7
Kijk mam, mijn eigen aardappels!
De schooltuin
het jaar rond
Hoe begin ik een schooltuin?
Op de schop
Melita Lanting
dinsdag 6 oktober 2009
De schooltuin moet het
hebben van gewassen die
nog vóór de grote vakan
tie geoogst kunnen worden. In
Zeeland kan altijd vroeger ge
zaaid en geoogst worden dan el
ders; dat is gunstig voor de
schooltuin. Begin in januari en fe
bruari met voorbereidende bin-
nenlessen. Van maart tot de zo
mervakantie kan er in de tuin ge
werkt worden, in niet te grote
groepjes en lesblokken van zo'n
1,5 uur. Als er al snel iets geoogst
kan worden, groeit het enthou
siasme.
Kijk in de lessen van oktober en
november terug op het afgelopen
jaar, bijvoorbeeld met een quiz
waarin teams om de eer strijden.
(www.kantara.nl - schooltuin)
foto Lex de Meester
door Ondine van der Vleuten
Er staan nog wat enorme
zonnebloemen, hier en
daar is het felle rood van
de oost-indische kers te
zien, een dahlia die over z'n top
heen is, of een laatste, oranjegele
pompoenbloem. De bloembed
den die al opgeschoond waren,
zijn nu bespikkeld met diepgroe
ne kiemblaadjes - waarschijnlijk
van de goudsbloem die zichzelf
heeft uitgezaaid. Dat wordt niks
meer. Het is ver gedaan, in het
schooltuintje van de Vrije School
in Middelburg. Maar ze hébben er
toch maar mooi een. Dat kunnen
lang niet alle Zeeuwse scholen
hen nazeggen.
„In Amsterdam is een heel groot
schooltuincomplex. Daar gaan de
kinderen van alle scholen regelma
tig naartoe", weet 'tuinmoeder'
Klara Minderhoud. Al jaren is zij
één van de drijvende krachten ach
ter de schooltuin. „Ik heb zelf een
moestuin en vind het belangrijk
dat kinderen zien hoe hun eten
groeit en hoe fijn het is om met je
handen in de aarde te werken",
zegt ze. Alle kinderen tussen de
acht en twaalf jaar doen met het
volkstuintje mee. Het gaat er heel
praktisch aan toe. Zo krijgen ze elk
jaar ieder twee aardappels. Altijd
weer is het feest als de kinderen
zien hoe die aardappels zich ver
meerderd hebben, en als het zakje
zelfgeteelde aardappelen mee naar
huis mag. Dan waren er nog de
courgettes, tomaten, boontjes...
„De worteltjes deden het dit jaar
niet zo", blikt Els Nijssen van
groep zeven terug. Ook zij is een
voortrekker. Maar hoe enthousiast
de leerkrachten ook zijn, de erva
ring leert dat het zonder ouders
moeilijk is een volkstuin overeind
te houden. Karla: „Het lijkt simpel:
zaadje in de grond en na een paar
Bezoek meerdere schooltuinen in
de buurt om ideeën op te doen.
Ideaal is 8 m2 per leerling.
Reserveer een plekje voor een
composthoop.
Maak gebruik van lokale experts
(bijvoorbeeld boeren en milieu
clubs). Laat de samenstelling van
de grond testen en vraag een (na
tuurlijk) bemestingsadvies. Vergif is
in de schooltuin taboe.
Leg de tuin aan op een zo gunstig
mogelijke plek (zon, wind, water, af
voer), zo dicht mogelijk bij school.
Verzeker de continuïteit, betrek er
voldoende ouders bij. Misschien
wil een gepensioneerde tuinder of
iemand met een volkstuin de
ouders met raad en daad bijstaan.
Kijk op de site van de Vlinderstich-
ting voor lestips en suggesties voor
vlindervriendelijke planten.
weken eens kijken of er al iets ge
beurd is, maar zo werkt het niet.
Ik ben er in het hoogseizoen twee
middagen in de week mee bezig."
Een beetje hulp, bijvoorbeeld van
een gepensioneerde hobbytuinder
of boer, zou best welkom zijn.
Want het spreekwoord 'vele han
den maken licht werk' gaat hier
niet op. „Veel dingen kun je nog
niet aan de kinderen overlaten. De
beste groep om mee te tuinieren,
is groep zeven."
Laatst vroeg een jongetje hoe het
kwam dat onkruid steeds maar te
rugkomt. Karla: „Goede vraag,
toch?" Sommige kinderen worden
zo enthousiast, dat ze thuis gaan
vragen om een eigen tuintje. Maar
alle kinderen leren ervan. Els: „Ze
beleven het allemaal op hun eigen
manier. Wat ik heel belangrijk
vind: kinderen die het moeilijker
hebben met leren, die bijvoor
beeld niet goed. kunnen rekenen,
of heel beweeglijk zijn, die kun
nen hier lekker meedoen."
COLOFON
Buitengebied: verschijnt elke
dinsdag als bijlage bij de PZC en
BN/DeStem.
Buitengebied is een bijlage over
landbouw, visserij, landschap,
natuur, recreatie en tuinen.
U kunt ons informeren:
E-mail: buitengebied@pzc.nl
Website: www.pzc.nl/buitengebied
Postadres: PZC-redactie-
secretariaat - onder vermelding van
Buitengebied, Postbus 91,
4330 AB Middelburg
Telefoon: 0118 434010
Coördinatie:
Jan van Damme
telefoon: 0118 434 014
mobiel: 06 542 671 57
e-mail: j.vandamme@pzc.nl
Advertenties:
Verkoopteam Zeeland:
0118 434070,
teamzeeland@bndestem-pzc.nl
Hoewel de buitentempera
tuur soms anders doet ver
moeden, is het tijd gewor
den om de vijver klaar te maken
voor de winter.
De vissen geven ook min of meer
aan dat het wel mooi is geweest.
Ze zijn steeds minder actief en
hangen wat loom boven de bo
dem.
De hele zomer hebben ze in de
waterstroom gezwommen die van
uit de filter terug in de vijver
stroomt. Het gedrag wat je ook
vaak ziet bij vissen die in rivieren
zwemmen. Waarom ze dat doen,
is me overigens een raadsel.
Dat zou natuurlijk op te zoeken
zijn, maar helaas weet ik niet
meer precies wat voor visjes in
mijn vijver zitten. Ze lijken nog
het meest op goudwindes, maar
dan in een superkleine uitvoering.
De visjes zijn maar een centime
ter of vijf groot.
Wat gedrag betreft lijken ze ook
op de goudwindes. Ze zwemmen
in scholen en in het voorjaar krij
gen sommige vissen zwarte stip
pen. Mannelijke goudwindes krij
gen in de paartijd ook zwarte vlek
ken. In eerste instantie dacht ik
nog dat het om een ziekte zou
gaan, maar er is niets wat daar op
wijst dus zal het wellicht toch de
paringsdrift zijn.
De vissen ogen verder zeer ge
zond. Daar hoeven we ons niet
druk over te maken. Die komen
de winter wel door.
We moeten wel aan de slag met
het blad dat in de vijver dwarrelt.
De knotwilgen laten de blaadjes
vallen en een groot deel daarvan
komt in het water terecht. Er is al
eens een net boven gehangen,
maar daar viel het blad dwars
doorheen. Ook dubbelslaan om
de maaswijdte te verkleinen hielp
onvoldoende. Dus vissen we nu
met een schepnetje blaadjes.
Dat is wel van belang, omdat het
blad gaat rotten op de bodem en
in het voorjaar voor veel algen-
groei kan zorgen. Bovendien
groeit die laag rottende bladeren
na een paar jaar uit tot een stin
kende en gistende laag prut.
We moeten ook aandacht schen
ken aan de vijverpomp. Die is aan
gesloten op een filter waarin tij
dens de zomer allerlei nuttige bac
teriën zich hebben ontwikkeld.
Bacteriën die de waterkwaliteit op
peil houden. Zo lang mogelijk
blijft het filter aan staan. Maar zo
dra de vorst invalt gaat de stekker
eruit, want daar zijn de pompen
zeer gevoelig voor.
Afgevallen blad drijft op de vijver.
foto Melita Lanting