Voor wie goed kijkt komt het ak
4\
In geuren en kleuren
dinsdag 10 november 2009
Akkerland saai? Kom nou. Het
krioelt er niet van het leven,
maar wie goed kijkt, zoals de
makers van het boek Akkervo
gels, kan volop genieten.
door Harmen van der Werf
Weidevogels als de grut
to en tureluur heb
ben het moeilijk. Het
aantal staat al jaren
onder druk. Organisaties als Vogel
bescherming laten niet na daar
voor met de beschuldigende vin
ger richting de landbouw te wij
zen, een eenvoudige prooi.
Schaalvergroting en intensivering
van het boerenbedrijf eisen hun
tol, luidt steevast de kritiek. Onbe
wust of bewust wordt gemakshal
ve 'vergeten' hoeveel weilanden
en akkers, vooral in de Randstad,
maar ook in Zeeland, zijn opgeof
ferd voor woningbouw.
In het vorige week woensdag ge
presenteerde boek Akkervogels
wordt de oorzaak van de terug
gang van het aantal akkervogels
ook gezocht bij schaalvergroting.
Of dit boeren te verwijten valt?
Louise Fresco en Marko Bos, leden
van de adviesgroep Waarden van
de Landbouw van de Sociaal-Eco
nomische Raad (SER), geven in
hun voorwoord een antwoord.
'Tientallen jaren is uit het Europe
se budget veel steun gegeven aan
boeren om voedsel en grondstof
fen te produceren. Dat heeft een
geweldige rationalisatie en produc
tiviteitsverhoging in de landbouw
teweeggebracht. Daardoor kan Eu
ropa sinds een jaar of dertig de ei
gen bevolking ruimschoots voe
den.' Fresco en Bos vervolgen: 'De
keerzijden van dit succesverhaal
zijn in de loop van die periode
steeds manifester geworden, onder
meer schade aan landschap en bio
diversiteit en effecten op landen
buiten Europa. Als gevolg daarvan
is bij het publiek een negatief
beeld ontstaan van de landbouw'.
Het is zo simpel 'de boeren' de
schuld te geven. Zij zijn praktisch
machteloos tegenover een kleine
groep inkopers van onder meer su
permarktketens die de markt be
heersen.
Journalist Koos Dijksterhuis en na
tuurfotograaf Hans Hut schetsen
verder in Akkervogels gelukkig
Nadat het lange tijd veel te
droog was is het eindelijk
goed paddenstoelenweer.
Tijd dus om op pad te gaan, want
zodra de eerste nachtvorsten ko
men is het feest alweer voorbij.
Wie gewapend met een kleurige
paddestoelengids het bos in trekt,
moet er niet op rekenen dat alle
soorten op naam te brengen zijn.
Zelfs een ervaren paddestoelen
kenner zal veel soorten pas op
naam kunnen brengen door ze
thuis onder de microscoop te be
studeren. Toch zijn er ook enkele
honderden soorten die vrij gemak
kelijk op naam te brengen zijn.
Een handicap is echter dat er geen
complete gidsen in de handel zijn.
In populaire boeken ontbreken
soms algemeen voorkomende
soorten, terwijl zeldzaamheden
die een gemiddelde wandelaar
nooit zal tegenkomen, uitgebreid
aan bod komen.
Dat alles hoeft een nadere kennis
making niet in de weg te staan.
Ook zonder dat je de naam weet
is er aan een paddenstoel genoeg
te ontdekken. Je vindt de meest
uiteenlopende vormen, zoals aard
sterren, bekerzwammen, kelk-
zwammen, nestzwammetjes en
koraalzwammetjes.
Al deze namen hebben betrek
king op de vorm van de betreffen
de soorten en de gelijkenis is vaak
frappant. Zo lijkt het gestreept
nestzwammetje sprekend op een
op de grond liggend vogelnestje,
compleet met een aantal eitjes er
in. En de paddestoel met de naam
peperbus kon zo uit het keuken
kastje weggelopen zijn.
Behalve door een scala aan vor
men, zijn paddestoelen vaak her
kenbaar aan hun geur. De maggi-
zwam, de levertraanzwam, de
anijschampignon en de carbol-
champignon zijn zeer duidelijk
herkenbaar door hun vaak door
dringende geur. Die is het beste
waarneembaar als de paddenstoel
vochtig is.
Een paar keer warme adem uitbla
zen tegen het vruchtlichaam helpt
prima om de geur sterker te ma
ken.
Paddestoelen zijn er ook in de
meest fascinerende kleuren. De be
kende vliegenzwam is net zo
rood-met-witte-stippen als in het
kleurigste kleuterboekje, maar
ook de kopergroenzwam, de vio
lette satijnzwam en de sneeuwwit
te inktzwam hebben de kleur die
hun naam suggereert. Paddenstoe
len bestuderen is een feest voor al
le zintuigen.
foto Chiel Jacobusse
Vliegenzwam
