io I italiaanse maffia
Maffiabestrijders stuiten
Maffiosi
De arrestatie van
een kopstuk van de
Siciliaanse maffia,
de Cosa Nostra, is
een succes voor de
Italiaanse politie.
Maar de politiek
blijft de strijd tegen
de maffia frustre
ren. De man achter
de arrestatie wordt
gezien als het groot
ste gevaar voor
Silvio Berlusconi.
I n
zaterdag 21 november 2009
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
door onze correspondent
Eelco van der Linden
Op het onderwerp Sil
vio Berlusconi en de
maffia rust een taboe.
Wil je de premier ook
nog van maffiapraktijken beschul
digen? is steevast de reactie van
zijn achterban. Berlusconi's politie
ke tegenstanders weten er geen
raad mee. Een enkeling stelt vra
gen over Berlusconi's mysterieuze
beginkapitaal, over de vooraan
staande maffioso die in de jaren ze
ventig op zijn Milanese landgoed
woonde en over de rol van zijn Si
ciliaanse vertrouweling en huidig
senator, Marcello Dell'Utri, die in
2004 werd veroordeeld tot negen
jaar cel wegens banden met de
maffia.
De recente arrestatie van Domeni-
co Raccuglia (45) heeft iedereen
even teruggeworpen in de slechte,
oude tijd. Raccuglia was voort
vluchtig sinds 1996, het jaar waar
in 'de slager' Giovanni Brusca
werd opgepakt. Brusca en Raccug
lia stonden symbool voor het gren
zenloze geweld van de clan van de
Corleonesi. Ze ontvoerden in 1994
Giuseppe Di Matteo, de 12-jarige
zoon van een van de eerste spijtop
tanten van de clan, wurgden hem
ruim twee jaar later en losten het
lijk op in loog.
Sindsdien is er veel gebeurd. De
Corleonesi, tot begin jaren '90 ab
soluut heerser binnen Cosa Nos
tra, zijn gedecimeerd. Hun offen
sief tegen de staat, inclusief de
moord in 1992 op de beroemde on
derzoeksrechters Falcone (door
Brusca) en de bomaanslagen het
jaar daarop in Rome, Florence en
Milaan, zette die staat aan tot ac
tie. Er brak ook een opmerkelijke
'maffiavrede' uit, die tot op de dag
van vandaag voortduurt.
De laatste maanden gaat alle aan
dacht van onderzoeksrechters op
Sicilië uit naar hoe dat mirakel des
tijds geschiedde. Er is nu hard be
wijs dat de staat (lang) heeft onder
handeld met de maffia, over een
heuse wensenlijst. Bernardo Pro-
venzano, de 'historische nummer
twee' van de Corleonesi, werd het
aanspreekpunt. Diens eerste groot
ste cadeau, zo lijkt nu, was het in
fluisteren in 1993 van de schuil
plaats van Toto Riina, de 'baas der
bazen' van de Cosa Nostra, en mo
tor achter de geweldsgolf.
Met Provenzano verdween het ge
weld en werd de maffia weer on
zichtbaar, zoals vroeger. De magis-
Er is bewijs dat de staat
onderhandelde met de
maffia over een wensenlijst
traten boekten successen en arres
teerden regelmatig kopstukken,
maar dat kwam vooral door hun
doorzettingsvermogen en de voort
schrijdende techniek. De spijtop
tanten speelden een minder grote
rol: die werden vaak, net als de ma
gistraten zelf, in diskrediet ge
bracht. Velen zien dat als een van
de wederdiensten van 'de politiek',
na 1993 belichaamd door Silvio
Berlusconi.
De premier bevindt zich nu in een
penibele situatie. Een belangrijke
nieuwe spijtoptant, Gaspare Spa-
tuzza, heeft Berlusconi en zijn
rechterhand Marcello Dell'Utri ge
noemd als de politieke aanspreek-
Maffia-organisaties in Italië
ITALIË
Rome
A PU LI
Napels WK Bari
Palermo
SICILIË
W
CAÜABRIÉ
Reggio
di Calabria
punten van de maffia nieuwe stijl.
Dell'Utri is de man die bij het uit
breken van de maffiavrede in lutte
le tijd Forza Italia uit de grond
stampte, de partij waarmee Berlus
coni in 1994 de verkiezingen won
en die nog steeds heer en meester
is op Sicilië.
Spijtoptant Spatuzza is de moorde
naar van onderzoeksrechter Paolo
Borsellino, die volgens de laatste
hypothese de dood vond omdat
hij fel tegen onderhandelingen
met de maffia was. Volgens Spatuz
za gingen die onderhandelingen
door tot 2004, het jaar waarin Dell'
Utri werd veroordeeld wegens ban
den met de maffia. Binnenkort zal
Spatuzza getuigen in deze zaak in
hoger beroep.
Berlusconi vreest een nieuwe juri
dische mokerslag. De pijlen van
Berlusconi's entourage en media
zijn dezer dagen niet voor niets ge
richt op de aanklager van Dell'
Utri, Antonio Ingroia. Hij is Italië's
belangrijkste maffiabestrijder - de
arrestatie deze week van Raccuglia
is toe te schrijven aan zijn team -
maar ook degene die bezig is de
onderhandelingen tussen staat en
maffia te reconstrueren.
Ook Ingroia is verontrust. Hij
grijpt elke gelegenheid aan om te
waarschuwen voor 'het bankroet
van de strijd tegen de maffia'. Het
komt door een totaal gebrek aan
mankracht en middelen, maar ook
door wetten die op last van Berlus
coni in de maak zijn om processen
in te korten en het aftappen van te
lefoons te beperken.
Deze week is zelfs een wet aange
nomen die het de maffia mogelijk
maakt geconfisqueerde bezittin
gen terug te kopen, als die niet bin
nen negentig dagen een andere be
stemming hebben gevonden. Nu
krijgen jeugdcoöperaties als Libera
het beheer over voormalig maf
fia-eigendom, maar de procedure
is vrijwel altijd langer dan negen
tig dagen. Een cadeau aan de maf
fia dus.
PiCamorra
-J Sacra Corona Unita
j'Ndrangheta
Cosa Nostra
Maffia
Maffia: Geheel van geheime crimi
nele organisaties, georganiseerd in
afdelingen. Er zijn vier belangrijke
Italiaanse maffia's.
Cosa Nostra: De originele maffia
die teruggaat tot de negentiende
eeuw. Ontstaan als antwoord op
overheersing door verschillende 're
geringen'. Leden gebruiken de
term 'maffia' niet. De families han
teren een strikte erecode en hiërar
chische structuur. Nieuwe leden
worden ingezworen en van hen
wordt verwacht dat ze hun hele le
ven bij de Cosa Nostra blijven. De
Siciliaanse maffia is bekend vanwe
ge de vertakkingen in Amerika en
de executies van hooggeplaatste
personen als rechters, politiechefs
en politici. Zo'n 100 families.
'Ndrangheta: Betekent: de moedi
ge mannen. Ontstond toen in de
negentiende eeuw een groep Sici-
lianen van Sicilië werd verbannen
door het toenmalige gezag. Kon
zich verspreiden door de afwezig
heid van gezag en door corruptie.
Moeilijk te infiltreren vanwege het
belang dat wordt gehecht aan
bloedbanden en huwelijken. Be
kend om ontvoeringen, cocaïnehan
del en wapenhandel. Wordt gezien
als machtigste organisatie sinds
veel kopstukken van de Cosa Nos
tra zijn opgepakt. Zo'n 150 fami
lies.
Camorra: Zou in de negentiende
eeuw door Spanjaard zijn opge
richt, maar er doen verschillende
verhalen de ronde. Hield zich in
het begin vooral bezig met het in
nen van beschermgeld van winke
liers (pizzo). De belangrijkste activi
teiten zijn tegenwoordig afpersing,
drugshandel, sigarettensmokkel en
witwassen van geld. Zo'n 200 fami
lies.
Sacra Corona Unita (SCU): De
nieuwste en kleinste maffia-organi
satie, opgericht begin jaren '80.
Komt zowel voort uit de traditie
van de 'Ndrangheta als de Camor
ra. Doel: voorkomen dat andere
maffia-organisaties de handel in de
regio Apulië overnemen. Het be
lang van de strategische ligging van
Apulië is afgenomen en de SCU is
kopstukken kwijtgeraakt. Zou daar
door niet veel meer in te brengen
hebben. Zo'n 50 families.
De Italiaanse maffia zit al
lang niet meer alleen in
Italië. In Noord-Europa
houden maffiosi zich
schuil voor justitie. De
handel kan gewoon door
gaan.
door Miriam van den Brand
Dat de Italiaanse maffia
thuis is in Nederland,
blijkt maar weer eens
in maart van dit jaar.
De Nationale Recherche houdt in
Diemen Giovanni Strangio (30)
aan, een voortvluchtige leider van
de Italiaanse maffiaorganisatie
