8| 100 jaar de slegte
Alleen auteur ziet geen broo
De Slegte is de laatste
stop voor de versnipperaar
Boekhandel De Slegte verkoopt al too jaar ramsjboeken: restan
ten van uitgevers die voor een prikkie over de toonbank gaan.
Heeft ramsj nog toekomst in een tijdperk van ontlezing en
e-books?
dinsdag 17 november 2009
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
door Dewi Gigengack
Terwijl de verkoop van
boeken de laatste jaren
maar blijft stijgen, stijgt
ook het aantal titels dat
verramsjt wordt. Restpartijen zijn
niet alleen bij De Slegte te koop,
maar ook bij reguliere boekhan
dels, discountboekhandels en op
internet.
Volgens de Nederlandse wet moe
ten uitgevers voor elk nieuw boek
een vaste boekenprijs bepalen. Die
prijs moeten boekhandels mini
maal een jaar aanhouden. Na dat
jaar kan de uitgever de vaste prijs
opheffen, en mag een boek met
flinke korting worden verkocht.
De auteur krijgt over verramsjte
boeken geen royalties.
De ramsj (een van oorsprong Jid
disch woord dat 'rommel' of'par
tij ongeregeld goed' betekent) is
uit de hand gelopen, vindt Pauline
van de Ven van de stichting Au
teursdomein. Die stichting wil de
inkomens- en rechtspositie van au
teurs verbeteren en vindt dat de
auteur ook mee moet delen in de
opbrengsten van de ramsj.
„De overheid probeert de boeken
markt te regelen op een manier
die hem chronisch ziek heeft ge
maakt", zegt Van de Ven. „Het
deel van de boekenomzet dat via
de ramsj loopt is de afgelopen tien
jaar explosief gestegen, net als het
aantal ramsj-aanbieders. Ook het
ramsjdeel in de totale omzet groeit
nog steeds."
„Ramsj is geen overschot, maar
wordt al bij voorbaat ingecalcu
leerd", stelt Van de Ven. Hoe meer
exemplaren uitgeverijen drukken,
hoe goedkoper het wordt. „Als je
drieduizend in plaats van vijftien
honderd pockets drukt, halveert
de kostprijs van circa drie euro
naar éénvijftig. Dat maakt het
goedkoper om één keer op over
schot te drukken, dan twee keer
op maat."
Herman Looman, inkoper bij De
Slegte, vindt juist dat uitgeverijen
de oplages de laatste jaren beter be
heersen. „Ik zie een afname van
het aantal exemplaren per titel bij
de verramsjte boeken. Het aantal
titels is wel groter geworden. De to
tale ramsj-omvang is al een aantal
'Ramsj is geen overschot,
maar wordt al bij
voorbaat ingecalculeerd'
jaren gelijk, maar wel diverser. Dat
is voor ons positief"
Een andere boosdoener in de boe-
kensector is het retourrecht, vindt
Van de Ven. Dat zorgt ervoor dat
boekhandels geen risico lopen als
ze grote partijen bestellen: ze mo
gen de onverkochte boeken terug
sturen naar de uitgever, die de par
tij verramsjt. Gevolg is een chroni
sche overproductie die makkelijk
is te lozen. „En 'bestselleritis', veel
te hoge prijzen voor nieuwe titels,
auteurs die in twaalf weken schap-
tijd niet langer hun lezers kunnen
vinden," ziet Van de Ven als pro
blemen. Bij De Slegte ligt de om
loopsnelheid van een boek veel la
ger dan in reguliere boekhandels.
Een boek ligt bij De Slegte tot wel
twee jaar in de winkel. Directeur
Ron Mulders: „We hebben geen
vaste richtlijn voor hoe lang een
boek in de winkel ligt. Ie weet
nooit: wat nu niet speelt, kan mor
gen interessant zijn."
Als voorbeeld noemt hij de biogra
fie van Michael Jackson. „Die ver
kocht eerst helemaal niet goed,
maar begon te lopen toen zijn con
certen werden aangekondigd.
Toen hij overleed, was het boek
binnen een week weg."
Hoewel de boekenverkoop al een
aantal jaren stijgt, kampt de boe
kenbranche ook met ontlezing en
de opkomst van het elektronische
boek, het e-book.
Herman Looman denkt dat als uit
gevers blijven uitgeven zoals ze nu
doen, ook de ramsj blijft bestaan.
„Toch denk ik dat e-books de we
reld gaan veroveren. Dat heeft im
pact op het gedrukte boek. Van
elektronische boeken hoeft geen
voorraad te worden gemaakt, en
zal dus ook geen overschot ont
staan. Waar het alleen om de con
tent gaat, zoals bij romans, is het
net zo makkelijk om die te down
loaden. Bij boeken met veel beeld
materiaal is dat anders."
Dat in Amerika het aantal down
loads van de nieuwe roman van
Dan Brown op internetwinkel
Amazon.com hoger is dan het aan
tal verkochte papieren exemplaren
via die site, vindt Looman interes
sant en veelzeggend. „Hoe snel zul
len e-books hier doorbreken? Het
is spannend om te volgen."
De Slegte heeft een moei
lijke periode achter de
rug. In 2006 en 2007
moest de keten een aan
tal filialen in Nederland en België
sluiten. Ook wordt de concurren
tie met internet en reguliere boek
handels steeds groter. Met een ver
nieuwde internetsite probeert De
Slegte hierop in te spelen.
Directeur Ron Mulders is deson
danks 'absoluut niet ontevreden'
over hoe het gaat met het bedrijf
„Het kan beter, maar naar de huidi
ge marktomstandigheden gaat het
behoorlijk."
De keten vernieuwt de winkels en
heeft een nieuw logo. „De winkels
moeten overzichtelijker en toegan
kelijker worden. Omdat wij jaren
de enige waren met ramsj en twee
dehands boeken, waren we ge
wend vanuit het aanbod te redene
ren. Aan de presentatie hebben we
nooit veel gedaan."
De ramsj gaat op dit moment erg
goed, zegt Mulders. „De tweede
handsverkoop ontwikkelt zich
minder goed. Vorig jaar was dat
precies andersom. Bij de ramsj
ben je afhankelijk van het aanbod
van de uitgevers. Dit jaar is dat erg
leuk."
Om concurrentie zoveel mogelijk
te vermijden probeert De Slegte
een prominente positie te krijgen
bij de uitgevers. „Het is namelijk
niet alleen een wedstrijd om de
gunst van de klant, maar ook een
wedstrijd om de gunst van de leve
rancier."
Een verramsjt boek kost 30 tot 40
procent van de nieuwprijs. Als cri
terium voor inkoop hanteert het
bedrijf de geschatte verkoopbaar
heid. „Vroeger kochten we alles
wat in de ramsj zat, nu zijn we kri
tischer. We maken een inschatting
van wat interessant is voor de
klant. Een karakter van de ramsj is
dat je altijd bijvangst hebt."
De grootte van een ramsjpartij
kan enorm verschillen per titel,
zegt inkoper Herman Looman:
„Van twintig stuks tot 26.000: het
grootste aantal dat ik ooit heb inge
kocht. Dat was Er was eens een God
van vader en zonen Blokker. Dat
was een enorme uitzondering.
Hoeveel we inkopen ligt aan het
boek, maar meestal beginnen we
vanaf drieduizend exemplaren al
moeilijk te kijken."
Looman zorgt dat De Slegte de eni
ge is die een bepaalde restpartij
koopt. „Exclusief zijn is belangrijk.
Het laatste wat we willen is prijs
concurrentie."
Als een boek bij De Slegte niet
loopt, is het einde verhaal. Per jaar
vernietigt De Slegte gemiddeld
200.000 boeken, 10 tot 15 procent
van de ingekochte titels. Looman:
„Wij zijn de laatste stop voor een
boek."
