io nobelprijs voor de vrede Senator Colombia getipt als kanshebber De Nobelprijs die het meest tot de verbeelding spreekt, is die voor de vrede. Morgen maakt het Nobelcomité de keuze voor dit jaar bekend. Een keuze die vaak kritiek oplevert. De vredesprijs is belangrijk, alleen al om de bescherming die deze kan bieden. 'Het is een westerse prijs, de uitreiking is in westerse handen' Voorspelling van Leon Wecke Voorkeur van Jan Gruiters donderdag 8 oktober 2009 reageren? nieuwsredactie@wegener.nl J. En de winnaar is.. door Joost Sijtsma Het wordt een spannende, doorwaakte nacht voor de genen 'wier naam wordt ge noemd' als kanshebber op de Nobelprijs voor de Vrede. Morgen om elf uur maakt het Nobelcomité bekend naar welke persoon of organisatie de prijs gaat. „De Nobelprijs voor de Vrede is be langrijk", vindt Leon Wecke, pole moloog en verbonden het Cen trum voor Internationaal Conflict - Analyse en Management. „Ieder een wil die prijs graag hebben. De Nobelprijs biedt ook bescherming. Een regering zal eerder Jan Modaal martelen dan een winnaar van de Nobelprijs. Pas geleden heeft het Nobelcomité een brief gestuurd naar de machthebbers in Birma om te protesteren tegen het huis arrest van Aung San Suu Kyi." De status van de vredesprijs hangt af van de winnaar, zegt Jan Grui- ters, directeur van IKV Pax Christi. „George Bush is ook genomineerd en als hij wint, boet de prijs aan ge loofwaardigheid in. Dat zou een beloning zijn voor de realpolitiek. In het verleden heeft ook iemand als bisschop Tutu de prijs gekre gen. Dat roept een heel ander ge voel op." De toekenning van de Nobelprijs voor de vrede heeft regelmatig voor ophef gezorgd. Zo kreeg de Amerikaanse minister van Buiten landse Zaken Henry Kissinger de prijs in 1973, terwijl hij een paar jaar eerder nog medeverantwoor delijk was voor de bombardemen ten op Cambodja die honderddui zenden mensen het leven kostten. In 1994 kreeg de Palestijnse leider Yasser Arafat, die door velen als een terrorist werd gezien, de prijs. Datzelfde geldt voor de Israëlische premier Menachem Begin. Hij maakte voor de onafhankelijkheid van zijn land deel uit van een jood se terreurgroep in het Britse man daatgebied Palestina. Wecke: „Er zijn mensen die zullen zeggen dat Mandela ook als terro rist is begonnen, het hangt vooral af van je politieke overtuiging. Ik kan niet zeggen dat er iemand is geweest die de prijs - ook gezien in de tijd van de toekenning - niet heeft verdiend." Ook personen of organisaties die niet rechtstreeks betrokken zijn bij vredesactiviteiten kunnen de prijs krijgen. Zo werd Al Gore onder scheiden voor zijn strijd tegen kli maatverandering en Muhammed Yunus kreeg de vredesprijs als grondlegger van het microkrediet. Dat is een goede ontwikkeling, vindt Wecke. „Bij het instellen van de prijs werd er vooral gedacht aan strijd tussen legers, maar nu is er ook aandacht voor geweld in ruimere zin. Het heeft ook te ma ken met zaken als armoede, ecolo gie en schoon water." Gruiters begrijpt wel dat ook men sen als Gore en Yunus voor de prijs in aanmerking komen, maar ziet liever dat de prijswinnaars werkzaam zijn in conflictgebieden waar sprake is van wapengeweld. „Veiligheid is een eerste levensbe hoefte. Het vergt een enorme moed van mensen om daaraan te werken in oorlogsgebieden. Zij wa gen hun leven in de strijd voor de vrede in zeer moeilijke omstandig heden." Het toekennen van de Nobelprijs geeft die mensen volgens Gruiters een enorme stimulans. „Ze wer ken vaak in de anonimiteit, het krijgen van de Nobelprijs is voor hen een enorme ondersteuning en erkenning. Ze zeggen dan vaak dat het niet om hen gaat, maar om hun medewerkers en om het doel. Dat siert hen." Er bestaat niet alleen soms kritiek op de keuze voor bepaalde perso nen, ook wordt vaak gesteld dat de keuze van het comité de liberale, westerse waarden weerspiegelt. Wecke is het daar wel mee eens, maar vindt het ook logisch. „Het is een westerse prijs, de uitreiking is in westerse handen net zoals de nieuwsvoorziening trouwens. Je zou de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de prijswin naar kunnen laten kiezen. Je krijgt dan een heel andere uitslag." Aantal winnaars en genomineerden per werelddeel De 109 winnaars en de 4.857 genomineerden van de eerste honderd jaar van de Nobelprijs voor de Vrede (1901 -2001kunnen geografisch als volgt worden verdeeld: Aantal Nobelprijswinnaars West-Europa Noord-Amerika Azië Afrika Latijns-Amerika 15 Oost-Europa j 3 Internat, org. Aantal genomineerden West-Europa Noord-Amerika Azië Afrika Latijns-Amerika Oost-Europa Internat, org. 11.694 t Piedad Córdoba, Columbiaans senator, die het vredesproces tussen regering en Fare bevordert en een belangrijke rol speelt bij het vrij krijgen van gevangenen. 2 Cluster Munitions Coalition, een coalitie van driehonderd non-gouvermentele organisaties die clusterwapens uit wil bannen. 3 Sima Samar, leidster van de onafhankelijke Afghaanse Commissie voor Mensenrechten. 1 Paride Taban, bisschop werkt in Zuid-Sudan aan verzoening. 2 Mirjam Struyk, 'mijn collega die hard heeft gewerkt voor de conventie tegen clustermunitie'. infographic: CRWbron: The Nobel Foundation door onze correspondent Windy Kester De Chinese machthebbers houden morgenochtend de adem in, als het Noorse Nobelcomité bekendmaakt wie de vredesprijs 2009 wint. Net als in voorgaande jaren wordt opnieuw hevig ge speculeerd op een winnaar in de Chinese dissidentenkringen. Veel genoemd: Hu Jia, mensenrechtenactivist, en veroordeeld tot jaren cel. Vorig jaar nog zag de Chinese regering zich genoodzaakt openlijk te waarschuwen te gen het aanwijzen van een dissident. Het co mité, dat zich zeer bewust is van de politie ke betekenis van de uitverkiezing, kiest uit het recordaantal van 205 genomineerden, waaronder 33 organisaties. Alles duidt erop dat de keuze dit jaar een lastige is: „Het komt niet vaak voor dat we laat in het beslis singsproces nog zoveel kandidaten hebben", stelt de secretaris van het Nobelcomité Geir Lundestad. In Oslo gaat het gerucht dat het comité afgelopen vrijdag nog geen winnaar had. Kristian Berg Harpviken, directeur van het Noorse Instituut voor Vredesonderzoek (Prio), gokt als erkend Nobel-watcher op de Colombiaanse senator Piedad Córdoba. Zij zou de prijs verdienen vanwege haar inzet voor het vredesproces in het Zuid-Ameri kaanse land en haar rol als bemiddelaar voor de vrijlating van gijzelaars. Een andere veel getipte naam is de Jordaan se prins Razi bin Mohammed, vanwege zijn inzet voor vrede en verzoening in het Mid den-Oosten en zijn poging een brug te slaan tussen de verschillende godsdiensten. Ook de naam van de Afghaanse Sima Sa- mar doet de ronde. Zij is oud-minister van vrouwenzaken en heeft daarnaast een lange staat van dienst op het gebied van mensen rechten. Critici vinden dat het te lang geleden is dat een Nobelvredesprijs is uitgereikt aan een mensenrechtenactivist, de laatste keer was dat de Iraanse advocate Shirin Ebadi. Vorig jaar won de beroepsdiplomaat en politicus Martti Ahtisaari uit Finland. Oud-winnaars, parlementariërs, ministers en professoren hebben het recht te nomine ren. In principe zijn de namen van de geno mineerden geheim, maar elk jaar lekken er wel een aantal uit. Zo liet de president van Chili weten de Frans-ColomSiaanse politica Ingrid Betancourt te hebben voorgedragen. De Oostenrijkse regering stelde SOS Kinder- dorf-International kandidaat. In de wandelgangen zijn ook namen als Ba- rack Obama en Fidel Castro te horen. Ook de Franse president Nicholas Sarkozy zou kandidaat zijn, vanwege zijn bemiddeling tussen Rusland en Georgië vorig jaar. Het Noorse parlement kiest de leden van het Noorse Nobelcomité, dat sinds dit jaar wordt geleid door de sociaal-democraat Thorbjorn Jagland. In het verleden heeft hij meerdere malen de Europese Unie voorge dragen voor de vredesprijs. Bovendien is hij onlangs benoemd tot secretaris-generaal van de Raad van Europa. Deze dubbelrol komt hem nu in eigen land op kritiek te staan.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2009 | | pagina 10