Zêêuws is goed
voe jen esses
281 zeeland
Onderzoek
GGD bij
veehouders
Oproer in
Kamer
over sint
Hjin wonder dat de PW hewonn èt
In 't Zeêuws eit 't iets vertrouwds
Studiecentrum betrekt
gebouw Latijnse school
SYMPOSIUM Streektaal en algemeen beschaafd gaan goed samen
WE W
Zalco vraagt loonoffer van personeel
woensdag 18 november 2009
goes - De gezamenlijke GGD-orga-
nisaties van Brabant en Zeeland
houden een wetenschappelijk on
derzoek naar de relatie tussen in
tensieve veehouderij en gezond
heid. Het gaat over het aan het
licht brengen of sprake is van effec
ten op mensen met een aandoe
ning van de luchtwegen. De resul
taten worden eind 2010 verwacht.
Tijdens het onderzoek wordt on
der meer de aanwezigheid van fijn
stof, bacteriën en virussen in de
buurt van veehouderijbedrijven ge
meten. Ook worden de gezond
heidsproblemen van omwonen
den in kaart gebracht om te kun
nen vergelijken met die van men
sen in andere gebieden.
Zo wil het onderzoeksteam te we
ten komen of bepaalde aandoenin
gen vaker voorkomen in gebieden
met intensieve veehouderij. „Spe
ciale aandacht gaat uit naar men
sen met een aandoening van de
luchtwegen, zoals astma, COPD of
longontsteking", aldus de GGD.
De metingen gebeuren bij vier tot
acht bedrijven in Oost-Brabant en
eventueel Noord-Limburg.
De aanleiding voor het onderzoek
is dat huisartsen en bewoners ver
schillende keren aan de bel trok
ken over mogelijke gezondheidsri
sico's van intensieve veehouderij.
„Ook kreeg het onderwerp veel po
litieke belangstelling. Gemeenten
zijn nu zoekend hoe zij gezond
heid mee kunnen wegen in beslui
ten op het gebied van intensieve
veehouderij."
door Jeffrey Kutterink
den haag - Er is geen enkele re
den om de christelijke herkomst
van Sint Nicolaas en het daaraan
gerelateerde feest angstvallig te ver
bergen.
Dat vindt het CDA in de Tweede
Kamer. De partij neemt stelling te
gen het bewust weglaten van het
kruisteken op de mijter en tabberd
van Sint Nicolaas in Amsterdam
en Antwerpen. In Antwerpen mo
gen kinderen geen religieuze sym
bolen onder ogen krijgen en moet
Sinterklaas een 'geloofsneutraal'
feest zijn. In Amsterdam mag het
kruisteken niet, omdat de bevol
kingssamenstelling multi-etnisch
is en Sint Nicolaas een 'universele
figuur moet zijn'.
De Kamerleden Ad Koppejan en
lan Schinkelshoek vragen de minis
ters Guusje ter Horst (PvdA, Bin
nenlandse Zaken) en Ronald Plas-
terk (PvdA, Cultuur) om ophelde
ring. Ook vragen ze of de bewinds
lieden bereid zijn op te komen
voor behoud van een typisch Ne
derlands feest, inclusief alle symbo
len en verwijzingen. Koppejan:
„Natuurlijk zien we dat de samen
leving verandert. Maar het kan
niet zo zijn dat we onze eigen cul
tuur zouden moeten verlooche
nen voor andere culturen."
door Jan van Damme
Dit stukje wordt niet in
het Zeeuws geschreven.
Toch gaat het over het
symposium over de
rijkdom van tweetaligheid. Zeeuw
se streektaal en algemeen be
schaafd combineren hartstikke
goed, zegt voorzitter Kees Martens
van de Zêêuwse Dialect
Verênigieng. Hij heeft de taaidag
in Middelburg georganiseerd. Met
sprekers als tv-presentatrice Nelle-
ke van der Krogt, schrijver Kees
Slager en de lange tijd in de bouw
actieve Rinus Platschorre. Zij zijn
voor Kees Martens sprekende voor
beelden van mensen, die het me
de door hun tweetaligheid ver heb
ben geschopt. „Twitaeligheid is
goed voe jen esses", zegt hij in zijn
eigen streektaal. Martens (68) is ge
boren en getogen in 's-Heeren-
hoek, en heeft als ingenieur en
doctorandus een carrière buiten
Zeeland achter de rug. Algemeen
beschaafd leerde hij pas op latere
leeftijd, tijdens zijn werk.
Op deze pagina vertellen drie deel
nemers aan het symposium wat
hen aan het hart gaat.
Het symposium wordt zaterdag 21 no
vember gehouden in de Zeeuwse Bibli
otheek in Middelburg, 9.45-16.30 uur.
door Frank Leenhouts
In de heschiedenis ziin de staat-
kundihe grènzn vé veranderd,
ma de culturele grènzn bin ost
altiid hliek gebleevn. Noe ziin et
deu den ekonomische migratie de
culturele grènz die an 't verandern
ziin. In Oliand ister een toestroom
gewist van nieuw volk, zo vé dat
er ier bii ons een andere cultuur is
verscheenn. Die verhroei ma lang
zaam mee et bestaand cultureel
weefsel. Daar ta Limburgs bleek-
gezicht et oakmaar over, en da bin
nenlands hevoel van een brokke
culturele kapiivegeid laot zn eihen
makklik extrapoleren naar Europa.
Maor ook onzen eihen minis
ter-president èd een duit in't zakje
hedoan mee z'n oproep tot Nor
men en Waarden. Die bin altiid
mistig gebleevn moar af en toe koj
wè mérk wad a tie beboeln: As ver-
tegenwoordiher van de Nederland
se regering èt ie in Indonesië laotn
weetn dattie zelf ook teehn et
omohuwlik was, en de VOC-men-
taliteit èt ie ons ook wè kji vo
houwn. Die wou tus einhlik be-
doeln 'de Normen en Waarden
van de dominante hroep' Hjin
wonder dat de PW zovee he
wonn èt en 't CDA zo weinig ver
bom èt bie de leste Europese ver-
kiezinghn.
Frank Leenhouts (Oostburg 1955),
kunstenaar.
Rinus de Regt (Haamstede 1953),
programma-manager bij de politie.
door Rinus de Regt
eêuws, mee wie praet ik
dat eihunluk?
Een paer weken heleeu zat
ik mee m'n dochter te ontbijten in
Maastricht. Ik 'ad di een broodje
ouwe kaes besteld. Toen de ober
het bestelde nae ons taefeltje
bracht zei d'n iets onbegriepelijks.
Ut ênihe, dat ik kon verstae was
iets van 'kies'. Laeter behreep ik
dat 'n di 'kaes' mee bedoelde.
Een Zêêuw zou zoiets nooit doen.
Tehen vreemden praet je Neder
lands of in ieder heval dathene,
wat je ervan kan. Mae, tehen of lie
ver hezeid mee wie praet ik eihun-
lijk nog Zeêuws? Mee m'n vrouwe
wè, mae eihenlijk alleên as we
mee z'n twêêen bin. Onze kinders
verstae wè Zeêuws, mae praeten
het nie. Mee m'n familie praet ik
Zeêuws, mae nie as d'r familiele
den bie bin, die hin Zeêuws spre
ken. De verehenwoordigster van
de Zeêuwse dialectverênihieng
sprak mien an in het Nederlands.
De eindredacteur van dit stukje
van de PZC stond in vloeiend Ne
derlands op m'n voicemail.
En toch, as ik Zeêuws praet, eit 't
iets vertrouwds, sterker nog, 't
voelt onwennig en nie passend as
ik gin Zeêuws praet in die heval-
len, die ik net noemde.
Iedere Zeêuw, die ik zie op tv of
'oor op de radio herken ik an z'n
accent.
As ik in - bievoorbeeld - m'n werk
Zeêuwen tehen kom, ebben we
het altied even over onze gezamen
lijke achterhrond, a zumme dat zel
den in 't Zeêuws doen.
Kennelijk emme t'ier over een
soort onuuthesproken code. Ik bin
benieuwd of dat bie iedere Zeêuw
zo wérkt en welke waarden 'ier on
der lihhen.
Prof. dr. Rinus Sommeijer (Ovezan-
de 1944), bioloog.
middelburg - Het Middelburg Cen
ter for Transatlantic Studies
(MCTS) betrekt in februari het ge
bouw in Middelburg, waar de La
tijnse school en het Stedelijk Gym
nasium ooit waren gehuisvest. Er
worden straks ook colleges gege
ven aan studenten van de Roose
velt Academy.
In 2007 kwam er een einde aan
642 jaar onderwijs in het gebouw,
toen het ROC Zeeland verhuisde.
Bij het MCTS volgen en geven in
ternationale docenten en studen
ten cursussen over de transatlan
tische relaties tussen Amerika en
Europa.
Het MCTS wil een boek maken over
de geschiedenis van het gebouw.
Mensen die herinneringen hebben,
kunnen een e-mail sturen naar
e dianne@hotmail.com.
vlissingen - Als het aan de direc
tie van aluminiumproducent Zal
co in Vlissingen ligt, offeren de per
soneelsleden 16 tot 22 procent van
hun loon op. Dat is hen deze week
verzocht. Dit loonoffer is een on
derdeel van het besparingsplan dat
de directie heeft bedacht. Het be
drijf stelt last te hebben van de eco
nomische crisis en de aanzienlijke
energieprijzen.
Het is de bedoeling dat de vakbon
den en ondernemingsraad maan
dag 23 november in gesprek gaan
over de details van het voorgestel
de besparingsplan. Ook Alumi
niumsmelter Aldel in Delfzijl
heeft het personeel zo'n loonoffer
gevraagd. Beide bedrijven zijn on
derdeel van de Klesch-groep, een
industrieel investeerder.
Zalco vroeg al werktijdverkorting
aan voor vijfhonderd van de ruim
zeshonderd personeelsleden. De
medewerkers van het bedrijf heb
ben onthutst gereageerd op het
nieuws.
Gistermiddag zijn de vakbonden
ingelicht. En ook die zijn verbaasd
én ontstemd. Vakbond FNV Bond
genoten spreekt van een 'sterfhuis
constructie'.