Ushi, Dushi
en Wendy
van Dijk
SI
kijken luisteren
kijktip
Een kwart eeuw
alweer bestaat het
Avro-programma
Tussen Kunst Kitsch.
Een opnamedag
verloopt als een
geoliede machine.
Dat mag ook wel na
al die tijd. Marja
Boonstra en Bernice
Breure blijven het
spannend vinden,
want je weet nooit
wat de bezoekers
meebrengen. Of
laten vallen.
zaterdag, 20.00 uur 't|?
Bij Museum Belvedère in Oranjewoud wachten mensen met hun kunst of kitsch geduldig op hun beurt.
foto's Jan de Vries/GPD
Kunst zonder rouwrandjes
Een warm bad. Daarmee
begint de opnamedag
van het populaire
tv-programma Tussen
Kunst Kitsch in Mu
seum Belvedère in
Oranjewoud. De veertien experts
dompelen allemaal braaf hun han
den in de schaal warm water die
twee nagelspecialistes hen voor
houden. Verrassend, maar ook wel
logisch. Immers, als de camera's in
zoomen op alweer zo'n bijzonder
voorwerp, zijn de handen van de
deskundige in kwestie ook nadruk
kelijk in beeld. Dan moet je geen
rouwrandjes hebben. Dus vijlen,
knippen, polijsten en masseren
Fokje Kruidhof en Sietske de Jong
de nagels en de handen van de des
kundige dames en heren.
Intussen is de tent die voor de in
gang van het museum is opge
bouwd, al aardig volgelopen. Als
de Avro-gastvrouwen de eerste gas
ten binnenlaten, zit Mieke Zilver
berg (Klassieke archeologie en
munten uit de oudheid) als laatste
in de stoel bij Fokje en Sietske. „Ik
heb geen haast", zegt ze. „Bij mij
loopt het meestal niet storm."
De experts zitten verdeeld over de
twee vleugels van het museum.
Het glazen middengedeelte is be
stemd voor de tv-opnames van de
voorwerpen die zó bijzonder zijn,
dat ze aan tafel bij presentatrice
Nelleke van der Krogt gefilmd wor
den. Daar hoopt iedereen op, liefst
met een bijpassend prijskaartje.
Bij de balie houden medewerkers
van het museum de wacht. Het is
een mooie dag voor een grote
kunstroof Voor je het weet, haalt
iemand een Jan Mankes van de
wand, wikkelt hem in een oud
kleedje en loopt ermee naar bui
ten. Er lopen zoveel bezoekers
rond met ingepakte voorwerpen
onder de arm of in grote bood
schappentassen, dat het niet op
valt. Er zijn op voorhand wel een
paar schilderijen weggehaald. In
het eerste zaaltje steken een paar
lege schroefjes uit de wand. „Maar
er gebeurt niks", zegt Mieke Zilver
berg, die om de hoek zetelt. „De
mensen kijken niet eens naar wat
er hangt. Ze zijn alleen maar bezig
met hun eigen spullen."
Verdeeld over de dag moeten er
zo'n duizend bezoekers worden
verwerkt. Als de eerste honderd
zijn toegelaten, volgt de rest in
groepen van vijftig. Het begint rus
tig, maar na verloop van tijd ont
staan er flinke files bij bepaalde
deskundigen. Vooral de afdeling
schilderijen, verdeeld over John
Hoogsteder, Frank Welkenhuysen
en Willem de Winter, heeft het
druk. Maar ook bij Bas Hesselink
(Boeken, prenten, tekeningen en
manuscripten) staat een lange rij.
John Hoogsteder (Oude meesters
tot en met 1800) richt een blauw
lampje op een groot schilderij.
„Hiermee kan ik precies zien waar
het stuk is gerestaureerd", legt hij
uit aan het echtpaar bij zijn tafel.
Het hele schilderij licht blauw op.
Als er een voorwerp voorbijkomt
waar de expert helemaal enthou
siast van wordt, komt er een redac
tieformulier op tafel. Want geeft
de eigenaar wel toestemming voor
opnames? Zijn bezit gaat per slot
van rekening 'de grote wereld' in.
Op het formulier wordt ook infor
matie gegeven voor presentatrice
Nelleke van der Krogt.
Vervolgens wordt de gelukkige
Nelleke van der Krogt, presentator en samenstel
ler over haar hoogtepunten bij het programma:
„ledereen heeft het altijd maar over
die topstukken, maar zelf doen die
hoge bedragen me weinig. Wat ik
persoonlijk bijzonder vind, is bijvoor
beeld een zeventiende-eeuws glas.
Ik probeer me voor te stellen bij
wat voor gelegenheid zoiets op tafel
stond en wat waren er voor mensen
op dat feest? Het gaat mij niet om
die zogenaamde überkunst. Laatst boog ik me over
een bronzen beeldje van een heel sierlijke danseres.
Het was van zo'n schoonheid dat ik er tranen van in
mijn ogen kreeg. 'Wat ben ik jaloers op u', zei ik nog
tegen die mevrouw die het had meegenomen.
Ik weet niet precies hoe lang ik het programma nog
blijf maken. Ik zit nu dertig jaar in het vak. Over
3 jaar ben ik 65 jaar. Tot die tijd zou ik graag op de
zelfde voet verder gaan. Maar ik kijk niet ver vooruit.
Hoogmoed komt immers voor de val. Ik kijk niet ver
der dan de volgende uitzending, het volgende item
zelfs. Daar stort ik me met mijn hele ziel en zaligheid
op en daarna zien we wel weer."
Cees van Drongelen bedacht Tussen Kunst Sr
Kitsch in 1984 en presenteerde het tot 2002.
„Na ettelijke brainstormsessies had
ik een nieuwe programmaformule
ontwikkeld, dacht ik. Toen ik een
vriend uit Londen hierover vertelde,
zei hij doodleuk: 'Jij hebt iets be
dacht dat de BBC al zes jaar uit
zendt'. Al in het eerste seizoen was
het raak. We ontdekten een ets van
Rembrandt. Het was een hoogte
punt zo dicht bij het werk van een meester te staan.
Na ruim 250 afleveringen heb ik mezelf gepensio
neerd. In het begin wist ik maar weinig af van kunst
en kon ik argeloze vragen stellen aan de experts. Wat
is het verschil tussen glas en kristal of tussen aarde
werk en porselein? Maar na een tijd was ik zelf bijna
een allround expert geworden. Ik moest toneel spe
len om met droge ogen bepaalde vragen nog te kun
nen stellen en die rol beviel me niet.
Ik kijk nog wel zeer regelmatig. De nieuwsgierigheid
over wat er nu toch uit die boodschappentas komt, is
gebleven. Tussen Kunst Sr Kitsch is elke keer weer een
soort sinterklaasavond."
eigenaar even in de kantine gepar
keerd, in afwachting van de tv-op-
name. De expert zet het bordje
'weg voor tv-opnamen, svp even
geduld' op zijn tafel en spoedt
zich naar de camera's. Van der
Krogt bekijkt snel het redactiefor
mulier. De gastvrouwen ronselen
publiek en opnameleider Fred Gre-
ven telt af
Dani Nieveen uit Sneek ziet hoe
haar 'pièce de milieu', een fruit
schaal en bloemenvaas ineen, op
de foto gaat. „De expert vond het
interessant omdat er een datum
op staat. Het is een geschenk van
de gemeente Neuzen, toen nog
zonder Ter ervoor, aan mijn over
grootvader." Bij Nieveen staat het
glazen gevaarte in de kelder. „Het
is te groot voor in huis."
Verderop klinken een klap en glas
gerinkel. Een van de bezoekers laat
wat vallen. Voorzichtig vouwt de
man het papier open: een bergje
groene glasscherven. „Oh geluk
kig, het is modern", constateert de
expert oudheden opgelucht.
Om kwart over vijf zit en staat het
er allemaal op. De kabels kunnen
weer worden opgerold, de tent af
gebroken, de schilderijen van Al-
tink en Benner mogen weer terug
naar hun plekje in het museum.
Jubileumuitzending Tussen Kunst
Sr Kitsch, 28 oktober, 20.30 uur
op Nederland 1
Informatie over Tussen Kunst Sr
Kitsch op http://u.nu/8ysk3
Vy Reageren?
redactie.media@wegener.nl
