Van Aalmoezenier tot
spectrum 4
Zaterdag 7 november 2009
Ooit 'op scouting
gezeten', maar
helemaal vergeten wat
Ya-la-hi-i-i, de Vigilie of
de Zwarte
Dassen-patrouille ook
alweer betekenden?
Ben Golob uit Kerkrade
schreef het vuistdikke
boek De Eerste
Nederlandse
Scoutingencyclopedie.
Iedere gewezen welp,
elk driehoeksmeisje en
elke phoenix kan het
nog eens nazoeken in
het rijk geïllustreerde
naslagwerk.
door Jos van den Camp
Ben Golob.
foto Marcel van Hoorn
Ya-la-hi-i-i
W
elke patrouil-
leroep hoort
er ook al
weer bij de
cobra (psst),
de jan van gent (raap raap) of de
geitenmelker (èrr orr èrr)? En
welk teken siert het vaardig
heidsinsigne banketbakken (een
krakeling), het schiemanswerk
(een knoop) en toneel (masker)?
De 45-jarige Ben Golob lijkt
geen detail te hebben vergeten
in het 266 pagina's dikke boek
De Eerste Nederlandse Scoutingen
cyclopedie.
Zijn timing is niet slecht. Ko
mend jaar is het honderd jaar ge
leden dat de oorspronkelijk Brit
se jeugdbeweging van Robert Ba
den-Powell - inmiddels 120.000
Nederlandse leden - vaste voet
aan de grond kreeg in Neder
land. De beweging is er altijd ge
bleven. Maar de organisatie is
veranderd: padvinders en ver
kenners werden scouts, plechti
ge installatiewetten werden los
gelaten en tal van benamingen
raakten in onbruik of werden be
wust vervangen onder invloed
van de tijdsgeest.
Ben Golob kent het scouting-
werk van jongs af aan, was 25
jaar lang lid en leider bij de Gre-
gor Brokampgroep in Chevre-
mont in zijn woonplaats Kerkra
de. De bibliofiel beschikt anno
2009 over honderden boeken en
een paar duizend bladen van de
scouting en al de (protestantse,
katholieke en algemene) voorlo
pers daarvan. Hij studeerde aan
de Rijkspedagogische Academie
in Maastricht af op de ideeën
van de jenaplanscholen. „Die le
ken verdraaid veel op die van de
verkennerij", zegt hij. „Werken
in groepsverband, gericht op zelf
zaken ontdekken, werken in de
praktijk. Methodisch jeugdwerk
is volgens mij nog steeds de bes
te manier van jeugdwerk. Waar
kunnen kinderen de ene week
voetballen en aan sterrenkunde
doen, de andere week ravotten
in het bos en vuurtje stoken en
de derde week een toneelspel oe
fenen? Als het spel van verken
nen goed gespeeld wordt, is het
fantastisch."
Golob weet dat er tal van scou-
tingboeken zijn verschenen. De
meeste staan ook bij hem op zol
der. Maar dat ene, allesomvatten
de boekwerk waarin al die be
grippen en trefwoorden thuisho
ren, is er nu pas.
Hij wist al veel van de jeugdbe
weging, maar ontdekte gaande
weg ook voor zichzelf nog wel
wat nieuwtjes. „Scouts denken
vaak dat de Franse lelie, de
Jleur-de-lys, verwerkt is in het in
ternationale teken van scouting.
Maar in werkelijkheid ontwierp
Baden Powell een kompasnaald
of pijlkop als internationaal pad
vinderteken."
In het boek klinkt verder de ver
splintering door van de organisa
tie in de Nederlandse beginja
ren, maar ook het sociale karak
ter van de jeugdorganisatie.
Golob bericht over Groepen van
Misdeelde Meisjes en Alleen
staande Verkenners. Er blijken
postgroepen (protestants) en
epistelgroepen (katholiek) te
hebben bestaan voor bedlegeri
ge padvinders en verkenners. Zij
konden elkaar niet ontmoeten,
maar bleven met scoutingvrien-
den in contact door frequente
briefwisselingen.
De geüniformeerde brancardiers
die in Lourdes actief zijn, de
Clan des Hospitaliers de Notre Da
me, blijken voortgekomen uit
een groep Limburgse voortrek
kers, die in de jaren dertig van
de vorige eeuw naar het bede
vaartsoord trokken om er vrijwil
ligerswerk te doen.
Wie eens wil nalezen wat hij
met twee vingers in de lucht als
jongeling heeft beloofd, hoeft de
verkennerswet van 1932 nog
maar eens na te lezen: 'Op de
eer van een verkenner kan men
vertrouwen; een verkenner is
trouw; hij is ridderlijk; een die
renvriend; een verkenner ge
hoorzaamt aan de orders zonder
tegenspreken; een verkenner
glimlacht en fluit bij alle moei
lijkheden; een verkenner is rein
in gedachten'.
Ben Golob - De Eerste Nederlandse
Scoutingencyclopedie, Bloemendal
Uitgevers, 24,95 euro.
reageren?
spectrum@wegener.nl
Geestelijke, verbonden aan
rooms-katholieke verkenners- en gidsengroepen.
Vaak de kapelaan.
Baden-Poedelprijs Ludieke aanmoedigings
prijs, ingesteld in 1986, voor personen die hun ei
gen ideeën binnen scouting wilden verwezenlijken,
maar daar niet in slaagden.
Tweedaags pop- en rockfestival dat
sinds 2007 jaarlijks in Zierikzee wordt gehouden,
aanvankelijk bedoeld voor scouts vanaf 14 jaar.
Stoffen linten of kousenbanden, door pad
vinders aan de kniekousen gedragen.
Patrouillekist Kist met materialen, beheerd door
een verkennerspatrouille. Meestal gevuld met mate
rialen als kompassen, kaarten, schrijfmaterialen.
Benaming voor de twee houten kralen van
de woodbadge, uitgereikt aan wie speciale training
volgde.
Ya-la-hi"i'i Kreet gebruikt bij welpen, die zij be
hoorden te beantwoorden met
Waarna zij een grote kring om de leidster
moesten vormen.
Naam die Lord Baden Powell aannam in
1929 toen hij in de adelstand werd verheven.
Acties om
door het doen van klusjes geld te verdienen voor
de eigen scoutinggroep. Later ook wel geksche
rend omgedoopt tot 'een knaak voor een taak'
toen het heitje (25 cent) niet meer de waarde
vertegenwoordigde die het in de jaren vijftig
had.
Bijnaam van officiële insigne (Jerusa-
lemkruis of krukkenkruis) voor alle geüniformeerde
katholieke jeugdgroepen.
Vierkant welpeninsigne; wolvenkopjes
in de kleuren rood, bruin, wit, zwart, grijs en geel.
Groepje van zes tot acht verkenners, ge
leid door patrouilleleider (PL) en geassisteerd door
assistent-patrouilleleider (APL).
Door alle speltakken op verschillende wijze
uitgebeelde groet.
Nachtwake van voortrekker in de nacht voor
zijn installatie. In die nacht diende hij in alle rust na
te denken over de installatie en de betekenis van
de voortrekkerswet en de voortrekkersbelofte. Het
idee was gebaseerd op de riddertijd. In de jaren vijf
tig werd de nachtwake veranderd in een avondwa
ke.
'Losse' verken
nerspatrouille. Groep zonder leiding, maar met een
mentor op de achtergrond. De groep was herken
baar aan de zwarte das.
