Het Froger-effect b!
8
Met armoede loop
je niet te koop
Bij twintigduizend gezinnen komt er tijdens
de feestdagen geen luxe diner op tafel,
maar een pakket van de voedselbank. Steeds
meer mensen doen een beroep op de gratis
noodhulp. „De drempel ligt een stuk lager."
dinsdag 15 december 2009
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
Een jaar geleden besloot
het gezin van BN'er
René Froger voor de
RTL-camera's een
maand te leven van de
voedselbank. Dat leidde
ertoe dat de voedselbanken onvoor
zien werden overstelpt met aanvra
gen. In februari werd zelfs de nood
klok geluid: de schappen van de re
gionale distributiecentra raakten
leeg. Nu Kerstmis nadert is de hype
voorbij, maar is het Froger-effect
nog niet uitgewerkt.
„Door de golf van aandacht op tv
kwam voor velen de drempel om de
voedselbank te bezoeken een stuk la
ger te liggen", zegt Clara Sies van de
Stichting Voedselbanken Nederland
waaronder ruim 110 centra vallen.
Volgens Sies is - ook door de finan
ciële crisis - in ruim een jaar tijd het
aantal gezinnen dat zich wekelijks
meldt.voor 'geëxplodeerd' tot
20.000. Vorig jaar lag dat aantal nog
op 12.000. „Ik voorspel dat de groei
zich in 2010 gestaag doorzet. Het
wordt er niet gemakkelijker op om
de kratten gevuld te krijgen. Dat
geldt ook voor de diversiteit van de
producten. Op veel plekken is er
geen probleem, zoals bij ons in Rot
terdam, maar er zijn voedselbanken
waarbij gezinnen maar om de week
terecht kunnen. Of die moeite heb
ben om het gemiddelde van negen
producten per krat te halen. Inciden
teel is zelfs sprake van wachtlijsten.
Debet aan de grote lokale verschil
len is de volstrekte willekeur in ge
meentelijke hulpr. Vorige maand
maakte de gemeente Waalwijk bij
voorbeeld bekend de pas opgerichte
voedselbank De Rijglaars een
startsubsidie van 6.000 euro te ge
ven. „Maar er zijn ook gemeenten
die blijven weigeren. Geld doneren,
is erkennen dat er binnen de ge
meentegrenzen armoede heerst.
Daar hebben sommige gemeenten
moeite mee."
De spanning tussen vraag en aan
bod loopt volgend jaar op, voorspelt
Sies, omdat steeds meer bedrijven
efficiënter produceren. „Bedrijven
zijn productielijnen aan hetJinetu-
nen. Als het aanbod krap wordt, heb
je mensen nodig die met een vlotte
babbel bij winkeliers producten kun
nen lospraten."
Voedselbanken moeten creatief
zijn en bedrijven actief benaderen.
Maar je moet ook geluk-hebben. Zo
was er dit jaar een wortelverkoper
die zo weinig geld kreeg voor zijn
waar dat hij besloot om het 'dan
maar naar de voedselbank te breng
en'. We kregen 125.000 kilo winter
peen. Zoveel zelfs dat er klanten wa
ren die klaagden: 'alweer winter
peen'. Maar ook klanten moeten
creatief zijn. Dan maak je er maar
een keer stamppot van. Of soep."
In 2002 stonden Sies met haar
man Sjaak aan de basis van de
eerste voedselbank in Neder
land. Het initiatief had een olievlek
werking. „We begonnen heel klein
schalig met 37 gezinnen en hebben
veel goodwill opgebouwd. Ons
wordt soms verweten dat het stig
matiserend werkt en dat we zelf een
vraag creëren en in stand houden.
Maar het is een feit dat steeds meer
Nederlanders moeite hebben om
rond te komen."
De landelijke politiek vindt dat ge
meenten zelf moeten bepalen of ze
een voedselbank steunen. Ahmed
Aboutaleb (toen nog staatssecretaris
van Sociale Zaken) verwoordde het
kabinetsstandpunt in 2008 als volgt.
„Eigenlijk zouden ze niet moeten
bestaan, maar ik ga ze niet verbie
den."
Wat Sies betreft zou het geen
kwaad kunnen als Nederlanders
een beetje heropgevoed worden. Ze
wijst erop dat bedrijven en huishou
dens jaarlijks naar schatting voor 3,5
miljard euro aan voedsel weg
gooien. „De jongeren van tegen
woordig zijn opgevoed met het idee
dat als de houdbaarheidsdatum is
verlopen je het product weg móet
gooien. Vroeger deed mijn moeder
de sperziebonen pas de deur uit als
het blik bol ging staan. Met vlees
moet je voorzichtig zijn, maar le
vensmiddelen als koffie kan je nog
lang bewaren."
Het is gewoon eng, zoveel
extra klanten krijgen
we", zegt Agnes Ries-
wijk, coördinatrice van
de voedselbank Bevelanden. „En dit
is nog maar het topje van de ijs
berg." Rieswijk zag het aantal klan
ten van de Goese voedselbank het af
gelopen halfjaar stijgen van vijftig
naar zeventig gezinnen. „Drie jaar
geleden begonnen we met tien tot
vijftien gezinnen."
Ook de voedselbank in Terneuzen
heeft veel meer klanten. „We zitten
nu rond de 180 gezinnen. Een paar
maanden geleden waren dat er nog
120", zegt Miriam Hemelsoet.
Rieswijk en Hemelsoet wijten de
extra toeloop aan de économische
crisis, maar ook aan de televisie-aan
dacht door de Frogers. Rieswijk:
„Daar hebben ze goed aan gedaan.
Het heeft mensen en bedrijven met
de neus op de feiten gedrukt. We
krijgen bijvoorbeeld veel meer ano
nieme giften op onze bankrekening.
Mensen realiseren zich meer dat ie
dereen in die positie kan raken. Als
je in echtscheiding ligt of je baan
kwijtraakt, dan sta je soms met je
rug tegen de muur. Het kan maan
den duren voor je een uitkering
hebt aangevraagd, en probeer je
huis maar eens te verkopen in deze
tijden! Ik vind het hopeloos. Vooral
als er kinderen bij betrokken zijn.
Moet je je voorstellen dat je niet ie
dere dag een maaltijd op tafel kunt
zetten voor je kinderen!"
De schaamte blijft. „Alle mensen
hebben schroom om naar de voed
selbank te komen. Het is een teken
van armoede en daar loop je niet
mee te koop", zegt Rieswijk.
Ad van Veggel bij de voedselbank in Oss.
foto Peter van Huijkelom
door Joost de Poel
De bezoekers van de voedselbank worden
vaak bevangen door schaamte. „Maar ik
ben zo blij dat ik hier terechtkan."
