zeeland j 29 W M £w Me Hoe 't Meêste tuus a'k Zeêuws kan praote In Cadzand werd er bijna elke zaterdag gedanst en gedronken CS willen geld voor gevolgen krimp De Slag om de Schelde woensdag 18 november 2009 A A door Rinus Sommeijer Zeêuws is mien 'eêl dier- baer. Voe mien beteêkent 't de meêst directe band mee Zeêland. Dialect kan'k bienae alleênig praote a'k in Zeêland bin en dan nog mè mee een klein bitje ménsen. Zoa je weet: vee Zeeuwen kunne of wille gin Zeêuws mi praote. Ik 'ouwe van Zeêland: van de loch- te, 't licht, 't varre over 't weêter kunne kieke, de lanschapp'n en de ménsen. Mè ik voele me nog 't meêste tuus a'k di ök Zeêuws kan praote. In 1964 a 'k 20 was) bin 'k vanuut Ovezande in Utrecht gi studere. Ik veel leut van mien studie (biologie) en ök van 't stu- dentenleve mee de nieuwe sociale contact'n. Mè eên van de beste diengen die m'overkwaeme, was, da'k bie de studentenverenigieng Unitas kennis mikten mee een Zeêuw uit Nieuwdurpe die a ök graog Zeêuws praott'n. Rinus de Koeijer en ik wiere goeie maets en we 'enoten buutengewoon a we seêmen Zeêuws praote konne. 'k Bin veel in 't buutenland 'ewist om te werken: in het Caraibisch ge bied en in vee aere land'n van Mid den Amerika. Nessen de drie mo derne taol'n die a w' op de middel bare schole leêrd'n, goeng ik a gauw Spaens en Italiaens leêre. Voe mien werk wazze Spaens en Engels belangrieke. Wat is t'r noe toch mooier dan ni een vremd land gae om di mee ménsen in d'r eige taole te kunne praote?! Mè 't meêst blie:e, en meepessant ök groös, bin 'k a 'k in 'de Zak' Zeêuws praote kan! door René Schrier MIDDELBURG - Gedeputeerde Sta ten stellen pogingen in het werk om toch geld voor Zeeuws-Vlaan- deren te krijgen om iets te doen aan de krimp van de bevolking. Het Rijk wil vooralsnog alleen geld beschikbaar stellen aan de re gio's Eemsdelta, Groningen en Parkstad. Niet aan Zeeuws-Vlaan- deren, dat volgens GS ook in aan merking zou moeten komen. In een reactie op een Interbestuur- lijk Actieplan Bevolkingsdaling merken GS van Zeeland op dat de voorspellingen waar landelijk mee gewerkt wordt voor dunbevolkte gebieden slecht toepasbaar zijn, door het grillige patroon daarvan. Volgens die rekenmodellen daalt het aantal huishoudens in Zeeuws-Vlaanderen niet tot 2025. GS zetten daar vraagtekens bij. Vol gens hen zou dat wel eens niet kunnen kloppen. Als dat aange toond kan worden zou ook finan ciële steun voor Zeeuws-Vlaande- Het is 65 jaar geleden dat de bevrij ding van Zeeland werd ingezet met de Slag om de Schelde. De krant blikt tot eind november terug. Leendert Fremouw herinnert zich de eerste weken van de bevrijding in Cadzand. Hij was toen 17 jaar en schreef daar over het volgende verhaal: „Toen wij hier in Zeeuws-Vlaande ren bevrijd waren door de Canade zen, kwamen er al snel in Cad zand Engelse soldaten met luchtaf weergeschut en zoeklichten. Die la gen op verschillende plaatsen aan de kust om het luchtruim boven de Westerschelde vrij te houden van Duitse vliegtuigen, die de transportschepen naar Antwerpen aanvielen. Zo kwamen er in het ca fé van Saam Masclee in Cadzand ook Engelse soldaten te liggen. Het café lag vlakbij de tramwissel, waar nu de winkel van Petra is ge vestigd. Daar stond ook een zoek licht. De soldaten sliepen allemaal in het café. De weegbrug werd om getoverd tot militaire keuken. Daar hebben wij ook van geprofiteerd. We kregen regelmatig thee en wit tebrood met corned beef De bed den van de soldaten stonden een beetje aan de kant op de vloer van het café. De bevrijdingsroes zat er bij ons goed in. We waren jong en wilden dansen en plezier maken. Dus wij vroegen aan de Engelse commandant of er gedanst mocht worden. Hij had geen bezwaar, en de manschappen helemaal niet na tuurlijk. Saam Masclee stemde in, op voorwaarde dat de burgemees ter geen problemen maakte. Nu was Izak de Bruine van Melle waarnemend burgemeester. Die kon in verband met zijn christelij ke levensovertuiging geen toestem ming geven voor de zondag, maar zaterdagavond vond hij geen be zwaar. Nu nog een muzikant. Sla ger Piet de le Lijs was wel bereid, omdat zijn dochters het ook vroe gen, om op zijn trekharmonica te komen spelen. Dus zaterdagavond werd er door de soldaten plaatsgemaakt. De bed den werden wat korter op elkaar gezet, er kwam een tafeltje voor de muzikant en het dansfestijn kon beginnen. Dat werd zo'n ge slaagd feest, dat het bijna iedere za terdag bal was. De waarnemend burgemeester heeft ons wat dat be treft alle medewerking gegeven. Er zijn daar in die tijd verschillende romances opgebloeid, ik geloof ook een paar van blijvende aard. Het gebeurde verschillende malen dat het alarm afging en het zoek licht aanging, op zoek naar Duitse vliegtuigen. Dan was het wel even wat rommelig. De soldaten moes ten natuurlijk bij hun bedden om de helmen en andere spullen te pakken. De biervoorziening was in die tijd wel problematisch. Bij ons waren er nog niet veel brouwerijen in productie natuurlijk. Dus kon het gebeuren dat herbergier Saam Masclee te weinig bier had. Toen zijn op een keer Piet van Grol en Jas Pleyte met een kar en paard naar België gereden. Het was een Frans paard, dat was achtergelaten door uit Frankrijk terugtrekkende Duitse soldaten. Ze kwamen terug met een paar vaten bier, want over de grens werden de cafés al volop bevoorraad uit het achterland. Ik heb aan die tijd. Die dansavonden werden op den duur zo bekend, dat jong en oud ook van andere plaatsen erop afkwamen. En wat denk je van de soldaten - die geno ten, ze hadden nooit moeite om aan een danspartner te geraken. Ik ging zelf kort daarop ook in mili taire dienst, en was in Knokke gele ren tot de mogelijkheden kunnen behoren, opperen ze. In de reactie op het actieplan ge ven GS verder aan dat het tot veel mensen niet doordringt dat de be volking in hun regio daalt. Dat gaat zelfs gepaard met verzets- en ontkenningsreacties. Ook vinden ze het merkwaardig dat een daling van de woningprijzen als een posi tief gevolg van krimp wordt ge zien. GS hechten aan maatregelen die het behoud van de waarde van vastgoed bevorderen. Het café in Cadzand, waar geallieerden en inwoners verbroederden.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2009 | | pagina 31