io dictatuur argentinië
De beulen
staan
terecht
chronologi<
De eerste groep oud-militairen staat
vanaf morgen in Argentinië terecht we
gens mensenrechtenschendingen in
marineschool ESMA. Het begin van
de 'megarechtszaak', met daarin het
dossier van Transavia-piloot Julio P.,
zal velen aangrijpen: de ESMA was
één van de beruchtste martelcentra
van Latijns-Amerika.
donderdag 10 december 2009
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
Het gebouw van de marineschool Escuela Mecanica de la Armada in Buenos Aires, tijdens de Argentijnse dictatuur éér
door Robert-Jan Friele
Eindelijk. Alle mogelij
ke uitstelprocedures
zijn benut, de verdach
ten zijn gezond en bij
zinnen verklaard en
ook de rechters heb
ben tijd op hun overvolle agenda's
kunnen vinden. Precies 26 jaar en
één dag na de terugkeer van de de
mocratie begint in Argentinië het
meest aansprekende proces tegen
oud-militairen sinds de rechtszaak
tegen de top van de militaire jun
ta.
Negentien verdachten zitten vanaf
morgen in de beklaagdenbank we
gens mensenrechtenschendingen,
begaan in de voormalige marine
school ESMA (Escuela Mecanica
de la Armada). Het betreft slechts
een eerste groep van 148 verdach
ten en een deel van de stapel dos
siers die bijna een miljoen A4-tjes
telt.
Alhoewel er in Argentinië sinds de
hervatting van de rechtszaken te
gen oud-militairen in 2003 voort
durend processen beginnen, is de
betekenis van de 'megarechts-
zaak-ESMA' niet te onderschatten
groot. De ESMA gold tijdens de
laatste dictatuur (1976-1983) als
grootste clandestiene gevangenis
en martelcentrum van Argentinië,
en wellicht van heel Latijns-Ameri-
ka.
Onderzoeksrechter Sergio Torres
heeft negenhonderd slachtoffers
gedocumenteerd. Volgens forensi
sche experts hebben zo'n tweedui
zend Argentijnen hun bezoek aan
de ESMA niet overleefd. Mensen
rechtenorganisaties spreken stee
vast van vijfduizend slachtoffers.
Tijdens de dictatuur verdwenen in
totaal tussen de negen- en dertig
duizend mensen.
Vanuit de ESMA ontvoerden zoge
heten 'Taakgroepen' Argentijnen
thuis of op straat, waarna ze in de
Julio P.
foto EPA
marineschool werden vastgehou
den en gemarteld. Een deel van
hen viel 'overplaatsing' ten deel,
het militaire synoniem voor de
'vluchten des doods'. Daarbij wer
den tegenstanders van het regime
vanuit vliegtuigen in zee gegooid.
24 maart 1976
Na een periode van chaos en poli
tiek geweld komt het Argentijnse
leger, onder leiding van Jorge Vide-
la, aan de macht door een staats
greep.
maart 1976-eind 1578
Tijd van de hevigste repressie
door het leger en politie. Het
grootste deel van de slachtoffers
valt in die eerste vijftien maanden
van de dictatuur.
10 december 1983
Raül Alfonsin wordt de eerste
democratisch gekozen presi
dent van Argentinië sinds 1973.
13 december 1983
Alfonsin tekent de decreten
waarin hij beveelt de militaire
junta te vervolgen.
22 april 1985
Start van het Juicio de las Juntas,
de rechtszaak tegen de militairen,
ook wel het Grote Proces genoemd.
Onder anderen Videla en Massera
staan terecht.
9 december 1985
Videla en Massera worden tot levens
lang veroordeeld.
4 juni 1987
Aanname van de Obediencia Debi-
da-wet, die het bijna onmogelijk
maakt om lagere militairen te vervol
gen; zij zouden slechts orders hebben
opgevolgd.
8 oktober 1989
President Carlos Menem verleent par
don aan 277 veroordeelde militairen.
