Het seizoen voor paddenstoelen moet
Ondine van der Vleuten
dinsdag 27 oktober 2009
door René Schrier
De uitdrukking 'als
paddenstoelen uit de
grond schieten', moe
ten we voorlopig
maar even vergeten.
Het is te droog. Zoals de zaken er
momenteel voor staan, is dit na
jaar een slechte tijd voor padden
stoelen. Toch wagen we het erop
en trekken met Richard Struyk uit
Oostkapelle door een deel van het
Walcherse bos- en duingebied. Hij
kent Oranjezon en omgeving op
zijn duimpje, want hij wandelt er
al sinds 1961. Daarnaast verzorgt
hij excursies voor onder meer
Staatsbosbeheer, het Zeeuwse
Landschap en de Koninklijke Ne
derlandse Natuurhistorische Vere
niging (KNNV).
Vandaag zit het oud-onderwijs
man Struyk niet lekker. Als je ie
mand paddenstoelen wil laten
zien, moeten die er wel zijn. Maar
het is nu gewoon te droog.
In feite kun je op elke grondsoort
paddenstoelen vinden, al gedijen
ze op de ene beter dan op de ande
re, legt hij uit. Het beste is wat hu-
meuze zandgrond, is zijn ervaring.
En dan liefst in de bossen dus, zo
als de Walcherse Manteling, het
Ritthemse en het Veerse bos en
de kop van Schouwen-Duiveland.
Op Schouwen-Duiveland staat
vooral het Gadera bos achter
Burgh- Haamstede bekend om
zijn vele soorten paddenstoelen.
Maar dat is nog niets vergeleken
met Twente, waar Struyk ook erg
goed thuis is. „De meeste padden
stoelen vind je op dood hout, als
dat hout maar voldoende vochtig
is. Waar brandnetels groeien, zijn
ook vaak paddenstoelen te vin
den. Paddenstoelen hebben een
rol in de natuur. Ze breken dood
materiaal af tot er uiteindelijk een
dun laagje humus overblijft.
De laatste jaren gaat het wel weer,
vertelt Struyk, maar er is een pe
riode geweest dat er erg veel zwa-
veldioxyde in de lucht zat. Het
werd door fabrieken en andere
luchtverontreinigers uitgestoten.
Dat zwaveldioxyde is funest voor
schimmels en dat was dan ook dui
delijk te merken aan het padden
stoelenbestand. De laatste jaren is
Berkenzwam.
de lucht weer wat schoner en ko
men er weer meer paddenstoelen.
Ondanks de droogte valt het niet
eens tegen wat we aan paddenstoe
len tegenkomen. Meteen al op de
lange oprijlaan richting Oranjebos
vinden we zwerminktzwamme-
tjes en honingzwammen.
Niet iedere Nederlander weet iets
van paddenstoelen af We weten
wel dat ze giftig kunnen zijn,
maar welke precies? Struyk
noemt, als het om giftige padden
stoelen gaat, meteen de groene
knolamaniet.
Een giftige paddenstoel die wel
eens verward wordt met de gewo
ne champignon, maar in werkelijk
heid nauw verwant is aan de vlie-
genzwam, die ook giftig is.
Voor iedere paddenstoel is een
jaargetijde. Morilles zijn al rond
Koninginnedag te vinden, maar
voor bijvoorbeeld fluweelpootjes
is het nu nog te vroeg.
In het naaldbos tegen de duinen
aan vinden we valse cantharellen.
Het is jammer dat er nog maar
weinig gebieden in de duinen te
vinden zijn waar de bodem be
dekt is met naalden, vertelt
Struyk.
Het duinriet rukt steeds verder op
en daar komen de paddenstoelen
niet doorheen.
Tegen het eind van de wandeling
Als je vroeger eens een leu
ke grap uit wilde halen
met je broer, gooide je een
handje krotenzaad in z'n bed. Ge
garandeerd dat het slachtoffer dan
kermend zijn bed uitgevlogen-
kwam. „Bietenzaad is scherpza-
dig: het bestaat uit meerdere kie
men, die samen een soort kraaien-
pootje vormen", legt bioboer Leo
de Visser uit Ritthem uit. „Tegen
woordig breken ze het meestal.
Dan wordt het éénkiemig en is
het scherpe eraf" Maar wie bietjes
als kiemen eet - wat met de huidi
ge hype van spruitgroente vaker
voorkomt - kan nog wel eens zo'n
scherp, meerkiemig zaadje in zijn
mond krijgen.
Zaaien kan vanaf april. In de kas
kan het nóg vroeger. Dan heb je
in april al plantjes die in de volle-
grond kunnen worden uitgezet en
in begin juni kunnen er al 'bos-
bietjes' geoogst worden. Bosbiet-
jes zijn gewoon heel jonge bietjes
met het loof er nog aan. „Je ver
koopt ze in bosjes, met blad en al,
omdat dat er leuker uitziet. Het
oogt nieuw, jong, fris. De mensen
denk: ha, voorjaar! Zodra het loof
eraf gaat, loopt de verkoop achter
uit. Typisch is dat."
Bijna iedereen gooit het loof weg,
maar je zou het best kunnen eten,
door de sla gesnipperd bijvoor
beeld. Hoe jonger de bietjes, hoe
korter de kooktijd, maar gemid
deld is een half uurtje genoeg. Ze
zijn gaar als je het vel er met je
hand afkunt wrijven.
Bieten vallen onder de kleine teel
ten. In de biologische landbouw
worden relatief veel bieten ge
teeld. De Visser heeft zo'n hon
derd vierkante meter voor Einde-
lienge, het eigen winkeltje aan de
Zandweg 54a, waar op vrijdagoch
tend en -middag verkocht wordt.
Het merendeel van de Nederland
se bieten gaat naar Duitsland. Ze
wordt daar tot sap verwerkt, dat
we dan hier in flessen met het pre
dikaat 'bloedzuiverend' terug zien.
In de koeling opgeslagen blijven
bieten tot het begin van de zomer
goed.
Bieten bevatten zo'n 3 procent sui
ker. Bij de verwante suikerbiet is
het suikergehalte zelfs 20 procent.
Bietjes met spek
Kook de bietjes en schaaf ze of snij
ze in blokjes. Meng de bietjes eveen-
tueel met stukjes appel. Scheutje
azijn erbij om het af te maken. Ser
veer dit ouderwetse gerecht met ge
kookte aardappels en uitgebakken
spek en glazige uitjes.
foto Mechteld Jansen
