zeeland 119
en Wibaut deed er wat aan
TUIN
Ml
Vlissingen
houdt nog
vast aan gas
Samuel Coronel - stadsgeneesheer
Rocknight
www.bruinsbruist.nl
Floor Wibaut - zakenman en politicus
Oud-journalist
PZC overleden
VAN ZEELAND
Hogazon
KORTING OP
KUNSTSTOF
KOZIJNEN
vrijdag 27 november 2009
MiiinHMiiii:
door Carla van de Merbel
Samuel Coronel en Floor
Wibaut: eigenlijk heb
ben ze niets met elkaar
te maken. Toch worden
ze hier in één adem ge
noemd. Er zijn genoeg overeen
komsten tussen de twee om dat te
mogen doen. De trefwoorden:
Middelburg, 19e eeuw, armoede,
sociale woningbouw, 150 jaar gele
den, exposities.
Vermoedelijk hebben Coronel en
Wibaut elkaar nooit ontmoet. Mo
gelijk hebben ze wel van elkaar ge
hoord. Waarschijnlijk wist Wibaut
wel wie Coronel was (geweest).
Samuel Coronel was van 1853 tot
i860 stadsgeneesheer - armendok-
ter - van Middelburg. Hij legde in
1859 in het boek Middelburg voor
heen en thans vast hoe erbarmelijk
het gesteld was met de omstandig
heden waarin het arme deel van
de bevolking verkeerde. Meer dan
de problemen beschrijven en aan
bevelingen voor oplossingen ge
ven, kon hij niet. Hij had het ge
meentebestuur tegen. Die hield lie
ver de filantropie van de rijken in
stand, vond het zelfs een meeval
ler als door sterfte het aantal ar
men zou verminderen.
Wibaut verbleef in een iets latere
periode in Middelburg, van 1877
tot 1904. Hij wist als sociaal bewo
gen directeur van houthandel Al
berts wél verder te gaan dan Coro
nel. Samen met notabelen en me
desocialisten Bolle en Ghijsen zorg
de hij eind 19e eeuw met de bouw
van de Eigenhaardstraat voor be
taalbare en vooral comfortabelere
arbeiderswoningen.
Halverwege de 19e eeuw was de
glorietijd van de Gouden Eeuw in
Middelburg echt voorbij, beschrijft
ook Coronel in zijn boek. Van de
30.000 inwoners in de toptijd wa
ren er nog 14.000 over. Een kwart
van hen was werkloos en leefde in
armoede. De armen waren afhan
kelijk van de incidentele en dus
niet-structurele hulp van de rij
ken. Coronel bezocht de armen en
beschrijft in zijn boek de armoedi
ge en ongezonde leefomstandighe
den. Hij maakte zich ook grote zor
gen om de veiligheid van arbeiders
in de industrie en met name over
kinderarbeid.
Coronel deed na Middelburg nog
veel meer onderzoek naar arbeids-
en woonomstandigheden van het
proletariaat. Hij ging de geschiede
nis in als pionier van de sociale ge
neeskunde. Veel erkenning kreeg
hij echter niet in het liberale Ne
derland- van zijn tijd. Dat kwam
pas later. In het buitenland werd al
wel eerder de waarde van zijn
werk ingezien.
Anders was dat bij Wibaut. Die
werd al tijdens zijn leven ge
roemd. Maar die wist ook concreet
iets te bereiken voor verbetering
van de woonomstandigheden van
de Amsterdamse arbeidersklasse.
Samuel Coronel werd in 1827 in
Amsterdam geboren. Hij overleed
in 1892 in Leeuwarden.
Zijn vader was directeur van het
Portugees-Israëlitisch weeshuis in
Amsterdam.
Samuel Coronel studeerde genees
kunde in Amsterdam en promo
veerde in 1850 in Leiden.
Van 1853 tot 1860 was hij stadsge
neesheer in Middelburg.
Coronel bracht 150 jaar geleden,
in 1859, het boek Middelburg voor
heen en thans: bijdrage tot de kennis
van den voormaligen en tegenwoordi-
gen toestand van het armwezen al
daar uit. Daarin beschreef hij de
slechte toestand waarin de arme
bevolking van Middelburg zich be
vond.
MIDDELBURG - DJ Poulus draait van
avond vanaf 23 uur tijdens de rock
night in het Middelburgse café 't
Schuttershof de beste nummers
van de grootste bands van de afge
lopen tientallen jaren. De entree
bedraagt vijf euro per persoon,
twee consumpties inbegrepen.
In het Zeeuws Documentatiecen
trum in de 150-jarige Zeeuwse Bi
bliotheek in Middelburg is tot en
met 2 januari een door Johan Fran-
cke samengestelde expositie te
zien over Coronel.
AMUNDSENWEG 2, GOES
TEL 0113-214049
HOETSPOT?
'Hoetspot?' Indonesische journalisten
maken kennis met de provincie Zee
land: www.pzc.nl/blog/indonesie/
MEEST GELEZEN
1. Tunnel N57 Veere smal
2. Gymzaal maakt plaats
3. Vliegveld deels dicht door regen
STUUR UW TIPS NAAR redactie@pzc.nl
Zet uw foto in het album
www.pzc.nl
B\us met geverfae trapgevel bekroond door overdwars© iopp makel
Op dit adres heeft.van VI januari i 877 tot7 augustus 1893 Florentinu»
Masuuk? (Floor) Wibaut gewoond, m 1885 trad hi) irs het huwelijk mei
Mathiide^rderiis var. Berlekom, Wibaut ontwikkelde zich tot een
succesvol aakenmah. waarbij hij tevens een aanzierJijk vermogen
opbouwde, fe Middelburg had hij zijsv eerste ervaringen met dö
sociale woningbouw. In 1897 werd hij M van de Sociaal
Democratische Arbeidèrspartïj (SDAP) Op 6 i-juni 1SÖ4 vertrok het
g&zm Wibaut naar Amsterdam. InI907 we*d' hij daar M van 4e
gemeenteraad. Hij wa# wethouder van -Amsterdam van 1814 tot 1927
en van 19,29 tot 1331 en bracht ais zodanig vee» tot stipd. oridêï
andere op-ju» t "gebied var» .de-'volkshiagvegtrng- ('Wife-ööüwtV Wxbattt?')-.
Zijn grote trusot en iswlced in de Amsterdams gemeentepolitiek ir»
rie? interbellum brachten hem kijïi bijnamen 'de Machtige' ett
Onderkoning vait Amsterdam1,
Omdat het 150 jaar geleden is dat Floor Wibaut werd geboren, is het dit
jaar Wibautjaar, met tal van activiteiten, ook in Zeeland. Gistermiddag ont
hulde wethouder Hannie Kool, samen met Wibautnazaat Oscar Haffmans
en huidige bewoner Annette Batenburg, een gedenksteen op het voormalig
woonhuis van Wibaut aan de Lange Noordstraat 33 in Middelburg (foto).
Daarna werden drie lezingen over Wibaut gegeven in de Zeeuwse Biblio
theek en werd hier een kleine tentoonstelling over hem geopend.
Volgende week donderdag (3 december) onthult minister Eberhard van der
Laan van Wonen, Wijken en Integratie om 16.15 uur een plaquette ter ere
van Wibaut op het Vierwindenplein in Vlissingen. Om 17.00 uur begint een
bijeenkomst in de Sint Jacobskerk. Van der Laan houdt hier een lezing over
Wibaut en de Middelburgse wethouder Albert de Vries overhandigt het
boek De Wibauts op Walcheren aan Van der Laan. foto Jacqueline Pruijsers
Floor Wibaut werd 150 jaar gele
den, in 1859, geboren in Vlissin
gen. Hij overleed in 1936 in Am
sterdam.
Zijn vader was handelaar in brand
stoffen en reder in Vlissingen.
Wibaut werkte van 1877 tot 1914
bij houthandel Alberts in Middel
burg, van 1899 tot 1914 als direc
teur. Hij was succesvol zakenman.
Hij woonde van 1877 tot 1893 aan
de Lange Noordstraat 33 in Mid
delburg.
In 1904 vertrok Wibaut naar Am-
sterdaiu Hij was daar van 1914 tot
1927 en van 1929 tot 1931 wet
houder. Wibaut had grote invloed
op de Amsterdamse gemeentepoli
tiek en was belangrijk voor de so
ciale woningbouw in die stad.
Zijn eerste ervaringen daarmee
had hij in zijn Middelburgse perio
de al opgedaan, toen hij met twee
notabelen het initiatief nam voor
de bouw van arbeiderswoningen in
de Eigenhaardstraat.
WOLPHAARTSDIJK - In zijn woon
plaats Wolphaartsdijk is dinsdag
op 86-jarige leeftijd Gerard van
Loo overleden. Van Loo werkte
het grootste deel van zijn werkza
me leven als journalist bij de PZC.
Van zijn hand is een reeks bundels
verschenen van beschouwingen
die hij onder de naam Joris van
Hoedekenskerke schreef voor het
tijdschrift Zeeland Magazine. Van
Loo was zijn leven lang sterk be
trokken bij de hafabra-muziek in
Zeeland, als muzikant en als be
stuurder van de Koninklijke Fedra-
tie van Muziekverenigingen, waar
van hij erelid was.
Gerard van Loo wordt morgen om
12.00 uur gecremeerd in Middel
burg.
www.hogazon.nl
mooist aangelegde
www.verstratenenwalhout.nl
door Miriam van den Broek
VLISSINGEN - De gedeputeerde Mar
ten Wiersma kan wel roepen dat
hij het Scheldekwartier in Vlissin
gen graag verwarmd ziet worden
door restwarmte van Zeeuwse be
drijven, maar vooralsnog heeft de
Vlissingse wethouder Piet Polder
man geen enkel onderzoek gezien
dat aantoont dat zoiets voor het
Scheldekwartier financieel haal
baar is.
Dat zei Polderman gisteravond tij
dens de raadsvergadering op reac
tie van de uitlatingen van Wiers
ma eerder deze week.
Twee jaar geleden liet de Vlissing
se wethouder al onderzoeken wat
de mogelijkheden zijn om het
Scheldekwartier te verwarmen. In
september vorig jaar is besloten
dat de wijk voorziet wordt van
gas. Dat is weliswaar de minst am
bitieuze variant uit de energievisie
van de gemeente, maar daarmee is
Vlissingen nog altijd energiezuini
ger dan de wet voorschrijft, zei Pol
derman destijds.
Maar de opmerking van de gede
puteerde heeft het onderwerp
even terug op de agenda geplaatst.
„Wij weten dat die wens bij de pro
vincie leeft. Als het financieel haal
baar blijkt, staan wij daar open
voor", zei Polderman gisteren.
Voor het eerste deel van het Schel
dekwartier (rond het Dokje van
Perry) wordt het gasnet doorge
trokken. Daarna wordt per bouw
fase bekeken welke energievoorzie
ning er komt.
Fractievoorzitter Marin de Zwarte
van het CDA riep gisteravond de
wethouder op daar heel goed over
na te denken. „Het Scheldekwar
tier loopt door tot 2020. Vanaf dan
is het verplicht energieneutraal te
bouwen. Het zou extra duur wor
den als we alleen voor die laatste
paar woningen alsnog zo'n installa
tie moeten aanleggen."
KOZIJNEN 9 ZONWERING
Hogazon dé specialist in kozijnen en zonwering!
Een nieuw team met meer dan 50 jaar ervaring!
10%
Hogazon is onderdeel van Rogeko Groep BV
Schouwersweg 100 S
4451 HT Heirikenszand T 0113 - 56 40 04 l
info@hogazon.nl www.hogazon.nl
"wtircle somfy. VELUX'
F 0113-56 30 09
