IOl
Dirk Scheringa: een 'ge
wone' jongen die het ver
schopte. Hij past in een
rij van succesvolle 'self
made' zakenmensen die
door grote groepen Ne
derlanders worden be
wonderd, maar soms
ook erg diep kunnen val
len.
'Sommige mensen denken
dat ze door God met
dinsdag 20 oktober 2009
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
Het geheim
van ae
zakenheld
door Joep Trommelen
illustratie Jos Diender
Gewone jongens en meiden
die met hard werken steen
rijk werden. Dirk Scherin
ga deed het. De familie
Van der Valk en Nina
Brink zijn twee andere
voorbeelden. Ze oogsten bewondering én
kritiek. Vaak komen ze vroeg of laat in pro
blemen, soms vallen ze van hun voetstuk.
Socioloog en journalist Herman Vuijsje
vindt 'Scheringa toch een heel apart geval'.
„Hij is in ieder geval nog
geen gevallen held, al kun
nen er de komende dagen
nog lijken uit de kast gaan
vallen die hem van zijn
voetstuk beroven. Het bij-
zondere aan hem vind ik 6611 gave Zijn Uitgerust
dat de man trouwhartig- Jaap van Ginneken ziet bij
Van Ginneken wijst op het begrip 'charis
ma'. „Charisma is Grieks voor 'genadegave'.
Sommige mensen denken dat ze door God
met een gave zijn uitgerust. En dan gebeurt
vaak het volgende: ze bouwen met hard
werken tegen de stroom in iets op. Ze krij
gen succes en daarmee een schare bewonde
raars, meelifters en ja-knikkers. Ze krijgen
steeds minder tegenspraak en hebben ook
geen geduld meer om naar kritiek te luiste
ren. Ze komen in de problemen omdat ze
er ongevoelig voor worden. 'Dat kan niet,
wat hier gebeurt', zei Frank de Grave tegen
Scheringa, en-hij vloog er meteen uit."
De familie Van der Valk en met name pater
familias Gerrit van der Valk zijn volgens
Herman Vuijsje uit ander hout gesneden,
dan Scheringa. „Die waren toch een beetje
sleazy. Gerrit moest het ook niet van zijn
betrouwbare oogopslag hebben. De leden
van de familie Van der Valk waren helden
omdat ze eenvoudig waren en gewoon heel
veel geld wisten te verdienen."
Nina Brink merkte dat de liefde van het
volk even snel kan verdwijnen als dat hij
ontstaat. Volgens Vuijsje werd zij weliswaar
heel populair, maar was ze toen het fout
ging met World Online ineens de gebeten
hond die niets meer goed kon doen. „Zo
kan het dus óók aflopen."
Vuijsje heeft nog een verklaring voor het fe
nomeen dat veel van de 'ondernemershel
den' vroeg of laat blunders maken. „Mis
schien maken zulke jongens juist sneller
fouten doordat ze zo eenvoudig zijn begon
nen. Dat ze eerder iets doen wat niet zo
slim is. Daar komt ook
nog eens bij dat hun net
werk hen denk ik eerder
laat vallen. Het zijn toch
outsiders in die wereld.
Ze tellen niet helemaal
heid uitstraalt. Hij heeft
gewoon een erg betrouwbare oogopslag.
Dat is toch knap: hij slaagt erin dat te com
bineren met een onbetrouwbare bedrijfs
voering binnen DSB. Dat is misschien wel
typisch Nederlands, dat we dat toch kun
nen bewonderen."
Volgens massapsycholoog Jaap van Ginne
ken zijn we allemaal gek op mensen die
ons laten zien dat we net zo succesvol kun
nen worden als zij, ondanks de maatschap
pelijke ongelijkheid waarvan we ons alle
maal bewust zijn.
Het fenomeen dat succesvolle 'self made'
ondernemers van eenvoudige komaf als hel
den worden gezien, is volgens Vuijsje én
Van Ginneken niet typisch Nederlands.
Vuijsje: „Dat soort mensen wordt wereld
wijd als idolen beschouwd. Iedereen wil
wel snel beroemd of een rijke zakenman
worden. Dat heeft niets met de Nederland
se volksaard te maken maar met de cultuur
in de hele westerse wereld. Vroeger kon je
naam maken via de politiek of zelfs de amb
tenarij, nu gaat dat via de zakenwereld."
veel selfmade zakenhel-
den 'de erfenis van een egoprobleem'. Ze
zijn vanuit een lage sociale positie omhoog
geklommen, maar houden altijd een dub
bel gevoel: aan de ene kant hebben ze suc
ces, maar aan de andere kant denken ze dat
mensen hen toch altijd 'die eenvoudige jon
gen' blijven vinden. Vandaar dat ze soms
maatschappelijk aanzien kopen, bijvoor
beeld een voetbalclub of een museum."
Van Ginneken heeft gisteren de tv-beelden
gezien van Dirk Scheringa die zegt dat 'zijn'
DSB door anderen 'kapot is gemaakt'. „Die
slachtofferrol past daar ook helemaal bij,"
zegt Van Ginneken. „Men zet zich al snel af
tegen 'de hoge heren in Den Haag'. Het Ca-
limero-effect. Ze slaan snel een verongelijk
te toon aan, en mensen geloven hen. Ze
hebben altijd gewerkt vanuit een groot ge
voel van vertrouwen in zichzelf omdat ze
succes hadden. Dat wordt ineens heel klein
als het misgaat. Maar toch hebben ze vaak
nog te véél vertrouwen in zichzelf omdat ze
tot het laatst blijven geloven dat het alle
maal toch nog goed komt."
