3
IT
Kartonnen FestivalChair is stevig
m
Indigostruik
9
2.6
Porseleinen klokjes
Stevige vorst hebben we
inmiddels gehad. Des te
meer reden voor het
eerste goede voornemen
in het nieuwe jaar: het
huis degelijk isoleren. Dat
levert geld op, maar
vooral een behaaglijk huis.
door Alice Plekkenpol
SI
Eerst zakte het kartonnen
krukje nog gemakkelijk door
zijn pootjes, maar nu kan
het 800 kilogram aan. De
FestivalChair, bedacht door
Haarlemmer Tim Vardy, is
een groot succes,
door Kees van der Linden
SI
Zaterdag 2 januari 2010
wonen@wegener.nl
024-3650509
Indigofera kirilowii. foto CPD
O
S
7\
rn
Een tuinboeken-
woord dat voor ver
warring zorgt, is
halfheester. Soms wordt
deze term gebruikt voor
planten die op een tuin
centrum op de afdeling
vaste planten staan, maar
technisch gezien heesters
zijn omdat ze houtige
stengels hebben. Planten
als tijm, rozemarijn en la
vendel zijn eigenlijk miniatuurheesters, maar worden ver
kocht als vaste plant. Maar onder halfheesters kun je ook
planten verstaan, die in hun land van herkomst échte strui
ken zijn, maar in ons klimaat 's winters tot aan de grond
toe invriezen. De fuchsia is in haar land van herkomst een
struik, bij ons gedraagt zij zich als vaste plant. Tenzij die
fuchsia in een pot staat en 's winters binnen wordt gehaald.
Zo'n zelfde plant - heester in een warm en vaste plant in
een koel klimaat - is de Indigofera of indigoplant. Er bestaan
wel honderd verschillende Indigofera's. Het zijn heesters
met klein, geveerd blad die door hun kleine blaadjes een
buitengewoon luchtige induk maken. Ze bloeien met roze
of paarse vlinderbloempjes in grote aren, in de na
zomer en de herfst, een tijd waarin de meeste ande
re heesters allang zijn uitgebloeid. Alleen Indigofera
kirilowii bloeit wat vroeger, al aan het begin van de
zomer. Dit is de kleinste Indigofera, nauwelijks 1 me
ter hoog, met frisgroen blad dat sprekend op het
blad van een acacia lijkt. De lichtroze bloemen ver
schijnen niet alle tegelijk, maar over een periode
van een week of zes. Het blad blijft tot diep in de
herfst lichtgroen. Zoals alle Indigofera's houdt de
struik van een zonnige standplaats en droge grond.
Van veel planten raakt het blad tegen het einde van
de zomer moe en bestoft, maar de blaadjes van Indi
gofera kirilowii blijven tot aan het einde van het sei
zoen lentefris.
De bekendste indigostruik is Indigofera heterantha,
i,5 meter hoog, met paarsroze bloemtrosjes in sep
tember en oktober. Dit is de soort waaruit ooit de
kleurstof indigo werd gewonnen, totdat halverwege de ne
gentiende eeuw werd uitgevonden hoe je op synthetische
wijze indigo kon maken. Op kleine schaal wordt de plant
nog gebruikt voor het verven van exclusieve spijkerbroeken.
Een derde soort die je een enkele keer tegenkomt is Indigofe
ra amblyantha, met kleine roze, eigenwijs rechtopstaande
aartjes. Indigofera amblyantha wordt anderhalve meter hoog
en het moet wel heel hard vriezen om de struik boven
gronds te laten afsterven. Wie niet wil dat zijn indigostrui
ken al te hoog worden, kan de winter een handje helpen
door alle takken die de winter hebben overleefd in het voor
jaar vlak boven de grond af te snoeien.
Indigostruiken zijn gemakkelijk te zaaien: ze maken zwarte
zaadpeulen en het is niet lastig die te verzamelen en de
zaadjes er uit te peuteren. Zaai die in het voorjaar in een
bloempot op de vensterbank en leg ze voor het zaaien een
nacht in lauw water. Dan kiemen ze binnen twee weken.
De Amerikaanse topontwerper George Nelson is on
der meer bekend en succesvol geworden met klokken,
kinderhorloges en hangklokken. Des te opmerkelijker
is het dat in de archieven van Vitra, sinds 1957 produ
cent van de meubels en accessoires van onder anderen
George Nelson, drie ontwerpen uit 1953 werden ge
vonden, die nooit in productie zijn genomen. Anno
nu is de reden daarvoor niet meer te achterhalen.
Op basis van de originele plannen en de verkregen
prototypes brengt het Vitra Design Museum nu deze
originele uurwerken, gemaakt van porselein en uitge
rust met een kwartswerk, voor de eerste keer op de
markt. De klokken kosten circa 199 euro en zijn vanaf
februari 2010 onder meer verkrijgbaar via de webshop
van:
Maak een jas
voor je huis
W
ie kent ze nog, ijs
bloemen op de
ruiten en ijspe
gels aan de zolder
balken? In de
meeste van de zeven miljoen Ne
derlandse woningen, vooral van
na 1983, komen ze niet voor. Want
die zijn redelijk tot goed geïsoleerd
en mede daardoor comfortabel.
De meeste kou wordt geleden in
huizen van voor 1975. Niet voor
niets worden zulke panden door
gaans na verkoop flink opgeknapt
door de nieuwe eigenaren, die
zich een comfortabel stulpje wen
sen.
Praten we over woningisolatie,
dan praten we over grote bedra
gen. Het meest effectief zijn vol
gens de Vereniging Eigen Huis het
plaatsen van een hoogrendements
ketel (kosten: 2.000 tot 4.000 eu
ro), HR++-glas (circa 45 euro per
vierkante meter) en spouwmuur
isolatie (circa 14 euro per vierkante
meter). Die investeringen zouden
zich binnen vijfjaar terugverdie
nen.
Nu zijn juist de besparingen een
omstreden punt, want geen wo
ning is hetzelfde en dat geldt even
eens voor de bewoners ervan. Wie
in een nieuw rijtjeshuis of apparte
ment woont, verstookt aanzienlijk
minder dan iemand in een vrij
staand monumentaal pand waar
dubbel glas niet is toegestaan. Ook
maakt het veel verschil of je met
een gezin veel thuis bent of als al
leenstaande royaal buiten de deur
vertoeft.
Mede om die reden adviseren de
instanties MilieuCentraal en Meer
Met Minder door een deskundige
een maatwerkadvies energiebespa
ring te laten uitvoeren, alvorens
aan (ingrijpende) isolatie te begin
nen. Met zo'n advies, dat 200 tot
450 euro kost en waarvoor sinds
kort tot 200 euro rijkssubsidie
wordt verleend, kan een huiseige
naar precies laten berekenen wat
hij aan investeringen kwijt is en
hoe snel hij die kosten terugver
dient.
Isolatie leeft onder de Nederland
se consumenten, weet woordvoer
der Puk van Meegeren van Milieu-
Centraal. „Er is de wens de ener
gierekening te verlagen, het milieu
te helpen en het wooncomfort te
verbeteren." Bij MilieuCentraal
wordt de meeste informatie ge
vraagd over dubbel glas, dakisola
tie, woningisolatie in het alge
meen, subsidieregelingen, vloer
en bodemisolatie, zonnepanelen
en spaarlampen.
Ook de organisatie Meer Met Min
der krijgt steeds meer vragen van
consumenten. „Veel vragen gaan
over de susidieregelingen die voor
2009 en 2010 gelden, en verder
over maatwerkadvies energiebespa
ring en het energielabel", zegt
woordvoerder Rick van de Weg.
„Dat maatwerkadvies geeft direct
inzicht in de mogelijke energiebe
sparende maatregelen in een be
paalde woning."
Zowel MilieuCentraal als Meer
Met Minder stellen dat isolatie
werkzaamheden deskundigheid
vereisen en zo nodig door een aan
nemer of andere vakman moeten
worden uitgevoerd. Van de Weg:
„Het is belangrijk te weten wat je
moet doen en hoe je isolatiemate
riaal moet aanbrengen. Als je een
maal uitleg hebt gekregen, kun je
ook vrij gemakkelijk zelf klussen
uitvoeren."
MilieuCentraal benadrukt het be
lang van goede ventilatie. Als je iso
lerend glas in een woning plaatst
die verder slecht is geïsoleerd, zo
als menig oud huis van voor 1940,
kunnen vochtproblemen ont
staan. Vocht ontstaat vooral op
koude plaatsen als vloeren, kelders
en buitenmuren. Isoleer die gedeel
ten dus ook meteen.
Nog enkele valkuilen: een ver
warmde garage levert veel energie
verlies op, tenzij zowel het (platte)
dak als de muren en de garagedeur
goed zijn geïsoleerd. Een serre is
een aan het huis gebouwde onver
warmde glazen ruimte. Zorg dus
bij de bouw ervan dat deze goed
afsluitbaar is van de rest van het
huis om energieverlies te voorko
men. Isoleren van een serre is na
melijk geen optie.
www.milieucentraal.nl
www.meermetminder.nl (subsi
dieaanvraag isolatieglas)
www.senternovem.nl (aanvraag
maatwerkadvies energiebespa
ring)
www.energiesubsidiewijzer.nl (ge
meentelijke subsidies)
www.vrom.nl (rijkssubsidies)
www.verbouwwijzer.nl (klustips)
F5~jl Reageren?
redactie.wonen@wegener.nl
www.design-museum.de
foto CPD
Honderdduizend zijn er
al van verkocht. Het
New York Times Style
Magazine prees recent
deze Dutch standout
creation. Zelfs het Amsterdamse
Van Goghmuseum en Galeries
Lafayette in Parijs verkopen het.
Vardy bedacht het vederlichte
krukje tien jaar geleden op het
North Sea Jazz Festival in Den
Haag, waar hij als muziekliefheb
ber graag komt. „Sommige zalen
hadden alleen staanplaatsen, maar
daar mag je wel je eigen kruk of
stoel mee naartoe nemen. Ik wist
dat niet. Toen ik daar stond, dacht
ik: waarom kun je hier dan ner
gens een stoel huren? Of eentje ko
pen, van golfkarton of zo?"
Op het idee volgde snel een proef
exemplaar, dat niet veel kon heb
ben. „Mensen zakten er doorheen,
de pootjes waren te zwak." Vardy
knutselde verder en nu kan de ge
patenteerde FestivalChair een
hoop aan. „Hij is gemaakt van dub
bel golfkarton, zware kwaliteit van
9 millimeter dik. Door de kruiscon-
structie is hij oersterk." Een socia
le werkplaats maakt pakketjes van
het bedrukte karton, voorzien van
een hengsel. Uitpakken en vou
wen kan al in een halve minuut.
Tegen een wand in het Haarlemse
kantoor van Vardy staan de voor
beelden tot aan het plafond opge
stapeld. Een simpele rode kruk
met het merk Coca Cola springt er
uit, of een met het logo Stop Aids
Now. Een oranje kruk vermeldt de
tekst celebrate work. „Die heb ik ge-
