u
in de oude DDR
27 wonen
Uit Zwe-e-e-den!
wonen@wegener.ni
024-3650509
Zaterdag 7 november 2009
KEUK EN LI JKEWl
Ooit hip en veelgebruikt, nu afgedankt en
zieltogend in een hoekje van de kast: keukenlijken.
In deze aflevering: het vleesmolentje.
door Jan van Mullem
Er gaapt een kloof tussen klassiekers en
ouwe meuk. Die eerste koester je. De twee
de breng je, met evenveel liefde, naar de
kringloop. De gietijzeren vleesmolen van Husqvarna
- basismodel 1928 - behoort tot categorie één.
Op het gevaar af dat mensen denken 'weer een die
vindt dat vroeger alles beter was': er staat geen
maat op het klassieke ambacht. Zowel wat materia
len als arbeid betreft. Kijk naar de woningen die tus
sen 1900 en 1940 zijn gebouwd. Overstek, deuren
en kozijnen waren geen product van de waaiboom;
dakpannen gingen een huizenleven mee en voeg
werk was een groter goed dan een laagje specie.
Wie het wil, kan nog steeds traditioneel bouwen.
Maar dan rekenen ze graag eerst even met je af.
Hoeveel Husqvarna in 1928 voor zijn vleesmolen
vroeg, weet ik niet. Vast minder dan 10 tot 35 euro,
de prijs waarvoor je het apparaat nu gebruikt op in
ternetsites aantreft. De vleesmolen heeft dan ook
een oersolide reputatie. Net als de koffiemolen van
Douwe Egberts, de wasmachine van Miele (of Zan-
ker), de fiets van Gazelle, de S-serie van Mercedes
en de jarentachtigspijkerbroek van Levi's. Ze kosten
wat, maar je krijgt ook wat. Misschien vroeger nog
iets meer dan nu - een wasmachine, fiets of jeans
mag geen
Vleesmolen van Husqvarna: onver
woestbaar gietijzer. foto PR
nering aan
zijn jongensja
ren. Wie zijn
leeftijd (60)
en mijn lof
zang op het
ambacht in
ogenschouw neemt, zal dat niet verbazen: niet stuk
te krijgen. Reliance, staat erop. „Geen overmoedige
claim", bezweert Van de Geijn. „Het is een onver
woestbaar ding." Ik geloof hem meteen: een van de
eerste advertenties over deze brok Zweedse hard
ware die ik op een verkoopsite zie staan, begint als
volgt: 'Wegens overlijden te koop aangeboden...'
Het vleesmolentje doet Van de Geijn denken aan de
slachttijd, deze maand. „Het ritueel van het varken
dat traditioneel voor de bijl ging. Akelig en opwin
dend. Geen stukje van het varken ging verloren, on
bestemde stukken verdwenen in de trechter van de
vleesmolen. Voor worst, hoofdkaas, balkenbrij. De
kinderen draaiden aan de slinger en mochten met
de pollepel in de ketel met rozige brij roeren voor
dat die in schalen werd geschept om op te stijven."
De techniek van de vleesmolen is simpel maar doel
treffend: een gietijzeren huis, een zware schroef die
het vlees van de trechter naar de voorkant stuwt en
een wieltje met mesjes dat het laatste maalwerk
doet voordat de smurrie eruit wordt geperst.
Hoewel Van de Geijn de robuuste Zweed als erfstuk
koestert, krijgt het molentje tegenwoordig niet veel
meer voor zijn scherpe kiezen. „Heel af en toe nog
halen we het ding tevoorschijn om er een paar kar-
bonaadjes doorheen te draaien voor een bordje bal
kenbrij. Maar zoals moeder het deed..."
Ook een keukenlijk in huis? Mail info en foto van
keukenlijk naar redactie.wonen@wegener.nl
een b&b erin, verlaten we Wurz-
bach. Plaue wordt in de navigatie
ingevoerd. In die stad, 85 kilome
ter ten noordwesten van Wurz-
bach, staat een kerkje. In een piep
klein buurtje, tegen een heuvel ge
bouwd. Bovenop glinstert het kerk
torentje in het laatste zonlicht. De
weg naar de top is allesbehalve
comfortabel. Hier is niet in zoab
geïnvesteerd, maar wonderwel
past het met schots en scheve
steenbrokken geplaveide paadje
perfect bij het rustieke kerkje dat
door de voorruit lonkt. De brede
auto behendig langs diepe gaten,
tuinhekken en een geschrokken
waakhond manoeuvrerend, slal-
omt Verbeek richting finish. Als
we uitstappen, ruiken we de pene
trante geur van een bruinkoolge-
stookte kachel en zien we een gor
dijn van het huis naast de kerk
een stukje opengaan. We worden
bespied. Niet zo vreemd: afgezien
van de postbode lijkt hier geen
vreemd volk te komen.
Dat moet ooit anders zijn geweest,
in de dagen dat het kerkje dat we
nu eerbiedig binnengaan, onder
dak bood aan gelovigen. Binnen
lijkt de tijd te hebben stilgestaan.
De banken staan er nog. Het gla
zen kastje waarin de psalmen en
gezangen werden aangekondigd,
hangt ongehavend aan de muur.
Via een achteringang kom je bij
het koor. Hier staat het orgel, on
der een laag stof. Een trap om
hoog leidt naar een flinke boven-
ruimte. De blaasbalg, zo te zien al
leen door menskracht bediend (of
het motortje is eruit gesloopt), is
nog intact. Links, door een gat in
het plafond waarachter het toren
tje schuilgaat, hangt een touw
naar beneden. Middenin, in hoefïj-
Foto boven: De
kerk in Plaue
ligt op een heu
veltop. Het uit
zicht is magni
fiek.
Foto naast:
Windmolen in
Hohensaaten.
Foto links: De wa
termolen in Wur-
zbach, van top
tot teen bekleed
met Thü-
ringer leisteen.
foto's PR
„We mikken op avontuurlijk inge
stelde 50-plussers met oog voor
historische panden", typeert vast
goedhandelaar Jonny Verbeek zijn
doelgroep. Sommige klanten ge
ven aan een object als tweede wo
ning te wensen, anderen gaan emi
greren. Bedenk dan wel dat veel
objecten ongeschikt zijn voor jon
ge gezinnen. Er zijn in kleinere
plaatsjes onvoldoende voorzienin
gen voor hen. Ook voor volwasse
nen kan de keuze in winkels, sport
clubs en horeca beperkt zijn, al is
een grotere stad nooit ver weg.
zervorm, een heuphoge balustra
de, van waarachter je vroeger
'tweederangs' naar de voorganger
beneden kon kijken. In het hout
staan initialen gekerfd. 'J.B. 1912',
voel ik met mijn vinger. Bij het
sluiten van de kerkdeur wijst Ver
beek op het uitzicht: „Je kunt 50
kilometer wegkijken. Mooi hè?"
Voor 125.000 euro mag ie weg,
merkt Verbeek droogjes op. Nog
een ton erbij, en je hebt een spie
en span kerkje. Ideaal voor bruilof
ten of (religieuze) bijeenkomsten,
plus een mooi appartement erbo
ven voor jezelf We stappen in,
nog 500 kilometer voor de boeg.
Ik ben niet toe aan emigratie of
een tweede huis. Maar als het kerk
je in de achterbak zou passen,
neem ik het uitzicht op schoot.
www.have-vastgoed.nl
Reageren?
redactie.wonen@wegener.nl
Voor wie?
zien. Hier en daar krakende trap-
tredes, stoere gebinten en een aflo
pende vloer. Karakter, noemt een
makelaar dat. Hier geldt het écht.
Nog onder de indruk van de water
molen (prijs: 525.000 euro) en dag
dromend van het opzetten van
