zeeland j 29
W M
£w Me Hoe
't Meêste tuus a'k Zeêuws kan praote
In Cadzand werd er
bijna elke zaterdag
gedanst en gedronken
CS willen geld voor gevolgen krimp
De Slag
om de Schelde
woensdag 18 november 2009
A
A
door Rinus Sommeijer
Zeêuws is mien 'eêl dier-
baer. Voe mien beteêkent
't de meêst directe band
mee Zeêland. Dialect kan'k bienae
alleênig praote a'k in Zeêland bin
en dan nog mè mee een klein bitje
ménsen.
Zoa je weet: vee Zeeuwen kunne
of wille gin Zeêuws mi praote.
Ik 'ouwe van Zeêland: van de loch-
te, 't licht, 't varre over 't weêter
kunne kieke, de lanschapp'n en de
ménsen. Mè ik voele me nog 't
meêste tuus a'k di ök Zeêuws kan
praote. In 1964 a 'k 20 was) bin 'k
vanuut Ovezande in Utrecht gi
studere. Ik veel leut van mien
studie (biologie) en ök van 't stu-
dentenleve mee de nieuwe sociale
contact'n. Mè eên van de beste
diengen die m'overkwaeme, was,
da'k bie de studentenverenigieng
Unitas kennis mikten mee een
Zeêuw uit Nieuwdurpe die a ök
graog Zeêuws praott'n. Rinus de
Koeijer en ik wiere goeie maets en
we 'enoten buutengewoon a we
seêmen Zeêuws praote konne.
'k Bin veel in 't buutenland 'ewist
om te werken: in het Caraibisch ge
bied en in vee aere land'n van Mid
den Amerika. Nessen de drie mo
derne taol'n die a w' op de middel
bare schole leêrd'n, goeng ik a
gauw Spaens en Italiaens leêre.
Voe mien werk wazze Spaens en
Engels belangrieke. Wat is t'r noe
toch mooier dan ni een vremd
land gae om di mee ménsen in d'r
eige taole te kunne praote?! Mè 't
meêst blie:e, en meepessant ök
groös, bin 'k a 'k in 'de Zak'
Zeêuws praote kan!
door René Schrier
MIDDELBURG - Gedeputeerde Sta
ten stellen pogingen in het werk
om toch geld voor Zeeuws-Vlaan-
deren te krijgen om iets te doen
aan de krimp van de bevolking.
Het Rijk wil vooralsnog alleen
geld beschikbaar stellen aan de re
gio's Eemsdelta, Groningen en
Parkstad. Niet aan Zeeuws-Vlaan-
deren, dat volgens GS ook in aan
merking zou moeten komen.
In een reactie op een Interbestuur-
lijk Actieplan Bevolkingsdaling
merken GS van Zeeland op dat de
voorspellingen waar landelijk mee
gewerkt wordt voor dunbevolkte
gebieden slecht toepasbaar zijn,
door het grillige patroon daarvan.
Volgens die rekenmodellen daalt
het aantal huishoudens in
Zeeuws-Vlaanderen niet tot 2025.
GS zetten daar vraagtekens bij. Vol
gens hen zou dat wel eens niet
kunnen kloppen. Als dat aange
toond kan worden zou ook finan
ciële steun voor Zeeuws-Vlaande-
Het is 65 jaar geleden dat de bevrij
ding van Zeeland werd ingezet met
de Slag om de Schelde. De krant
blikt tot eind november terug.
Leendert Fremouw herinnert
zich de eerste weken van de
bevrijding in Cadzand. Hij
was toen 17 jaar en schreef daar
over het volgende verhaal:
„Toen wij hier in Zeeuws-Vlaande
ren bevrijd waren door de Canade
zen, kwamen er al snel in Cad
zand Engelse soldaten met luchtaf
weergeschut en zoeklichten. Die la
gen op verschillende plaatsen aan
de kust om het luchtruim boven
de Westerschelde vrij te houden
van Duitse vliegtuigen, die de
transportschepen naar Antwerpen
aanvielen. Zo kwamen er in het ca
fé van Saam Masclee in Cadzand
ook Engelse soldaten te liggen. Het
café lag vlakbij de tramwissel,
waar nu de winkel van Petra is ge
vestigd. Daar stond ook een zoek
licht. De soldaten sliepen allemaal
in het café. De weegbrug werd om
getoverd tot militaire keuken. Daar
hebben wij ook van geprofiteerd.
We kregen regelmatig thee en wit
tebrood met corned beef De bed
den van de soldaten stonden een
beetje aan de kant op de vloer van
het café. De bevrijdingsroes zat er
bij ons goed in. We waren jong en
wilden dansen en plezier maken.
Dus wij vroegen aan de Engelse
commandant of er gedanst mocht
worden. Hij had geen bezwaar, en
de manschappen helemaal niet na
tuurlijk. Saam Masclee stemde in,
op voorwaarde dat de burgemees
ter geen problemen maakte. Nu
was Izak de Bruine van Melle
waarnemend burgemeester. Die
kon in verband met zijn christelij
ke levensovertuiging geen toestem
ming geven voor de zondag, maar
zaterdagavond vond hij geen be
zwaar. Nu nog een muzikant. Sla
ger Piet de le Lijs was wel bereid,
omdat zijn dochters het ook vroe
gen, om op zijn trekharmonica te
komen spelen.
Dus zaterdagavond werd er door
de soldaten plaatsgemaakt. De bed
den werden wat korter op elkaar
gezet, er kwam een tafeltje voor
de muzikant en het dansfestijn
kon beginnen. Dat werd zo'n ge
slaagd feest, dat het bijna iedere za
terdag bal was. De waarnemend
burgemeester heeft ons wat dat be
treft alle medewerking gegeven. Er
zijn daar in die tijd verschillende
romances opgebloeid, ik geloof
ook een paar van blijvende aard.
Het gebeurde verschillende malen
dat het alarm afging en het zoek
licht aanging, op zoek naar Duitse
vliegtuigen. Dan was het wel even
wat rommelig. De soldaten moes
ten natuurlijk bij hun bedden om
de helmen en andere spullen te
pakken.
De biervoorziening was in die tijd
wel problematisch. Bij ons waren
er nog niet veel brouwerijen in
productie natuurlijk. Dus kon het
gebeuren dat herbergier Saam
Masclee te weinig bier had. Toen
zijn op een keer Piet van Grol en
Jas Pleyte met een kar en paard
naar België gereden. Het was een
Frans paard, dat was achtergelaten
door uit Frankrijk terugtrekkende
Duitse soldaten. Ze kwamen terug
met een paar vaten bier, want over
de grens werden de cafés al volop
bevoorraad uit het achterland. Ik
heb aan die tijd. Die dansavonden
werden op den duur zo bekend,
dat jong en oud ook van andere
plaatsen erop afkwamen. En wat
denk je van de soldaten - die geno
ten, ze hadden nooit moeite om
aan een danspartner te geraken.
Ik ging zelf kort daarop ook in mili
taire dienst, en was in Knokke gele
ren tot de mogelijkheden kunnen
behoren, opperen ze.
In de reactie op het actieplan ge
ven GS verder aan dat het tot veel
mensen niet doordringt dat de be
volking in hun regio daalt. Dat
gaat zelfs gepaard met verzets- en
ontkenningsreacties. Ook vinden
ze het merkwaardig dat een daling
van de woningprijzen als een posi
tief gevolg van krimp wordt ge
zien. GS hechten aan maatregelen
die het behoud van de waarde van
vastgoed bevorderen.
Het café in Cadzand, waar geallieerden en inwoners verbroederden.