IO
Het Glazen Huis van 3FM sluit morgen in
Groningen de deur. De actie Serious Re
quest zamelt ditmaal geld in voor de
strijd van het Rode Kruis tegen
malaria. Onder meer in Indonesië.
Maxima sluit deur Glazen Huis
donderdag 17 december 2009
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
De rilling van de tror
door Maaike Borst
Bobby hoost met een
emmer water uit het
sloepje waarmee hij
elke dag naar een gro
te vissersboot ped
delt. De Indonesiër
brengt de nachten door op zee, bij
het licht van een lamp die op het
water schijnt om vissen te lokken.
Thuis in het dorp slapen zijn
vrouw en dochter. Onder een
klamboe.
De 29-jarige Bobby kreeg voor het
eerst malaria toen hij 21 was. Sinds
dien keert 'de rilling van de tropen'
regelmatig terug. Soms één, soms
twee keer per maand. Dan heeft
hij koorts en hoofdpijn, zo erg dat
hij soms met zijn hoofd tegen de
muur bonkt en moet overgeven.
De Nederlanders vreesden de ziek
te al toen ze in de negentiende
eeuw naar het eiland Billiton - Beli
tung in het Maleis - kwamen om ti
nerts te winnen. Er heerste een
koorts, de 'Bataviase koorts'. Veel
Indonesische arbeiders werden
ziek en overleden.
Ook nu sterven mensen op Beli-
tung, een eiland aan de oostkant
Sumatra, aan de tropenkoorts ma
laria. De ernstigste en meest voor
komende variant - malaria tropica-
na - kan nog steeds levensgevaar
lijk zijn. Op Belitung sterven vijf
op de duizend inwoners jaarlijks
aan malaria.
Als Bobby gezond is, spaart hij om
zijn ziekbed te kunnen betalen.
Soms lukt dat niet. Dan moet hij
spullen verkopen of bij zijn moe
der eten.
De vissersboot waarop Bobby
werkt, vaart aan het eind van de
middag de zee op. Weg van het
witte strand waar het naar vis
ruikt, langs de vele groene eiland
jes naar het open water. Onder
weg springen de vissen al naar de
witte lamp.
Op een van die eilandjes woonde
moeder Salehah tien jaar geleden
met haar kinderen. Haar enige
dochter Yana (3) werd ziek toen
haar man drie dagen met de boot
weg was om te vissen. Toen ze in
het ziekenhuis malaria constateer
den, was het al te laat.
Twee jaar geleden stierf ook haar
22-jarige zoon Megaputra aan ma
laria. Hij was visser en - na het ver
trek van zijn vader - de kostwin
ner van het gezin.
Vroeger was het enige medicijn
dat Salehah gebruikte 'terongali',
een drankje van een geneeskrach
tige wortel. Toen Yana ziek werd,
vertelden buren horen dat het wei
eens malaria zou kunnen zijn.
Ze had geen idee. Laat staan dat ze
wist dat het muggen waren die de
ziekte verspreiden.
Salehah kreeg haar eerste klamboe
in 2006 van het Rode Kruis. Voor
lichting is volgens het Rode Kruis
essentieel. Mensen kiezen soms
voor traditionele geneeswijzen.
Soms zijn ze bang dat het insectici
de op de klamboe giftig is.
Als Bobby en zijn vrouw hun
klamboe uitvouwen, is hun huisje
meteen gevuld. Op de vraag of
Bobby wel eens bang is dat hij niet
meer beter wordt, antwoordt hij
ontwijkend dat hij naar de kliniek
in het dorp kan gaan. Daar geven
ze sinds vorig jaar gratis medicij
nen tegen malaria. Medicijnen die
anders voor Bobby te duur zijn.
Die kliniek deelt ook klamboes
uit, maar alleen aan mensen die al
malaria hebben. De meeste zieken
krijgen van de doktoren een rnédi-
cijnenkuur van drie dagen.
De ernstig zieken gaan naar het
ziekenhuis in de hoofdstad, Tan-
jung Pandang. Daar ligt Rini, een
jonge vrouw van 26, aan het in
fuus.
Drie dagen geleden begon ze in
eens heel erg te rillen. Ze kreeg ho
ge koorts en moest braken. De tra
ditionele dorpsgenezer stuurde
haar naar de kliniek, die haar naar
het ziekenhuis stuurde. Malaria tro-
picana is de diagnose: na een dag
in het ziekenhuis gaat het beter.
Maar Rini blijft bang. Sommige
malariaparasieten blijven achter in
de lever en kunnen nieuwe aanval
len veroorzaken, zoals bij Bobby.
Die gaat laat in de middag de zee
Veel mensen verkiezen
traditionele geneeswijzen
nog boven een klamboe
op en keert pas in de vroege och
tend terug.
Een paar jaar geleden voer Bobby
op een grotere boot waar het werk
zwaarder was en hij meer geld ver
diende. Maar door de fysieke aan
slag kwam zijn malaria ook vaker
terug. Hij moest kiezen voor lich
ter werk op een kleinere vissers
boot.
De visserij is een van de belangrijk
ste inkomstenbronnen op Beli
tung. De andere tak waar de eco
nomie op drijft zijn de tinmijnen,
ooit aangeboord door de Nederlan
ders. De afgegraven mijnen laten
diepe gaten achter die vollopen
met water. Vliegend over Belitung
zie je honderden vati die grijsbrui
ne poelen.
Het zijn ideale broedplaatsen voor
de muggen. Ook de klimaatveran
dering vergroot het aantal mug
gen. Door hevigere buien in het re
genseizoen blijft meer water staan
en de zeespiegelstijging maakt het
moeras op het eiland groter.
De 29-jarige Indonesische visser Bobby kreeg voor het eerst malaria toen
hij 21 was. foto's Jeroen Oerlemans/GPD
Moeder Salehah (midden) en haar twee overgebleven kinderen treuren op
het kerkhof om haar aan malaria overleden dochter Yana.
Deejays Giel Beelen, Gerard Ekdom en Annemieke Schollaardt zijn dit jaar
de inwoners het Glazen Huis van hun radiozender 3FM. foto ANP
Als prinses Maxima morgen om
19.00 uur de deur van het Glazen
Huis op de Grote Markt in Gronin
gen op slot draait, is de zesde edi
tie van Serious Request officieel be
gonnen. De actie waarbij drie dee
jays van de zender 3FM zich zes da
gen zonder eten laten opsluiten
voor een goed doel, is uitgegroeid
tot een nationaal fenomeen.
De deejays - dit jaar Gerard Ek
dom, Annemieke Schollaardt en
Giel Beelen - draaien plaatjes in
ruil voor donaties. Vorig jaar zamel
den ze onder massale belangstel
ling op de Bredase Grote Markt
ruim 5,6 miljoen euro in voor hulp
aan vluchtelingen. Dit jaar steunt
Serious Request de strijd van het
Rode Kruis tegen malaria.
De actie eindigt donderdag 24 de
cember om 20.30 uur. De deejays
zijn al die tijd 'live' in de lucht. In
België zamelt Studio Brussel even
eens geld in voor de strijd tegen
malaria.
