zeeland 119
aan tuinbouwkassen bij Terneuzen
'Wij voelen ons hier als
ondernemer welkom'
Pim Broekhuysen sluit zich aan bij
TOP/Cemeentebelangen Terneuzen
SCP onderzoekt
wat er leeft in
de samenleving
V
MEUBELCENTRUM VERDEGEM
NAJAARSACTIE
woensdag 25 november 2009
Vanaf half december krijgen tuinders ook zuivere CO, geleverd via het
project WarmCo2
'Een pluim voor de wijze waarop de gemeente het glastuinbouwgebied
heeft ingericht Jan van Duijn, tuinder
door Eugène Verstraeten
In het glastuinbouwgebied ten
zuiden van Terneuzen wordt
vandaag een feestje ge-
vierd.Via het project Warm
CO, wordt officieel de eerste
warmte geleverd aan de twee al ge
vestigde tuinders, Kwekerij de
Westerschelde en auberginekweke
rij Gebroeders van Duijn. Een
voor Nederland uniek project.
Vanaf kunstmestfabrikant Yara in
Sluiskil wordt via een leidingennet
werk 95 graden heet water naar de
bedrijven gepompt, waarmee de
tuinders hun kassen kunnen ver
warmen. Via een gesloten systeem
gaat het gebruikte water, dan nog
zo'n 40 graden warm, vervolgens
weer terug naar Yara. Vanaf half
december krijgen de tuinders ook
CO, geleverd via Yara.
Gisteren deden directeur Jan Uilen-
reef van WarmCO, en wethouder
Adhemar van Waes een laatste in
spectie bij de warmte-installaties.
Ze zagen tevreden dat er bijna
geen kinderziekten zijn. Het aange
voerde water heeft al meteen de
goede temperatuur. Alles werkt
prima. „Het is toch altijd een span
nend moment", zegt wethouder
Van Waes. De warmtelevering ge
beurt nu nog onder het mom van
een proef die tot eind deze maand
duurt. Daarna beginnen de forme
le warmteleveringen aan de tuin
bouwbedrijven.
Speciaal om duurzame warmte en
CO, naar de Terneuzense kassen te
brengen is WarmCO, opgericht.
Een samenwerkingsverband tus
sen Zeeland Sea Ports en Yara en
aannemer Visser Smit Hanab,
die het leidingennetwerk heeft
aangelegd. „Bij het productiepro
ces van Yara komt veel restwarmte
vrij", schetst Uilenreef het idee.
„Daar hadden ze geen toepassing
vert maximaal 84 megawatt rest
warmte en 70.000 ton per jaar zui
vere CO,. Voor de productie van
CO, stoken tuinders normaal ge
sproken het hele teeltseizoen een
gasketel die naast CO, ook warmte
produceert. Of ze gebruiken een
zogeheten WKK-installatie die
aardgas omzet in warmte, CO, en
elektriciteit die wordt teruggele
verd aan het elektriciteitsnet. De le
vering van warmte en CO, via
WarmCO, zorgt voor een bespa
ring van in totaal 52 miljoen kubie
ke meter aardgas per jaar. Dit le
vert een besparing op tot 90 pro
cent aan fossiele brandstoffen.
'Het is het meest duurzame glastuinbouwproject in
Nederland' Jan Uilenreef, directeur WarmCO,
voor en dus werd die warmte ge
woon in de lucht geblazen. Wij ko
pen nu die warmte en leveren die
aan de kassen." Daarvoor heeft Ya
ra op haar terrein de benodigde in
stallaties gerealiseerd. Bij de tuin
ders zijn warmtewisselaars ge
bouwd. Alle leidingen zijn er al op
berekend om in de toekomst to
taal bijna 170 hectare kassen van
warmte te voorzien. WarmCO, le-
De glastuinbouw in
Terneuzen is onder
deel van Biopark Ter
neuzen. Dit project
is een initiatief van
havenschap Zeeland Seaports en is
gericht op het tot stand brengen
van zogenoemde 'smart links'
waarbij bedrijven eikaars bijpro
ducten en reststoffen opnieuw ge
bruiken. De warmtelevering aan
de kassen is daarvan een voor
beeld. Op dit moment hebben
zich drie tuinders gevestigd in het
gebied: auberginekwekerij Gebroe
ders van Duijn, paprikateler de
Westerschelde en tomatenkweke-
rij Tomaholic. Vanwege de econo
mische recessie wachten andere
kandidaten voorlopig even af
„Nee, we hebben zeker geen spijt
dat we nu hier een grote investe-
door Harmen van der Werf
terneuzen - Het is zover. Onafhan
kelijk raadslid Pim Broekhuysen
uit Terneuzen is bij de gemeente
raadsverkiezingen maart 2010 kan
didaat voor TOP/Gemeentebelan-
gen. De partijleden hebben de ex-
WD'er zelfs op de derde plaats ge
zet, na wethouder en lijsttrekker
Frank van Hulle en fractievoorzit
ter Giel van Boom.
Van Hulle, Van Boom en Broek
huysen draaien al flinke tijd mee.
De top van de lijst van TOP/Ge-
meentebelangen bevat voor de rest
ook weinig nieuwe gezichten. El
len Mekkaoui-De Neef (op vier) is
de eerste kandidaat die nog geen
raadslid is. Zij stond vorige keer
ook al op de lijst. Vijf en zes staan
de raadsleden Jos Verdurmen en
Peter Snoodijk. Marijke Hemelsoet-
de Jaeger is 'nieuw' op zeven. Zij
was al actief in de gemeente Sas
van Gent. Raadslid Bram Stoffels
volgt op acht. Nieuwelingen zijn
Frank Deij (negen) en John Lind-
green (tien). Raadslid en oud-wet
houder Jo Baart vertrekt. Hij vond
de hem toebedachte vijftiende
plaats te laag.
TOP/Gemeentebelangen kampt zo
als zoveel partijen met vergrijzing.
Van Hulle (50) is de jongste in de
top van de lijst. Partijvoorzitter Re-
né de Houck laat weten persoon
lijk voor een beperking te zijn van
de zittingsduur van raadsleden, tot
drie periodes van in totaal twaalf
jaar. „Maar het is het aan de leden
om dat te beslissen."
„Het is een voor Nederland uniek
project, omdat het restwarmte is
die vanuit de industrie aan andere
bedrijven wordt geleverd. Dat ge
beurt nog nergens", weet Uilen
reef „Het is het meest duurzame
project in Nederland. Negentig
procent van de energie is duur
zaam. Daar zijn we best wel hart
stikke trots op."
„We denken ook dat we goedko-
ring hebben gedaan", zegt Jan van
Duijn, die als eerste tuinder de
warmte geleverd krijgt. „Wij zien
het als een groeikans voor de toe
komst." Gebroeders van Duijn heb
ben een hoofdvestiging van 8,5
hectare glas in Steenbergen en een
vestiging van 4 hectare glas in Oos-
terland. In Terneuzen heeft het be
drijf 14 hectare grond. Er is nu een
kas van 5 hectare op gebouwd met
een verpakkingsloods. Dit kan la
ter uitgebreid worden met nog
eens 5 hectare. Jan van Duijn geeft
de gemeente Terneuzen een pluim
voor de wijze waarop het kassenge-
bied is ingericht. „Mooie brede we
gen, een goede ontsluiting. En we
krijgen hier van de gemeente alle
medewerking. Er wordt meege
dacht met de ondernemers. Je
bent welkom, dat merk je."
per zijn dan gas", zegt wethouder
van Waes. „Want de gasprijs
wordt steeds hoger." Volgens Jan
van Duijn van Gebroeders van
Duijn is het moeilijk te vergelijken
met de WKK-installatie die veel
tuinders elders gebruiken. „Maar
ik denk dat dit warmtesysteem ze
ker concurrerend is. En wat ook
belangrijk is, het is bedrijfszeker,
het geeft rust." De kas van Van
Duijn is net volgeplant met 70.000
aubergineplantjes. In januari al ho
pen ze de eerste groenten te oog
sten. Paprikateler De Westerschel
de is ook al ingericht. Bij tomaten-
kwekerij Tomaholic gaan de toma
tenplanten half december de kas
in.
Het systeem voor gebruik van rest
warmte is mooi, maar het water
komt toch altijd nog terug bij Yara
met een temperatuur van rond de
40 graden. Vooral in de zomer, als
de tuinders weinig warmte afne
men, moet er een grote hoeveel
heid warmte weggekoeld worden
op het Yara terrein. „We zijn bezig
te onderzoeken of we ook daar
iets mee kunnen doen", zegt
Uilenreef. „We hebben wel ideeën
maar het is nog te vroeg om daar
al iets over te kunnen zeggen."
terneuzen - De SGP-ffactie in Ter
neuzen bezoekt verschillende
maatschappelijke organisaties om
aan de weet te komen wat er zoal
leeft in de gemeente. De SGP wil
zich hiermee grondig voorberei
den op de gemeenteraadsverkiezin
gen. Inmiddels Is er al overleg ge
weest met de Seniorenraad, de
WMO-raad en het adviesorgaan
Wet werk en bijstand. Volgens
raadslid Jerry Pladdet is het belang
rijk om als volksvertegenwoordi
ger te weten wat er leeft in het
veld en welke accenten er de ko
mende raadsperiode gelegd moe
ten worden. De informatie wordt
verwerkt in het verkiezingspro
gramma van de SGP.
De 5 hectare grote kas van Gebroeders van Duijn BV is vorige week vol ge
plant met 70.000 aubergineplantjes. foto's Mark Neelemans
Fjords'
Nieuwstraat 68, 4501 ND Oostburg - tel. 0117-453453 - www.verdegem.nl
GRATIS VOETENBANK*
ter waarde van 450,-
U krijgt een voetenbank cadeau
bij aanschaf van een relaxfauteuil
Deze aanbieding geldt voor alle
modellen in de Fjords collectie.
Bezoek ons voor advies op maat
en doe nu uw voordeel!
informeer naar de voorwaarden
www.fjords.no
