in balans
15
Maatwerk in gipskamer
Klantvriendelijke aanpak oogst waardering
Wie iets breekt zal daar niet
vrolijk van worden. Met het
aanbrengen van gips begint
doorgaans al het herstel. En
gelukkig gaat dat tegenwoordig
behoorlijk patiëntvriendelijk.
Door Monique Meeuwisse
Al in de Egyptische oudheid wist men dat het nuttig
was om een gebroken bot te spalken. Het wereldwij
de werken met gipsverbanden is echter een Neder
landse uitvinding uit 1851 van dokter A. Matthijssen.
Hij slaagde als eersté erin om kalk in katoenen wind
sels te impregneren om daarmee een lichaamsdeel in
een onbeweeglijke stand de kans te geven te gene
zen. Een techniek die in een moderne variant nog
steeds gebruikt wordt om letsel of aangeboren afwij
king aan het steun- of bewegingsapparaat te behan
delen.
Het is ondertussen allemaal wel een stukje vrolijker ge
worden in de gipskamer. Vooral de intrede van kunst
stof begin 1980 heeft daaraan bijgedragen. Het heet
nog wel gipsen, maar als het enigszins kan, wordt er
in plaats van het zware witte kalkgipsverband het veel
lichtere kunststof gebruikt. „De klant is koning", la
chen gipsmeesters Michael Kommer en Peter Rovers.
„Want we leggen een gipsverband aan in elke ge
wenste kleur."
Kommer en Rovers runnen samen de gipskamer in
het Lievensbergziekenhuis in Bergen op Zoom. Vol
gens de twee gipsmeesters (officieel 'gipsverband-
meester') hebben zij het mooiste vak in het zieken
huis: „Hier komt alles voorbij. Van net geboren tot ho
ge ouderdom en van alle lagen van de bevolking."
foto's Lievensberg
roze gekozen gips aan. Hij let erop dat Elisa haar te
nen en knie goed kan bewegen. Rovers controleert
nog extra of het verband niet te strak zit: „Dat is een
kwestie van 'fingerspitzen' gevoel."
Mitella
Niet alle patiënten worden in het gips gezet. Een jon
geman met een gebroken sleutelbeen krijgt alleen
een mitella. Een oudere dame met een gebroken len
denwervel moet een brace dragen die haar rug recht
houdt. En een jonge onderhoudsmonteur die met
een enkelbandletsel kampt, wordt ingetapet. „Hij
heeft wel een weekje gips gehad", legt Kommer uit.
„Maar met tape mobiliseert de patient beter en on
dertussen geneest de enkelband. De tape stuurt en
ondersteunt de enkel. Voor 1980 werd dit letsel nog
met zes weken gips behandeld maar dan had je daar
na een stijve enkel." Een gebroken sleutelbeen heeft
aan een rustperiode in een mitella voldoende.
Veel kinderen uiten hun dank voor de behandeling in
tekeningen en kaarten, die de muur in de gipskamer
een extra vrolijke uitstraling geven. De vijfjarige Alicia
had zelfs met hulp van moeder een cake gebakken.
„Maar die is aangebrand." Ze belooft een nieuwe
cake als ze terugkomt voor controle.
Een kijkje tijdens een van hun hectisch spreekuren
leert dat een gipsmeester wel van aanpakken moet
weten, niet te lui moet zijn een uurtje extra te werken
maar vooral dat een opgeruimd karakter wonderen
verricht bij de patiënten. Mevrouw van Loenhout
durft daardoor op eigen initiatief nog een keertje te
rug te komen op het traumaspreekuur. „Eigenlijk ben
ik klaar met de behandeling. In februari had ik na een
valpartij met mijn fiets een driedubbele enkelbreuk.
Omdat ik pijn blijf houden, laat ik het toch liever even
controleren. En over een afspraak wordt hier niet
moeilijk gedaan. De sfeer is heerlijk ontspannen."
Dat werkt door op de patiënten. Zelfs de 18 jarige Eli
sa, die door een ongeluk met haar paard vlak boven
de enkel een vervelende breuk in het kuitbeen heeft
opgelopen, blijft door de positieve benadering van
de gipsmeesters lachen. En dat terwijl ze toch alle
De gipsmeesters, van links naar rechts: Bernadette Heemskerk,
Peter Rovers en Michel Kommer.
pech van de wereld heeft want vanwege de breuk
moesten er operatief een plaatje en schroeven aan
het bot worden bevestigd, kon ze niet aan de ge
plande opleiding op de paardenschool beginnen en
kreeg ze ook een probleem aan haar stuitje wat tot
nog een operatie leidde.
Als Rovers het gips eraf haalt omdat de hechtingen
uit de operatiewond moeten worden gehaald, heeft
ze bovendien weer erg veel pijn. Gelukkig legt Rovers
het nieuwe gips met veel zorg aan. Om de wond
mooi te houden, brengt hij eerst steri stripjes (soort
pleisters) over de wond aan. Daarna komt er een kus
sentje op-de wond en om wrijving met het gips te
voorkomen legt Rovers extra vilt op de achillespees,
de wreef en de enkel.
„Op de opleiding leer je wattenlaagjes onder het
gips aan te brengen", legt hij uit. „Want in feite ge
beurt het gipsen in alle ziekenhuizen op dezelfde ma
nier. Uit ervaring weet ik echter dat mensen soms te
rugkomen met rode hielen of beschadigde enkels
door de wrijving. Dat probeer ik met wat extra vilt-
laagjes te voorkomen.
Na het vilt brengt Rovers de wattenlaag aan die weer
vast getapet wordt. Dan houdt hij het been en de
voet in de goede stand en brengt zorgvuldig het fel
Werken met een glimlach werkt door op de patiënten.