9 spectrum
DIE WILLEN DELEN
r
Zaterdag 2 januari 2010
foto's David van Dam/GPD foto Gerlinde de Geus/GPD
gen je aan. Mijn vrouw en ik wilden van deze
schuur eigenlijk ons huis maken. Toen ont
stond er hier en daar een stemming van: die
miljonair moet niet denken dat hij boven de
wet staat. En er verscheen een ingezonden
brief, waarin werd gesuggereerd dat wij politi
ci en ambtenaren omkochten. We zijn toen
maar op de Veluwe gaan wonen."
Rijkdom maakt niet geliefd.
Crébas: „Niet zo gek, in de Bijbel staat al dat
een kameel gemakkelijker door het oog van de
naald kruipt dan dat eenuajke het koninkrijk
Gods betreedt. Ik ben een calvinist. Behalve
een mooi huis geef ik niet veel om luxe. Ik heb
nog nooit gevlogen en rijd in een auto van vijf
jaar oud. Ik wil dingen doen en niet op mijn
luie reet op een tropisch eiland liggen."
Sax: „Rijken hebben in de geschiedenis niet zo
veel goeds met hun geld gedaan in de wereld.
Het is ook volkomen krankzinnig dat heel veel
geld vaak in handen is van één persoon. Zo'n
Bill Gates met al zijn miljarden, daar heeft nie
mand enige controle op. Hij heeft zijn geld
niet in z'n eentje verdiend, maar zijn rijkdom
is het resultaat van de inspanningen van heel
veel mensen van Microsoft. Geld is een maat
schappelijk goed, er zou een grens moeten zijn
over hoeveel één persoon mag beschikken."
Ergeren jullie je aan rijken die alleen maar meer
willen?
Crébas: „Ja. Als je op een rechtse politieke par
tij moet stemmen vanwege geld, noem ik dat
armoe. Als mensen naar België vluchten voor
een belastingvoordeel, vind ik dat ook pure ar
moe. Met belasting betalen is niets mis. Juist
de rijken moeten niet proberen daar met be
hulp van allerlei constructies onderuit te ko
men. Je bent pas echt rijk als je kan stemmen
voor een idee en helemaal niet hoeft te den
ken aan geld."
Sax: „Het is moeilijk een grens te bepalen,
want die is voor iedereen anders. Er zijn men
sen die tweehonderd miljoen hebben, maar
vinden dat het een miljard moet zijn. Ik vind
het bespottelijke bedragen. Al die topmana
gers met hun enorme bonussen, hoe durven
ze?! En dan nog doodleuk duizenden werkne
mers ontslaan."
Is het de morele plicht van rijken hun geld in te
zetten voor maatschappelijke doelen?
Crébas: „Het gaat er vooral om hoe je in het
leven staat, hoe je je talent inzet. Ik probeer na
te denken over hoe we omgaan met de verde
ling van schaarste en overvloed in de wereld.
Mijn conclusie is dat we de aarde naar de
knoppen helpen. Op mijn manier probeer ik
daar iets tegen te doen. Dat kan doordat ik rijk
ben."
Sax: „Rijkdom brengt ook verantwoordelijk
heid met zich mee voor je medemens. Er is
veel ongelijkheid in de wereld en dat is on
rechtvaardig. Er is meer dan genoeg geld, maar
het is oneerlijk verdeeld. 3 a 4 procent van de
mensen in de wereld heeft 90 procent van al
het bezit en land. Nederlanders geven relatief
veel geld weg, maar procentueel geven men
sen met weinig geld meer dan de rijken."
Dat bevestigt het beeld dat rijken egoïsten zijn.
Crébas: „Daarom moeten we een maf belas
tingvoordeel als de aftrek van de hypotheek
rente ogenblikkelijk afschaffen."
Sax: „In ieder geval eerst voor de hogere inko
mens, want die hebben het echt niet nodig."
Crébas: „Zo'n miljonairsfair, daar heb ik niets
mee. Bezoekers die met hun geld te koop lo
pen en kicken op een enorme bank die met
goud is bedekt. Die mensen meten hun succes
blijkbaar af aan de hoeveelheid geld die ze heb
ben. Dat is dus een enorme misvatting. Ik ben
één keer in de PC Hooftstraat geweest, maar
toen was ik nog geen miljonair. Vroeger zijn
we wel een paar keer in Saint Tropez geweest,
gewoon leuk om te kijken naar al die boten en
mensen op straat. Nog met de lelijke eend, in
onze 'Malle Pietje-tijd'. We hadden een kring-
loopbedrijf en haalden oude kranten op. Mijn
vrouw deed dat eens bij de school van onze
kinderen. Toen die hun moeder zagen, doken
ze weg. Ze schaamden zich rot, maar het is
goed dat ze in die sfeer zijn opgegroeid. Ze
denken gelukkig net zo over geld als ik."
Maar het algemene idee is: geld is goed.
Crébas: „In de maatschappij telt alleen geld. In
tellectuele rijkdom telt niet mee. Dat vind ik
heel erg."
Sax: „Geld is op zich niet goed of slecht, het
gaat er om wat je ermee doet. Dankzij Mama
Cash heb ik de meest fantastische vrouwen le
ren kennen, die zich inzetten om veranderin
gen tot stand te brengen. Daar kan geen dure
auto tegenop."
Crébas: „Rijkdom is het vermogen tot delen".
reageren?
spectrum@wegener.nl
Bob Crébas
y Ceboren in Bant (Noordoost
polder), 1951.
y Na de bosbouwschool diver
se baantjes, van bordenwas
ser tot fabrieksarbeider.
y Zet in de jaren tachtig de
kringloopwinkel Goedzooi
op als werklozenproject. Ver
volgens mede-eigenaar van
'Het Goed', een keten van
kringloopwinkels.
Koopt eind 1999 de website
Marktplaats en verkoopt die
vijfjaar later samen met zijn
compagnon voor 225 mil
joen euro aan het Amerikaan
se bedrijf eBay.
►- Momenteel eigenaar van
Brennels, maker van milieu
vriendelijke kleding van
brandnetels.
Marjan Sax
Geboren in Amsterdam,
1947.
y Studeerde politicologie en
sociologie aan de Universi
teit van Amsterdam.
y Van 1988 tot 2003 directeur
van Stichting Mama Cash,
internationaal fonds voor
rechten van vrouwen.
y Momenteel eigenaar van een
filantropisch adviesbureau
waar zij particulieren, banken
en bedrijven adviseert over
investeren in goede doelen.
y Actief in Women on Waves,
de abortusboot, en bij 'Vrou
wen Tegen Uitzetting', orga
nisatie die opkomt voor de
rechten van vrouwelijke
vluchtelingen in Nederland.
