zeeland 119
k niet wist: mosselen bewegen zich
Zeedag in Vlissingen
.trekt veel publiek
'Waarom groeien er geen
bomen onder water?'
Partij voor Zeeland baart
kindje op Schouwen-Duiveland
'Stilletjes hoop je natuurlijk dat later de vonk om wetenschapper te 'Eencellige kiezelwieren fungeren als een stofzuiger in de
wordeneen vuurtje wordt'. Froukje Rienks, nioo Westerschelde' Johan van de Koppel, senior onderzoeker nioo
'Je probeert een stuk bewustwording te creëren. Wat
is er aan de hand in de natuurFroukje Rienks, NIOO
www.pzc.nl
maandag 26 oktober 2009
B
door Frank Balkenende
Bewegen mosselen eigen
lijk? Nooit aan gedacht
als ze, gekookt met een
uitje, prei en peen, op je
bord lagen te dampen. Kijk, daar
om alleen al zijn die kennisdagen,
afgelopen vrijdag en zaterdag bij
het Nederlands Instituut voor Eco
logie in Yerseke, geslaagd.
Alles wat je wilt weten over mosse
len, maar nooit durfde te vragen,
kom je hier aan de weet. Dus volgt
het antwoord op de prangende
vraag: is een mossel mobiel? Goed
niéuws. Ja, dat zijn ze. Mosselen
bewegen zich. Ze vormen patro
nen op de zeebodem. Bijzondere
welteverstaan, want deze schelp
dieren liggen collectief in zebra-pa-
tronen.
„Dat hebben we kunnen vaststel
len met luchtfoto's. We gebruiken
daarvoor onderzoeksballonnen
met een camera eraan. Mosselen
liggen in groepen met daartussen
stroken zeebodem. Zo ontstaat
een gestreept patroon, zoals van
een zebra, ja. De schelpdieren
doen dat om zich te beschermen
tegen stroming en voldoende al
gen uit het water te kunnen filte
ren. Als ze te dicht bij elkaar zou
den liggen, wordt de voedselcon-
currentie te groot", doceert Frouk
je Rienks, wetenschapsvoorlichter
bij het NIOO.
Vandaag gaat de onderzoeksballon
niet de lucht in. Het waait net iets
te hard. „Bovendien regent het en
daar kan de camera niet goed te
gen", zegt Johan van de Koppel, se
nior onderzoeker in het bolwerk
van mariene biologie.
Aan de hand van luchtfoto's toont
hij aan dat de onderzoeksballon
nen nieuwe structuren laten zien,,
die onder een andere hoek - bij
voorbeeld vanaf de dijk - gewoon
niet waarneembaar zijn. „Neem
nou de getljdenplaat Kapellen-
bank bij Hansweert. Op de foto
zie je bruine vlekken op het slik.
Dat zijn eencellige kiezelwieren,
die ervoor zorgen dat water wordt
afgevoerd en kleine slibdeeltjes
worden vastgehouden. In feite fun
geren die wieren als een stofzuiger
in de Westerschelde."
Los daarvan, deze luchtfoto is
bijna kunst. Bij een vluchtige blik
lijkt het patroon eerder lichtbruin
marmer. Zo mooi is Zeeland van
boven.
Niet alleen het NIOO is
open, ook aan het aangren
zende Wageningen Imares
(aquacultuur, ecologie, milieu en
visserij), het Oosterscheldemu-
seum en het nieuwe schelpdier-
broedhuis van Roem van Yerseke.
Dat alles onder de vlag: Yerseke,
zee van kennis.
Wat opvalt, is de grote schare kin
deren. Taaie kost als langdurig on
derzoek naar slijkgrassen, kan dat
op tegen de Nintendo? „Nou, je
ziet het", zegt Froukje Rienks
triomfantelijk. „Reis naar het On
bekende is het landelijke thema
van Oktober Kennismaand. Wij
maken het tastbaar met proefjes
en spelletjes. Je kunt kinderen
geen groter plezier dan ze laten
ontdekken wat er in de natuur
leeft. Stilletjes hoop je natuurlijk
dat later de vonk om wetenschap
per te worden, een vuurtje wordt.
Dat het vandaag regent, helpt wel
licht een beetje. Ik zie in elk geval
veel ouders met kinderen."
De kroost mag op 'monsterexpedi
tie'. Ze nemen een monster op het
expeditieschip Luctor, en gaan pre
cies ontleden wat er allemaal in
het water dartelt. Ze kunnen ook
'rupjes happen' en ervaren wat is
om een koolmees te zijn in een
(te) vroeg voorjaar. Dan zijn de
rupjes al uit en is er geen eten
voor mezenjongen. Een snoepspel-
letje van de NIOO-vestiging in He-
teren (landonderzoek).
Anderen puzzelen met DNA en
leggen de speurneuzentocht af In
talloze expeditiekoffers zit weel
een schat aan informatie. Rienks:
„Je probeert een stuk bewustwor
ding te creëren. Wat is er aan de
hand in de natuur? Wat zijn de ef
fect van klimaatverandering? Het
antwoord vind je door onderzoek
te doen in de poolgebieden. Zo
neemt het NIOO al jaren deel aan
onderzoeken op de Zuidpool.
Broeikasgassen beïnvloeden de
temperatuur en de neerslag en die
effecten signaleer het beste op bei
de polen. Aan de hand daarvan
kun je voorspellingen doen."
Zo'n 1200 mensen hebben vrijdag
en zaterdag een kijkje genomen in
de keukens de onderzoeksinstitu
ten NIOO en Imares in Yerseke.
Eén daarvan is Jaron Hermes (9)
uit het mosseldorp. Hij tuurt door
een microscoop naar garnaaltjes,
die met het blote oog niet zijn
waar te nemen. Hij vindt het 'in
drukwekkend', die onzichtbare we
reld. Maar een baan als laborant,
tja, daar moet 'ie nog eens even
over nadenken.
Voor de groepen acht van de Yer-
sekse basisscholen heeft het NIOO
eerder een prijsvraag uitgeschre
ven. Een slimme zet, want veel
schoolkinderen kwamen zaterdag
met hun ouders naar de open ken
nisdagen. Ook Jarons school, OBS
Prinses Beatrixschool, deed mee
aan de prijsvraag. Leerlingen kon
den vragen stellen over de zee.
Met de logische vraag 'Waarom
groeien er geen bomen onder wa
ter' pakte Twan Lindenberg van
christelijke basisschool Het Kom
pas de eerste prijs. Die bestaat uit
een stereomicroscoop.
Joyce Zuidweg van de Prinses Bea
trixschool pakte zilver en daarmee
de tweede prijs. Ze vroeg zich af
wat 'zandhonger' precies betekent.
De derde prijs ging naar twee klas
sen van de ds Kerstenschool. Leer
lingen wilen weten hoe mossel
zaad nu eigenlijk ontstaat of de stij
ging van de zeespiegel echt een be
dreiging vormt voor het land.
NIOO-wetenschapsvoorlichter
Froukje Rienks vond dat er goede
vragen werden gesteld. „Je merkt
dat kinderen geïnteresseerd zijn in
de natuur."
Via de microscoop bekijkt Jaron (9) garnaaltjes die niet met het blote oog
zijn waar te nemen.
|pr Annemarie Zevenbergen
singen - Het was een mooie
joor het Vlissingse MuZeeum.
tuoo mensen bezochten zon-
I vierde editie van de Zee-
ptis het museum in en tal
fciviteiten binnen en buiten
1 van de open dag een wel-
1 herfstvakantie- uitje.
[beeck, museummedewer-
ade zich verheugd over het
^rfstweer. „Het is de vierde
^eze open dag houden
tierde keer dat het
Hconden de op-
tnvs-Vlaamse
bluesband Vage Klachten, het
Scheldeloodsenkoor en het leerlin
genorkest van Ons Genoegen bui
ten eveneens op veel publiek reke
nen. Binnen konden de bezoekers
luisteren naar verhalen van een
oud-visser en van twee oud-lood
sen van het Nederlands en Bel
gisch Loodswezen. Daarnaast was
er maritieme kunst te zien van
amateurkunstenaars.
Spannend was een tweeënhalf uur
durende boottocht met een loods
boot vanaf de Koopmanshaven
naar Vlissingen-Oost en terug.
„Dat is best een eindje, je moet
een stuk over de Westerschelde",
vertelt een tevreden Verbeeck.
VIDEO
Bekijk de video van 'Nachtbraken in
Fort Ellewoutsdijk op
www.pzc.nl/bevelanden
MEEST CELEZEN
1 .Trein met kindjes rijdt weg zonder
moeder.
2. Kennisdagen in Yerseke
STUUR NAAR bevelanden@pzc.nl
Zet uw foto in het album
www.pzc.nl/foto
door David Duijnmayer
brouwershaven - Schouwen-Dui-
veland krijgt er een nieuwe politie
ke partij bij. Rudolf Degenaar uit
Brouwershaven is bezig met de op
richting van De Partij voor Schou
wen-Duiveland, een lokale partij
die direct verbonden is aan de pro
vinciale Partij voor Zeeland. De be
doeling is dat de Partij voor Schou
wen-Duiveland al bij de gemeente
raadsverkiezingen op 3 maart 2010
meedoet.
„Het is een onafhankelijke lokale
partij, die het partijprogramma
van de Partij voor Zeeland volledig
ondersteunt", zegt Degenaar. Hij
wil zich inzetten voor 'maximale
vrijheid en minimale beperking
voor mens en dier'. Speerpunten
van de partij zijn diervriendelijk
heid, goede sportvoórzieningen,
toegankelijke natuurgebieden en
minder betutteling.
Om mee te kunnen doen aan de
raadsverkiezingen, moet Degenaar
twintig handtekeningen hebben,
zijn partij voor 7 december bij de
gemeente registreren en de partij
inschrijven bij de Kamer van
Koophandel. Op 19 januari moet
hij (en alle andere partijen) de kan
didatenlijst klaar hebben. „De
twintig symphatisanten zijn er, en
vanuit de Partij voor de Zeeland
zijn er ook al wat mensen voor de
kandidatenlijst." Degenaar hoopt
bij de verkiezingen minstens een
zetel te halen. In een flink aantal
gemeenten zijn al satellietpartijen
van de Partij voor Zeeland actief
