zeeland 23
liet voor vijf cent haar tatoeage zien
Si» 1940
de Spuikom bleef een kleine wildernis
UITVERKOOP!
Middelburg
UITVERKOOP!
DELS CHER
Leoni Jansen
zaterdag 2 januari 2010
w
Op het Molenwater werd volop gevoetbald, 's Avonds waren er vliegerwedstrijden. Rechts de school met de bijbel.
foto Beeldbank Zeeland/Zeeuwse bibliotheek
vat gepompt worden. Hjet koperen
hek om de toog en de kwispedoor
op de grond. Een spuugbak voor
mensen die tabak pruimden. Mijn
vader moet zijn tijd ver vooruit
zijn geweest, want we hadden ook
een elektrische piano. En op don
derdag waren er gratis mosselen
om klanten te lokken."
In 1931 moest De Gekroonde
Valk sluiten. Door de crisis
raakte de loop uit het café en
het gezin verhuisde naar de Lange
Geere. „De crisis was een ramp."
Zijn vader, de man was toen al 54
jaar, werd afhankelijk van de werk
verschaffing. Jan senior ging aan
de slag als grondwerker op Oranje
zon. Hij mocht daar een half jaar
werken en dan moest hij verplicht
drie 'penweken' thuiszitten. „Ze
gingen ervan uit dat je in die zes
maanden genoeg gespaard had om
het drie weken uit te zingen."
Het was een tijd vol vernederin
gen. Als het kermis was, stonden
inspecteurs te kijken of een werke
loze geen geld over de balk gooide.
Als iemand die steun kreeg in de
bioscoop werd gezien of in het ca
fé, moest hij zich komen verant
woorden bij het arbeidsbureau.
Grote kans dat de steun werd inge
trokken. „Ik herinner me nog dat
moeder bij het Crisiscomité lin
nengoed had aangevraagd. We
woonden toen op de Wal. Twee
dames van het Crisiscomité klop
ten aan en eisten dat ze in de lin
nenkast mochten kijken. Mijn
moeder reageerde woedend: 'Gaan
jullie vrijwillig weg, of moet ik jul
lie de trap afgooien', riep ze. Ik
ben er na zeventig jaar nog altijd
trots op dat ze dat zei", glundert
Jan.
Voor hem persoonlijk had de cri
sis grote gevolgen. Hij ging naar de
School met de Bijbel aan de Zuid
singel, op de plaats waar nu de
Acaciahof, voorheen De Casem-
brootschool, staat. „We kregen
daar bijzonder goed onderwijs.
We leerden telefoneren, postwis
sels schrijven en er was een school
krant waar het wereldnieuws in
stond. In de hogere klassen kreeg
je Frans en Engels."
Jan kon goed leren en had naar
de HBS gekund als zijn ouders er
het geld voor hadden gehad.
Maar geld voor kleding en boe
ken was er niet, dus werd het de
ambachtschool.
„Het Engels en Frans werd ook
stopgezet. Ik was zo teleurge
steld."
Er waren kinderen die het nog
slechter hadden. Elke dag zag Jan
de kinderen van Kinderzorg van
af de Veersesingel op klompen
aan komen lopen in hun blauw
witte gestichtskleren.
Toch zijn er ook mooie herinne
ringen aan zijn jonge jaren: „Op
het Molenwater werd volop ge
voetbald. Er was zelf een compe
titie met werklozenteams. 's
Avonds waren er vliegerwedstrij
den. Stiekem meeproberen te rij
den met het dievenkoetsje dat de
gevangenen naar de rechtbank
bracht."
Jan Plantefeber met zijn nicht Cor
van den Houten in de jaren dertig.
Reacties: Redactie PZC, postbus 91,
4331 AB Middelburg, ovv Middelburg
1940 of per email: middel-
burg1940@pzc.nl
„Het was een echt volkscafé. Veel
straattypes kwamen binnen om er
te bedelen of een borreltje te pak
ken. Ze hadden allemaal bijna
men: vrouw-hondje-pies, Gusta
de spiritusdrinkster en vrouw-ezel-
tje-op-de-buik. Die had een ta
toeage van een ezel op haar buik.
Voor vijf cent liet ze die zien. En
natuurlijk was er veel aanloop van
de kazerne die praktisch naast het
café stond, in de Noordstraat.
Hij was pas zes jaar toen zijn
ouders noodgedwongen het café
van de hand deden. Toch ziet hij
het interieur nog zo voor zich:
„De toog met die grote tapkraan.
Het bier moest nog echt uit het
partementengebouwen van 35 me
ter hoog, met aan weerszijden
twee wachttorens die tachtig me
ter de lucht in schoten en het sil
houet van de stad voorgoed zou
den veranderen. Alsof het nog niet
genoeg was, zou er ook een woon
boulevard van twintigduizend vier
kante meter verrijzen.
Aan dat plan werd keer op keer ge
sleuteld en de gemeente bleef in
formatieavonden organiseren,
maar het kwaad was al geschied:
bewoners van de Badhuisstraat
stonden op hun achterste benen.
Daar ging hun groene achtertuin!
Prompt werden 5500 bezwaren in
gediend. Dat waren er zo veel, dat
de gemeente er pas een jaar later
in slaagde de verwerking af te ron
den. Bijna alle bezwaren waren ge
richt tegen bebouwing van de
Kom.
Intussen zat de bevolking niet stil.
De stichting Vlissings Groen Hart
werd opgericht, waaruit de actie
groep Slag om de Spuikom voort
vloeide. Met een bloeiende alterna
tieve maquette stapte zij tijdens
een vergadering in maart 2000 de
groenbeschilderde leden de raad
zaal binnen. Zij verlieten de zaal
onder luid applaus.
Badhuisstraatbewoner Jaap Vente-
vogel, wiens echtgenote het buurt-
verzet samen met Daan Sauer orga
niseerde, haalde een stedenbouw
kundig talent naar Vlissingen.
„Mark Lampe, een kennis van mij.
Hij tekende onze visie, een groene
zone van de duinen tot aan de wa
tertoren, voor ons uit. Een prach
tig plan. Weliswaar met beschei
den bebouwing, maar het belang
rijkst was de beeldenroute."
Ook voor dat plan klonk applaus
in het stadhuis. „We hebben er
nog twee keer een gesprek over ge
had met de directeur stadsontwik
keling, maar ja, toen die eenmaal
was verdwenen, waren de ambte
naren weer aan zet. We hebben er
nooit meer wat op gehoord."
De buurt bleef zich verzetten, Bha-
lotra bleef schetsen, ambtenaren
bleven vergaderen en de Spuikom,
die bleef een kleine wildernis. Gro
te plannen zijn er nooit meer geko
men. Toenmalig wethouder Henk
de Haas moest het maar doen met
de blokkendoos die hij bij wijze
van ludieke actie uit handen van
de SP-fractie kreeg 'om te bouwen
in de Spuikom zonder dat het
kwaad kan'. De Spuikom is nog
een paar keer genoemd ais bouwlo
catie en in de structuurvisie geldt
het gebied nog altijd ais 'reserve
bouwlocatie'. Maar daar blijft het
volgens wethouder Piet Polder
man bij. Ook suggesties van poli
tieke partijen - D66 zag er het Mid
delburgse theater wel staan, het
CDA wilde een golfbaan of cam
ping, de LPV opperde het gebied
als nieuwe plek voor reptielenzoo
Iguana - lijken nooit serieus te zijn
genomen. Verwaarloosde woeste
nij, daar moeten de Vlissingers het
voorlopig mee doen.
UITVERKOOP!
Grote Markt 11-13, Goes
www.delscher.nl
THOLEN - Presentatrice en zangeres
Leoni Jansen brengt vrijdag 8 ja
nuari haar programma Second
Wind in de Meulvliet in Tholen.
Jansen zingt liedjes van Leonard
Cohen, Cat Stevens, Bob Dylan en
Joni Mitchell. Aanvang 20.15 uur.
I
