je leren zien
Beestachtig
dinsdag 20 oktober 2009
Jupiter met haar manen.
We zijn verwend met hoge-resolu-
tieplaten van supertelescopen als
Hubble. Wat mag je verwachten te
zien door een amateurtelescoop in
de achtertuin?
Van linksboven met de klok mee: Ju
piter met haar manen, de Androme-
da-nevel, de Orion-nevel, de Maan
en Saturnus met de karakteristieke
ringen.
foto's Rijk-Jan Koppejan
Andromeda-nevel
De Orion-nevel
foto Jan Koeman Saturnus met haar ringen.
De maan met een sterke vergroting.
scherm of een plaatje geeft niet de
zelfde beleving. Het is echt een bol
letje in de zwarte ruimte. Je beseft
je echt dat je zelf in een uithoek
van het heelal zit."
Wie wil gaan sterrenkijken, moet
zich wel eerst verdiepen in de ma
terie. Wie een mooie nevel wil
zien moet wel weten waar hij
moet zoeken. Voor Koppejan is
het sterrenkijken steeds leuker ge
worden naarmate hij er meer van
leerde.
Wie advies wil over telescopen
kan terecht bij de sterrenwacht.
www.lansbergen.net
Tips om sterren te kijken
De winter is de beste tijd om sterren te kijken. Het is donkerder en vaak ook
helderder dan in de zomer. Zet de kijker een paar uur voor je gaat kijken bui
ten, zodat deze kan wennen aan de kou.
De maan is het best te bekijken wanneer deze niet helemaal vol is. De details
zijn dan beter te zien. Een volle maan werkt net zo storend als een lantaarnpaal.
De zon kan een interessant onderwerp zijn. Wees wel heel voorzichting en ge
bruik altijd een zonnefilter: een soort lasbril voor sterrenkijkers.
Veel belangrijker dan hoe sterk een telescoop vergroot, is de diameter van de
buis waardoor het licht binnenkomt. Hoe dikker die is, hoe meer details je ziet.
Laat je ogen wennen aan het donker. Gebruik een rood lampje als je licht nodig
hebt. Rood licht werkt minder verblindend dan wit licht.
Kijk eerst met een gewone verrekijker naar de hemel, voor je een telescoop
gaat kopen. Of kijk eens bij de sterrenwacht door een kijker.
VERVOLG AGENDA
KAMPERLAND - Zeeuws Planeta
rium, voorstelling Final Frontier - In
finity express over het heelal en het
klimaat.
Aanvangstijden tg, 20.10 en 21.20
uur. Kinderen t/m S jaar €4,00 en
volwassen 8,00
OOSTKAPELLE - Lichtjes in een don
ker bos, Duinvlietweg 6 te Oostka-
pelle 20.30-22 uur. Wandeling met
de boswachter door het bosgebied
van de Manteling in Walcheren.
Slechts een enkel nachtelijk geluid is
te horen en een enkel lichtje te zien.
De bomen en kasteel Westhove vor
men spannende contouren.
Aanmelden (vereist) via:
0118-582620/www. terramaris.nl
OOSTKAPELLE - Theater Grrr speelt
Maanvlucht, Terra Maris, museum
voor natuur en landschap, Duinvliet
weg 6 te Oostkapelle, 19-19.45 uur.
Enkele kinderen uit het publiek wor
den uitgenodigd mee te spelen (en
worden dan verkleed) als spoorzoe
ker, wetenschapper en uitvinder.
Kinderen van leeftijd 6 t/m 9 jaar.
De kosten zijn €2,- per kind.
Aanmelden (vereist) via
0118-582620/www.terramaris.nl
MIDDELBURG - Sterrenwacht Philip-
pus Lansbergen, Herengracht 52, ster
ren kijken en nachtfotografie,
19.30-22 uur. Meenemen voor work
shop nachtfotografie: (digitale) ca
mera met volle accu en statief, hoofd
lamp of zaklantaarn, paraplu en
kennis van de eigen camera (tijdin-
stelling (om meerdere seconden te be
lichten en de instelling lichtgevoelig
heid). Aanmelden workshop (ver
eist) jankoeman@zeelandnet.nl
MIDDELBURG - Donker tafelen bij di
verse restaurants en andere horecabe
drijven in de binnenstad van Middel
burg, 18-22 uur. Aanmelden (vereist)
bij de restaurants zelf. De deelne
mers doven buitenverlichting, organi
seren dansen in het donker en serve
ren menu's of proeverijen die te ma
ken hebben met de duisternis. Denk
aan donkere gerechten, blind proe
ven, witte gerechten in het donker,
1000 kleine kaarsjes en duistere mu
ziekbegeleiding. Kijk voor de deelne
mende restaurants (café) op:
www.nachtvandenachtmiddel-
burg.nl ofTouristshop, 0118-674300.
MIDDELBURG - Ontdekkingstocht in
het donker met kleine intieme acts.
Start bij Kuiperspoort. Deelnemers
wandelen de route tussen 21.30 en 24
uur individueel, beginnend bij de
nachtwacht met zijn obscure hand
langer. Fakkels verlichten de stempel-
plaatsen, muziek markeert de route,
met dans en verscholen figuren. De
route eindigt op de Markt bij de ster
renkijkers van de sterrenwacht Phi-
lippus Lansbergen. In Café 't Hof ge
danst kan worden in het donker.
Aanmelden (vereist) via 0118-674300
of info@touristshop.nl
RENESSE - Ontdek het donker,
20.30-22.30 uur. Vertrek vanaf balie
Ecoscope, Wilhelminaweg 2. Wande
ling rond Renesse met nachtproejjes
worden gedaan en de zintuigelijke
experimenten. Vooraf gitaarmuziek
bij kaarslicht. Voor en/of na de wan
deling sterrenkijken met het As-
troplanetarium. Entree €200 (in
combinatie met nachtmuziek bij
kaarslicht 3Aanmelden (vereist)
via 0111 463400 (ook inspreken)
info@ecoscope.nl
RENESSE - Nachtmuziek bij kaars
licht, Museumcafé Ecoscope, Wilhel
minaweg 2 (ligt aan het voetpad tus
sen het Transferium en het centrum
van Renesse), 19.30-20.30 uur. Vrien
delijk verzoek iets eerder aanwezig
te zijn.Bij kaarslicht luisteren naar
klassieke gitaarmuziek voorafgaand
aan de nachtwandeling. In de pauze
is er gelegenheid om wat te drinken
en te eten. Entree €300 p.p (in combi
natie met nachtwandeling €3).info:
0111-463400, info@ecoscope.nl
Voor de nachtwandeling: zie nacht
wandeling ontdek het donker.
RENESSE - Op pad met schemer
schim, Ecoscope, Wilhelminaweg 2,
4325 BE Renesse (ligt aan het voet
pad tussen het Transferium en het
centrum van Renesse), 18.30-19.30
uur. De kinderen gaan met de Sche
merschim mee voor een wandeling
door de tuin van Ecoscope. Tijdens
de wandeling worden zintuigspelle
tjes gedaan over licht en donker.
Voor kinderen van 5 tot plm 9 jaar.
€200 entree, inclusief chocolademelk
Meenemen: warme kleding. Aanmel
den, tot zaterdag 24 oktober 12 uur
(vereist) via 0111 463400 (ook inspre
ken) /info@ecoscope.nl Info los Cats-
man, 0111-463400/ info@ecoscope.nl
en www.ecoscope.nl
NEELTJE JANS - Nachtelijk Neeltje
Jans, Start: startbord en de vlaggen
van Stichting Het Zeeuwse Land
schap en Natuurmonumenten, op de
hoek van de parkeerplaats van Wa
terland Neeltje lans, 22 uur., einde
circa 24 uur. Natuurwandeling door
duin en langs strand, uitleg over
nachtgeluiden en -dieren, en waar
om een donkere nacht belangrijk is
voor de'natuur. Ervaar in het duis
ter zand, wind en water op een inten
se manier. Houd met de kleding reke
ning met het weerbericht. Info: Het
Zeeuwse Landschap 0113-569110/
info@hetzeeuwselandschap.nl
Vergeleken bij insecten en vo
gels is het aantal soorten, in
het wild levende zoogdie
ren wat we doorgaans waarne
men, betrekkelijk gering. Zo niet
het enige vliegende zoogdier dat
onze fauna rijk is, de vleermuis.
Hoewel minder in aantal dan in
het verleden kunnen we vleermui
zen op bijna elke heldere avond in
onze omgeving waarnemen.
Toch geeft ook deze insecteneter
zich niet geheel bloot. Wat we
zien is slechts een snelle, fladde
rende vlucht van een donker te
gen de avondlucht afstekend sil
houet, te beweeglijk om het echt
te leren kennen. Onbekend maakt
onbemind. Dat ondervond ik
laatst nog toen ik bij een klant
aan het werk was. Wetend dat het
mijn interesse heeft riep ze me bij
een vondst van muizenkeutels
dicht tegen de muur van de wo
ning.
'Wat moet zo'n beest daar nou, er
is niks te eten het is er niet warm
en toch vind ik de laatste tijd hier
uitwerpselen dicht bij elkaar. Ik
houd niet van ongedierte!'
Na enig brainstormen kwamen
we tot de conclusie dat de zwart
bruine langwerpige drolletjes
waarschijnlijk van een vleermuis
afkomstig waren. Bij aanraking
vielen ze snel uit elkaar, wat een
kenmerk is voor poep van vleer
muizen.
De bewoonster griezelde. 'Dan zal
ik wel eens een paar keer het
raam vlak bij de vermoedelijke
slaapplaats met een flinke klap
dichtslaan!' was haar reactie. De
vleermuis heeft eeuwenlang een
reputatie gehad als zijnde verbon
den met geheime krachten als hek
serij, spoken en vampiers. Verder
moet je oppassen dat ze niet in je
haar terechtkomen. Onzin, zoals
we langzamerhand wel weten.
Tegelijkertijd blijft een vleermuis
voor de doorsnee beschouwer een
eng beest.
In werkelijkheid is de vleermuis
als insecteneter een nuttig dier.
Dat hij geen vlieg kwaad zou
doen gaat dus niet op maar voor
de mens is hij ongevaarlijk. Wat
niet wil zeggen dat we toch voor
zichtig moeten zijn. Nooit een
vleermuis dood of levend met de
blote handen aanraken. De dieren
kunnen rabiës, hondsdolheid, bij
zich dragen.
Toch eng? Zolang we er niet licha
melijk mee in aanraking komen is
er niets aan de hand. De eerste die
daar zorg voor draagt is de vleer
muis zelf
