II
'Het mobiliseren van het grote publiek gebeurt in Nederland nog te
weinig. Rechercheurs zijn niet gewend om mensen mee te laten denken'
35 procent opgelost
Bernhard Jens, politie Utrecht
woensdag 9 december 2009
9 Een cold case is een onopgehelderde moord of
zedendelict. Redenen om een onderzoek naar
zo'n zaak te heropenen kunnen zijn: dreigende
verjaring, een oproep van nabestaanden, nieu
we technieken (met name op het gebied van
DNA-analyse) en nieuwe tips, bijvoorbeeld van
getuigen die later wroeging krijgen over hun
zwijgzaamheid.
Een cold case onderzoek begint meestal met
het opnieuw bestuderen van het oude dossier,
in de hoop dat nieuwe rechercheurs aankno
pingspunten zien om met gebruikmaking van
de laatste inzichten en technieken alsnog suc
ces te boeken.
In het rapport 'Cold cases, een hot issue' dat
Ilse van Leiden en Henk Ferwerda drie jaar gele
den voor het Programma Politie en Wetenschap
schreven, inventariseerden zij 78 ernstige delic
ten (met 108 slachtoffers) die tussen 2000 en
medio 2006 plaatsvonden en waarvan het on
derzoek werd heropend. Van alle cold case on
derzoeken wordt 35 procent opgelost.
Van Leiden en Ferwerda raden de politie aan
met het oog op de toekomst goed te archive
ren.
Het aantal heropende cold case onderzoeken is
lastig vast te stellen, net als het aantal niet op
geloste zware delicten. De politieregio's hebben
sinds de opheffing van het landelijk Team Kin
dermoord allemaal hun eigen cold case teams
en er is geen landelijke registratie.
9 De teams bekijken constant oude zaken. Als ze
voldoende reden zien om een gesloten onder
zoek te heropenen, doen ze dat, mits er op dat
moment voldoende rechercheurs beschikbaar
zijn en andere zaken geen prioriteit krijgen.
9 De Amsterdamse politie heropende vorige
week het onderzoek naar de moord uit 1997
op Henk ©pemrëij (79) en zijn vriendin en buur
vrouw Mary Ren (73). Ze hadden steekwon
den en hun kelen waren doorgesneden.
Enkele uren nadat Peter R. de Vries afgelopen
zondag in zijn tv-programma aandacht aan het
hernieuwde cold case onderzoek besteedde,
meldde zich een man bij de politie. Hij werd als
verdachte aangehouden.
9 Hij stond vrijwillig DNA af, en dat bleek niet
overeen te komen (te 'matchen') met DNA dat
indertijd op de messen zat waar de slachtoffers
mee zouden zijn vermoord. De politie liet de
man gisteren weer vrij.
9 De politie zei vorige week over nieuwe aanwij
zingen te beschikken. Peter R. de Vries onthul
de wat die aanwijzingen waren: de DNA-spo-
ren op de messen.
9 De politie had ook twee mannen in beeld
die mogelijk verdachten waren. De politie wil
niet zeggen of de man die zij had aangehou
den, een van de personen is die zij zocht.
Henk Opentij en Mary Run
tieregio's kennen de laatste ja
ren een zelfstandig cold ca
se-team. De regio's besteden er
steeds serieuzer aandacht aan. Dat is
goed, wij pleitten in ons boek van drie jaar
terug al voor een verdere professionalisering van het
cold case-onderzoek."
Het gaat et om dat rechercheurs moderne technieken le
ren beheersen. Een paar voorbeelden. Computers kun
nen bestanden steeds beter koppelen en doorzoeken op
matches'. De computer kan tegenwoordig ook kogels
en hulzen met elkaar vergelijken en het vuurwapen dat
ervoor gebruikt is, opsporen.
Sporen op de 'crime scene' zijn steeds beter veilig te stel
len. Met het chemische hulpmiddel luminol zijn zelfs
de kleinste bloedsporen te vinden.
In hun onderzoek constateerden
Ferwerda en Van Leiden dat het op
rakelen van oude dossiers vaak moeilijk
is. Veel staat nog op ouderwets papier en be
vindt zich op verschillende plaatsen die vaak moei
lijk te vinden zijn. Wat ook meespeelt, is de reorganisa
tie van de politie: met name archieven van de oude
rijks- en gemeentepolitie zijn soms spoorloos.
„De voordelen van een vast team zijn: meer tijd, kennis
en capaciteit", stelt Van Leiden. Ze ziet ook dat steeds
vaker expertise in het buitenland wordt gezocht. „Spo
ten worden dan bijvoorbeeld naar Engeland opge
stuurd, omdat daar een instituut zit dat gespecialiseerd
is in het bekijken van steekwonden en het zoeken naar
de oorzaak ervan. Je kunt in Nederland bij je eigen pou
le te rade gaan, maar soms is het beter over de grens te
kijken. Er wordt internationaal steeds meer infiormatie
uitgewisseld. En er vindt steeds meer specialisatie
plaats."
Van Leiden werd tijdens haar onderzoek getroffen door
de emoties die het ophalen van herinneringen aan vast
gelopen onderzoeken bij politiemensen losmaakte. „Iets
niet kunnen oplossen, kan heel frustrerend zijn. Als een
onderzoek het waard is heropend te worden, kun je dat
aan het oude team overlaten óf nieuwe mensen zoeken.
Wij adviseren dat laatste. Een nieuw team heeft een
open blik, draait niet rond in het eigen kringetje, kan
nog eens onbevooroordeeld met getuigen gaan praten.
Dat kan tot wrijving leiden met het oude team. De tradi
tionele machocultuur bij de politie draagt daar zeker
aan bij, maar ik zie gelukkig dat de politie steeds meer
openstaat voor hulp van buiten de eigen kring."
