io koninklijk huis
Balkenende krijgt gedrag
De ophef rond het
huis van Wil-
lem-Alexander in
Mozambique
groeit. Is er sprake
van een kentering
ten aanzien van het
koningshuis? „De
koninklijke familie
moet zich zorgen
maken."
'Ze hebben er in
populariteit nog nooit zo
slecht voorgestaan als nu'
Kamerleden buitelen over
elkaar heen om de konin
gin,Willem-Alexander en
Maxima te bestoken. Pre
mier Balkenende kan de
onrust niet wegpoetsen.
woensdag 7 oktober 2009
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
Gekreukt imago
door Joost Bosman
en Joep Trommelen
H
istorisch interes
sant', noemt ko
ningshuiskenner
Fred Lammers de
situatie waarin de
Oranjes zich be
vinden. Hij vindt de houding van
de Oranjeverenigingen tekenend
voor het tijdsgewricht.
„Opmerkelijk dat het bolwerk van
Oranje-boven-fans nu met kritiek
komt op het project in Mozambi
que. Normaal kunnen zij geen
kwaad woord horen over het ko
ningshuis. Maar ook hun loyaliteit
kent haar grenzen", zegt Lam
mers.
Marc van der Linden, hoofdredac
teur van het tijdschrift Royalty,
constateert dat de Oranjes 'in een
paar maanden tijd' veel krediet
hebben verspeeld. „Na de aanslag
op Koninginnedag stond de natie
als een blok achter de Oranjes. Je
zou verwachten dat ze daar een
paar jaar op kunnen teren, maar
ze hebben er in populariteit nog
nooit zo slecht voorgestaan als
nu."
Lammers en Van der Linden den
ken beiden dat er sprake is van
een optelsom: de fiscale construc
ties van Christina op de Kanaalei
landen, foto's van Willem-Alexan-
der en Maxima op vakantie in Ar
gentinië die niet in Nederland
mochten worden gepubliceerd, de
verhoging van de toelages voor de
Oranjes; het zorgt voor kreukels in
het imago van de familie.
Lammers: „Het zou een stunt ge
weest zijn als ze in deze tijden van
crisis die verhoging hadden gewei
gerd, maar dat doen ze dan weer
niet. Ze pikken wat ze kunnen pik
ken en doen gewoon domme din
gen."
Heeft Willem-Alexander de moge
lijke kritiek op de bouw van zijn
vakantiehuis in Mozambique van
tevoren onderschat?
Van der Linden denkt dat hij zijn
populariteit overschat heeft. „Dit
is een enorme pr-misser. Er wordt
gezegd dat premier Balkenende de
regie moet voeren, maar als Wil
lem-Alexander per se in Mozambi
que een huis wil bouwen, kan
geen enkele premier dat verbie
den. De prins is nogal halsstarrig:
wat 'ie in zijn kop heeft zitten,
heeft 'ie niet in zijn kont. Er zijn
genoeg signalen geweest dat hij dit
beter niet kon doen, maar hij
heeft zelf een etterende wond la
ten ontstaan."
Lammers: „Hij is een eigenwijze
man, die gewoon dingen doet zon
der zich iets aan te trekken van de
publieke opinie. In het verleden
zetten de Oranjes eerder het lands
belang voorop, terwijl Wil
lem-Alexander zijn eigen plezier
tjes laat prevaleren."
Volgens Lammers heeft het prinse
lijk paar ook slechte adviseurs.
„Hun raadgevers hebben hen ge
woon naar de mond gepraat."
De kritiek op premier Balkenende,
als zou hij de regie rond de kwes
tie van de vakantiewoning te wei
nig of niet voeren, vindt Lammers
deels terecht. „Hij komt uit een
zeer Oranjegezinde familie en is
bang voor de koningin. Hij zit dus
in een moeilijk parket, want hij
moet wel de boodschap brengen
als de kritiek op die vakantiewo
ning verder aanzwelt. In die zin
mag je ook wel wat medelijden
hebben met Balkenende."
Volgens Van der Linden staat de
prins voor een dilemma. „Als hij
stopt met bouwen, is dat gezichts
verlies en zal die kwestie hem zijn
verdere leven achtervolgen. Maar
dat levert altijd nog minder publi
citeit op dan doorgaan."
Lammers verwacht dat als Wil
lem-Alexander straks de troon be
stijgt, de irritaties en de rellen
rond zijn persoon alleen maar zul
len toenemen. „Het ongeluk voor
de Oranjes is dat mensen veel
mondiger zijn dan vroeger. Zelfs
voor de Oranjeverenigingen is het
nu de laatste druppel. De koninklij
ke familie moet zich zorgen ma
ken."
Volgens Marc van der Linden is
'het beeld van de hardwerkende
Oranjes' bij veel mensen verdwe
nen.
„Juliana zat in de jaren zeventig
spruitjes schoon te maken op de
bank. Dat is het beeld dat mensen
hadden. Op het moment dat de
Oranjes zich gaan gedragen als nou-
veaux riches, haken veel mensen
af Nederlanders waren tevreden
met de rijtjeshuis- en spruitjesmo
narchie die we jarenlang hadden.
We zitten niet te wachten op
kaviaaretende en champagnedrin-
kende royalty en prinsen die in
Ferrari's door de hoofdstad rij
den."
door Hans Jacobs
Of minister-president
Jan Peter Balkenende
morgen bij de bespre
king van de 'begroting
van de Koning' een scherm kan
optrekken dat bestand is tegen de
storm van kritiek op het konings
huis, is nog maar zeer de vraag
De Tweede Kamer eist dat de pre
mier actiever wordt. „Balkenende
is duidelijk de regie kwijt. Hij laat
alles lopen", zegt Ineke van Gent
(GroenLinks). „Hij moet de regie
nemen", vindt Anja Timmer
(PvdA). „Balkenende is structureel
uit vorm ten opzichte van het ko
ningshuis", meent Ronald van
Raak (SP).
De Kamer was de afgelopen tijd
volgens vicevoorzitter van de Raad
van State Herman Tjeenk Willink
'elke dag verbijsterd, geschokt en
hoogst onaangenaam verrast' over
berichten rond de koninklijke fa
milie. „In de Kamer is sprake van
incidentenpolitiek", oordeelt WD'
er Willibrord van Beek. De PW
kreeg vorige maand luide bijval bij
haar verzet tegen de trendmatige
verhoging van de uitkering aan ko
ningin en het prinselijk paar. „Ie
dereen in Nederland moet de
broekriem aanhalen. Ik vind dat
ze minstens 20 procent gekort
moeten worden op hun toelage",
aldus Geert Wilders. „Laat het ko-
ninklijk huis voortaan inkomsten
en vermogensbelasting betalen en
successierechten", opperde Groen-
Links-ffactievoorzitter Femke Hal-
sema. „Belastingvrijheid is niet
meer van deze tijd", zei D66-lei-
der Alexander Pechtold.
De Tweede Kamer, die de gebruike
lijke terughoudendheid in zaken
betreffende het koningshuis heeft
