I
/Lo/o/i Jjc fcc&b'
IN DE OCHTEND EVEN
LEKKER VIJF MINUTEN
DE BALKONDEUREN
OPEN EN DAN IS ER
WEER GENOEG FRISSE
LUCHT IN HUIS VOOR
DE REST VAN DE DAG.
HO! ZO ZIJN WE NIET
GETROUWD. JE HUIS
WIL 24 UUR PER DAG
LUCHT, NET ALS JIJ.
door Moniek Hüsken
en muffig huis waar
je vandaag nog ruikt
wat gisteren is gege
ten, vindt niemand
lekker.
Even de ramen open
zetten, verdrijft de erg
ste geurtjes, maar is niet
voldoende. „Ventileren is iets heel
anders dan even luchten", zegt Ria
van Griethuizen, voorlichtster bij
Milieu Centraal, een onafhankelij
ke organisatie die informatie geeft
over het milieu. „Luchten is niet ge
noeg om je huis fris te houden.
Daarvoor is 24 uursventilatie no
dig."
In onze huizen zijn de nodige bron
nen die lucht verontreinigen. „Bij
koken en douchen ontstaat vocht.
Dat is op zich niet schadelijk, maar
het kan wel schimmels en huisstof
mijt in de hand werken, waarvan
je allergische reacties kunt krijgen.
Daarnaast zitten er vluchtige orga
nische stoffen in meubels. Zij kun
nen de slijmvliezen irriteren. Open
haard en kachels veroorzaken roet
en fijnstof Daar zijn astmapatiën
ten niet blij mee."
Kijk op de website van Milieu Cen
traal, www.milieucentraal.nl
Op de site van de Woonbond vind
je een ventilatietoets, www.woon-
bond.nl Ook het ministerie van
VRÓM heeft een test op de website
staan. Je kunt zelftesten of je ge
zond en veilig woont. Surf naar
www.vrom.nl en vul de test in on
der het kopje 'Woon ik wel gezond'.
Ben je klaar, dan mail je de antwoor
den naar VROM en krijgt even later
een advies met verbeterpunten in
uw mailbak.
Wat bijna niemand weet, is dat in
huizen radon zit. „Dat is een licht
radioactieve stof die van nature in
de bodem zit, in klei meer dan in
zandgrond", vertelt ze. „Omdat het
uit de bodem komt, hoopt radon
zich op in de kruipruimte en kan
via naden en kieren in huis komen.
„Omdat bouwmaterialen als beton
zijn gemaakt van grondstoffen uit
de bodem zit het ook in onze hui
zen. De kruipruimte en andere
ruimtes moet je daarom goed venti
leren zodat het radon naar buiten
kan."
In de loop van de tijd zijn we onze huizen steeds anders gaan ventileren. Om
nadelen van natuurlijke ventilatie weg te nemen, werd mechanische ventila
tie ontwikkeld. Om dat systeem te optimaliseren, kwam balansventilatie in
gebruik. Jan Tjemme van Wieringen, medewerker kennisontwikkeling bij Mi
lieu Centraal zet alles op een rijtje.
VENTILATIE TOT CIRCA 1965
Het leven was simpel. Huizen ventileren zichzelf door naden en kieren en klei
ne raampjes of bovenluikjes die open kunnen. Ook zijn er ventilatiekanalen.
Van Wieringen: „Natuurlijke ventilatie heeft ook nadelen. Allereerst de tocht.
Met een stijve nek rondlopen, wie wil dat? Daarnaast is het een wisselvallig
systeem. Bij natuurlijke ventilatie ben je afhankelijk van trek. Die is weer af
hankelijk van temperatuurverschillen en windsnelheid buiten. Kieren en na
den zijn wel goed voor ventilatie, maar leiden ook tot energieverlies."
Van Griethuizen raadt mensen aan
hun huizen 24 uur per dag te venti
leren. „Dat kan door altijd roosters
open te zetten, of een klepje of
raampje voor de aanvoer van verse
lucht. Lucht altijd even na het ko
ken en douchen en bij andere acti
viteiten waarbij vocht of vervuiling
op kunnen treden."
Goed ventileren is hard nodig. Met
ons binnenmilieu is het soms slech
ter gesteld dan met ons buitenmi-
lieu. „Buitenlucht is vaak schoner
dan lucht binnenin je huis", aldus
Van Griethuizen.
Van Wieringen: „In oude huizen zit
ten vaak geen roosters in de ramen.
Die kun je erin laten zetten, als je
dubbel glas laat plaatsen. Vind je
het vervelend ramen open te laten
staan, denk dan eens aan inbraakwe
rende middelen die dat mogelijk ma
ken. Isoleer de vloer van de begane
grond vanuit de kruipruimte en leg
een vochtwerende folie op de bo
dem van de kruipruimte. In de kruip
ruimte en in de vloer zit vocht. Daar
in gedijen huisstofmijten en schim
mels"
MECHANISCHE VENTILATIE
In de jaren zestig wordt ventileren een aandachtspunt. Hoogbouw krijgt een
gezamenlijk kanaal met een ventilator die continu lucht afvoert. Van Wierin
gen: „Ook dit systeem had nadelen. Als de één ging koken en de afzuigkap
inschakelde, kon de ander precies ruiken wat het was." Halverwege de jaren
zeventig doet mechanische ventilatie zijn intrede in de laagbouw. Lucht
wordt met een speciale ventilator aan toilet, badkamer en keuken onttrok
ken. Aanvoer van verse lucht, gebeurt via luchtroosters in ramen.
Van Wieringen: „Niet iedereen weet datje de roosters altijd open moet laten
zodat verse lucht wordt aangevoerd. Bevindt zjch geen verse lucht in de
woonkamer, dan zuigt mechanische ventilatie lucht uit de kruipruimte. Hier
zitten vaak radon, vocht en schimmels in." Het huidige Bouwbesluit stelt ver
plicht dat de vloer van de begane grond geïsoleerd en luchtdicht moet zijn
zodat er geen gevaar is dat radon, vocht en schimmels naar boven komen.
Heb je mechanische ventilatie, zorg
dan dat de roosters altijd open blij
ven en zet 'm afhankelijk van wat
je aan het doen bent op stand 1, 2
of 3. Er is inmiddels ook mechani
sche ventilatie op de markt die de
luchtroosters automatisch meer
open en dicht kan zetten. Zet het
systeem nooit uit, behalve als er in
geval van een ramp gevaar is datje
vervuilde lucht inademt.
BALANSVENTILATIE
Halverwege jaren negentig: Balansventilatie is een systeem waarbij vieze
lucht wordt afgevoerd en verse lucht aangevoerd. Hier hoeven bewoners dus
niet meer zelf over na te denken (behalve dat ze kunnen kiezen uit drie of
vier standen). De aan- en afvoer van lucht kan zelfs met warmteterugwin-
ning zodat je geen warmte verliest, de zogenaamde HR-ventilatie. In de
Amersfoorste nieuwbouwwijk Vathorst wordt installatie van balansventilatie
een drama. Veel mensen klagen over hun gezondheid omdat het systeem niet
zou deugen.
Van Wieringen: „Milieu Centraal weet dat er in individuele gevallen proble
men zijn met balansventilatie. Maar in zijn algemeenheid kun je stellen dat
er vier aspecten zijn die een rol spelen bij het al dan niet succesvol zijn van
balansventilatie: het ontwerp, de wijze waarop het systeem is aangelegd, het
onderhoud en de bediening."
Van Wieringen: „Heb je balansventi
latie, vervang de filters dan op tijd
en maak ze tussentijds schoon. Dat
kan met de stofzuiger, maar ook via
een onderhoudscontract. Begint
het systeem lawaai te maken, zie
dat dan als signaal dat de filters
vies zijn. Wat we vaak horen, is dat
mensen er dan de stekker uittrek
ken. Dan krijg je te weinig frisse
lucht, leder jaar datje het systeem
niet onderhoudt, betekent een afna
me aan capaciteit van 10 procent."
iH
MMMMHMMi
