spectrum 4
Lezers moeten
telkens weer
v'err:;i
zijn
VERLOREN
SYMBOOL
Zaterdag 31 oktober 2009
HET
Van dc anieur van
nt; ibx vixci t-ont;
DAN B ROWN
Niet eerder gaf schrijver Dan
Brown interviews aan
Nederlandse media. Nu zijn
nieuwe thriller, Het Verloren
Symbool, vertaald is, heeft hij er
een paar toegestaan.
door Theo Hakkert
foto Jerry Bauer
w
e spreken Dan Brown
in het Amerikaanse
Exeter, niet ver van
Boston, waar hij van
daan komt. Op de
vierde verdieping van de bibliotheek. Hij
zou er zo kunnen werken. Een keurige
man in een saai colbert.
„Goede boeken zijn als het leven waaruit
de momenten van verveling zijn weggela
ten. Hoe korter de tijd in een boek duurt,
hoe hoger de spanning is en hoe hoger het
tempo moet zijn. Drie boeken geleden
duurde het verhaal dagen. In De Da Vinei
Code was het 24 uur, nu in Het Verloren
Symbool zit ik op 12 uur. Wie weet komt
er ooit een boek uit over één uur uit het
leven van Robert Langdon. Dat zou wat
zijn!"
Hij spreekt met een gretigheid alsof hij na
de koffie meteen gaat schrijven, maar Dan
Brown (45) heeft geen haast. Later op de
middag wandelt hij rustig weg. Elders zou
hij niet zomaar over straat lopen. De men
sen zouden elkaar aanstoten: kijk, daar
loopt de schrijver van De Da Vinei Code.
Met dat boek veroorzaakte Dan Brown in
2003 grote opschudding, met name in reli
gieuze kringen. Een van de verhaallijnen
wilde dat Jezus en Maria Magdalena ge
trouwd waren, kinderen hadden gekregen
en dat er tot deze tijd aan toe nazaten van
hen bestaan. Een geheim genootschap be
waakte het geheim, al waren er tal van aan
wijzingen te vinden op kunstwerken als
Het laatste avondmaal.
Een snelle, briljante thriller, met een
hoofdrol voor professor religieuze symbo
liek Robert Langdon, die niet geheel los te
zien valt van de persoon Dan Brown. Deze
ochtend zegt hij het zo: „Robert Langdon
is de man die ik zou willen zijn. Hij is moe
dig en heeft een fascinerend leven."
Nadat het stof van de wereldwijde beroe
ring was neergedaald, waren er tientallen
miljoenen exemplaren van De Da Vinei Co
de verkocht en was Dan Brown een gefor
tuneerd man. Rond hem was een comple
te industrie ontstaan. Allerlei mensen
schepten er plezier in te voorspellen waar
het volgende boek over zal gaan. „Sinds
dien kan ik niet meer zonder vermom
ming over straat", zegt hij.
Het Verloren Symbool speelt zich afin Was
hington. „Toen ik naar Washington ging
voor research droeg ik een bril en een
hoed. Ik ben zelfs naar steden geweest
waar ik niet hoefde te zijn. Juist om me te
laten zien. Zodat er gefluisterd werd: zie je
dat, dat is Dan Brown, misschien laat hij
zijn boek wel hier spelen."
Wat een gedoe. „Ja, maar ik vind het be
langrijk dat mijn lezers plaatsen, ideeën en
thema's uit de eerste hand krijgen. Ze moe
ten verrast zijn. Ik denk dat het me ook
deze keer weer is gelukt, door met de
noëtische wetenschap op de proppen te
komen. Ook mijn keuze voor de geschiede
nis van de vrijmetselaars heeft iedereen
verrast. En dat is goed. Ik wil dat elk boek
een verse, maagdelijke ervaring voor de le
zer is. Ik wil en zal niet voldoen aan de
voorspellingen."
Noëtische wetenschap,
weinigen weten wat
het inhoudt. Het basi
sidee is dat de geest
sterker is dan de ma
terie. Als heel veel
mensen tegelijk aan
hetzelfde denken en
hetzelfde wensen,
dan gebeurt het
ook. Deze te-
lcki-
netische denkkracht is een slapende vaar
digheid die, mits geoefend, grote invloed
kan hebben.
De vrouw in het boek die deze weten
schap beoefent is Katherine, de zus van
Peter Solomon, de vriend en mentor van
Robert Langdon. Langdon wordt, zoge
naamd door zijn vriend, naar Washington
geroepen om een lezing te geven, maar
het enige wat hij daar van Solomon aan
treft, is diens afgezaagde hand. Daar zitten
allerlei tatoeages en andere aanwijzingen
op. Langdon en Katherine hebben slechts
een paar uur om Solomon levend terug te
vinden.
Brown neemt in het boek een aantal voor
oordelen tegen de vrijmetselaars weg. Hij
benadrukt dat de met raadselen omgeven
vrijmetselarij een tolerante organisatie is
op het gebied van religie. Ze geloven wel
in een hogere macht, maar iedereen mag
zelf weten welke. Dit voert rechtstreeks
terug naar de jeugd van Dan Brown, hier
in Exeter. Midden in het stadje staat een
vrijmetselaarstempel.
„Op deze campus ben ik opgegroeid. Nog
altijd komen de studenten overal
vandaan. Vroeger was er één
kerk voor christenen, mos
lims, joden, iedereen. Ik
wist niet dat er buiten de
ze beschermde omgeving
intolerantie was tussen re
ligies, dat er racisme was
ook niet. Ik zag de we
reld als een universele
smeltkroes. Schokkend
om te ervaren dat het
anders was. Vandaar
.dat in dit boek religieu
ze tolerantie een grote
rol speelt. Vandaar dat ik
zo positief ben over de
vrijmetselaars, want zij han
gen die tolerantie aan."
Hij wil het toch even gezegd
hebben: „Zelfben ik geen
vrijmetselaar."
Hij is vanmorgen om
vier uur opgestaan.
Uit gewoonte. Dan
Brown werd bij De Da Vinei
Code van plagiaat beschul
digd. Een jaar leefde hij in
een hotel in Londen, waar
het proces zich zo lang voort
sleepte. „Ik heb daar geschre
ven aan dit boek. Elke mor
gen van vier tot negen. Dan
ging ik naar het proces. Ik
kon niet toestaan dat deze
mensen, die me valselijk had
den beschuldigd, me ook
nog het schrijven zouden af
pakken. Ze kon- den van al
les van me afnemen - ge
zondheid, geld, tijd, maar
het zou me niet stoppen, 's
Middags kon ik niet, maar
de ochtenden waren van mij en dan zou ik
schrijven."
Zijn boeken denkt hij helemaal door voor
dat hij begint. Aan Het Verloren Symbool
ligt een synopsis van honderd pagina's ten
grondslag. Verrast hij zichzelf nog wel
eens? Hij kijkt betrapt op.
„Ik ben vaak verbaasd hoe duister en ge
welddadig ik ben in mijn werk. Er zitten
gruwelijke scènes in dit boek, extreem ge
welddadig. Brute moorden. Ben ik dat? Ik
wist niet dat ik die duistere kanten heb."
Brute moorden. Zoals de moord op Trish,
de assistente van Katherine Solomon. Wat
Katherine zelf aan gruwelijkheden over
komt. De dood van Robert Langdon. Par
don? De 'superheld' haalt heus het eind
van het boek levend, maar toch komt het
zover dat de lezer denkt: dit gaat ook Dan
Brown niet meer oplossen. „Toen ik het
manuscript inleverde, heb ik het inge
leverd tot en met dat moment. Ik was nog
met het einde bezig. Ze werden helemaal
gek. Langdon laten doodgaan? Ik zei: ik wil
niet meer over Langdon schrijven, ik heb
genoeg van hem. Ik word moe van
die kerel en ik wil ook niet dat iemand
anders over hem schrijft, dus laat ik hem
sterven."
Hij wist natuurlijk zelf de oplossing al. „Ik
schrijf mezelf wel vaker doodlopende stra
ten in. Dan bid ik bijna om goddelijke in
terventie om eruit te komen."
In een kleine, maar cruciale passage in Het
Verloren Symbool typeert Brown zijn eigen
werk. Hij laat Langdon zeggen: 'Dit verhaal
is een mengvorm van diverse klassieke le
genden waarin veel elementen van populai
re mythologie zijn verwerkt'. Dan Brown:
„Dat is zo. Ik schrijf over alle mythen tege
lijk. We vertellen elkaar dezelfde verhalen
telkens opnieuw. De thema's zijn altijd de
zelfde: goed tegen kwaad, de queeste van
de mens om meer te zijn dan hij is. Alles
van vroeger resoneert in de literatuur van
nu. Er komt een moment dat alle verhalen
op basaal niveau hetzelfde zijn."
In razend tempo passeren piramides,
puzzels, wetenschappers, esoterische
theorieën de revue. Langdon is een soort
stand-upwetenschapper, die al rennend
symbolen duidt en middeleeuwse raadsels
oplost. Zitten tempo en kennis elkaar niet
in de weg, vraag je je af.
„Het is een delicate balans. Ik wil de roman
voortstuwen. Voor sommige mensen zijn
mijn boeken te snel. Anderen vinden dat
er te veel beschrijving in zit, te veel weten
schappelijke rimram." 90 procent van wat
hij schrijft, gooit hij weg. „Je mag niet ver
liefd worden op je research. Het gaat om
de lezer. Je geeft ze alleen de informatie die
ze nodig hebben."
Dan Brown: Het Verloren Symbool. Vertaling:
Marion Drolsbach, Erica Feberwee, Pieter Jans-
sens en Yolande Ligterink. Luitingh, €22,90.
reageren?
spectrum@wegener.nl