Diepe hersenstimulatie (DBS)
in balans n
A
lm
Wat is diepe hersenstirnulstie?
DBS (deep brain stimulation zoals het internationaal genoemd wordt) is een
techniek waarbij elektrodes ongeveer 12 cm in de hersenen worden aangebracht
die bepaalde gebieden in het brein activeren of juist tot rust brengen. Het is een
methode die al meer dan tien jaar gebruikt wordt voor Parkinsonpatienten voor wie
medicatie een probleem vormt of voor wie medicatie niet voldoende werkt.
De behandeling is omkeerbaar, dat wil zeggen dat zodra de stroom wordt
uitgeschakeld, de klachten weer terug komen. Dat geldt natuurlijk ook voor de
eventuele ongewenste bijwerkingen.
Tegenwoordig wordt deze techniek ook voor andere ziekten en probleemgedrag
onderzocht. Zo loopt er in het Amsterdams Medisch Centrum (AMC) een onderzoek
naar diepe hersenstimulatie bij mensen met dwangneurosen. De resultaten daarvan
zijn bemoedigend. Binnenkort start in het zelfde ziekenhuis en in het Elisabethzie-
kenhuis in Tilburg een onderzoek naar deze behandelmethode bij depressies.
Waar gebeurt het?
In Nederland zijn zes ziekenhuizen die diepe breinstimulatie operaties uitvoeren
UMC Groningen
AMC Amsterdam
Medisch Spectrum Twente, Enschedé
Haga Ziekenhuis, Den Haag
St. Elisabeth Ziekenhuis, Tilburg
UMC Maastricht
Per jaar worden ongeveer 100 patiënten geopereerd, van wie 45 in het AMC.
Over de gehele wereld zijn er inmiddels meer dan 36.000 mensen die rondlopen
met een gaatje in hun hoofd waardoorheen elektrodes het brein regelen.
Eerste directe elektrische
stimulatie van de cortex bij
dieren
Eerste veilige toegang tot
de diepergelegen hersen
structuren bij dieren
Deze nieuwe techniek wordt voor
het eerst benut als behandeling
tegen o.a. chronische pijn
DBS voor het eerst gebruikt
als therapie bij therapieresistente
tremor
Onderzoek naar DBS bij depressies
1Q74
1908 1948
1953 1987
1870
4.USJ4
/C\
2005 1
T
Eerste directe elektrische
stimulatie van de cortex bij
mensen
Middels een driedimensionaal
coördinatensysteem wordt het
mogelijk een klein gebied te
localiseren en te behandelen
Onderzoek naar DBS
bij Parkinsonpatiënten.
DBS bij Parkinson wordt
officiële behandelmethode
Onderzoek bij compulsieve
dwangstoornissen
en onderzoek naar DBS bij
Gilles de la Tourette
Elektroden
Kleine hersenen
Hypofyse
Hersenstam
Dit is een apparaatje datvergelijkbaar is
met een pace-maker. Het bevat batterijen
in een behuizing van titanium. Het wordt
onder het sleutelbeen geïmplanteerd.
Afstandsbediening
Een klein kastje regelt extern de
hoeveelheid pulsen. Zodra dit
uitgezet wordt, stopt het effect
evenals de eventuele bijwerkingen.
Stimuleringsgebieden
Thalamus - stimulatie van dit
gebied behandelt de tremor, het
bibberen van een parkinsonpa-
tient.
Globus pallides - stimulatie van
dit gebied heeft een gunstig
effect op de rigiditeit, de stijfheid
en de hypokinesie, het vermin
derd kunnen bewegen.
Nucleus subthala micus -
wanneer de elektroden hier
ingezet worden, geeft dat voor
vrijwel alle verschijnselen van de
ziekte van parkinson een goed
resultaat.
Amygdala - stimulatie van de
amygdala werkt bij ernstige
dwangstoornissen.
Het lijkt een sprookje: ernstige Parkinsonpatiënten kunnen weer
wandelen zonder beven en trillen of zelfs fotograferen.
Depressiviteit verdwijnt als sneeuw voor de zon. Obsessies zoals
extreme smetvrees zijn van het ene moment op het andere weg.
Chronische pijn kan tot meer dan de helft gereduceerd worden.
Met diepe hersenstimulatie kan het.
En de bijwerkingen?
Die zijn er wel. Vier van de tien behandelde parkinsonpatiënten zijn weliswaar
hun stoornissen in de beweging kwijt, maar hebben last van bijvoorbeeld
aandachtsverlies of gedragsveranderingen. Het gedrag kan ongeremder zijn,
zowel wat koopgedrag betreft als het toegeven aan seksuele impulsen. Er is een
voorbeeld bekend van een vrouw die de afstandsbediening van haar man te
pakken kreeg en de stimulator uitzette omdat zij genoeg had van zijn seksuele
driften.
Implantatie
Onder plaatselijke verdoving wordt een
gat geboord in de schedel.. Via deze
opening worden elektroden aangebracht.
Deze gaan ongeveer 12 cm naar binnen.
Ze bestaan grotendeels uit polyurethaan
en hebben vier platina stimulatiepunten.
Thalamus
Stimulatie van dit gebied
behandelt de tremor, het bibberen
van een parkinsonpatient.
Grote hersenen
Geleïdedraden
Geleidedraden die van de
elektroden in het hoofd onde
de huid, achter de oren langs
door de hals naar de neurosti
mulator gelegd worden.
Neurostimulator
Infographic: Fabiënne de Lange/ Research: Veronica Frenks
