Wie oogst, zal
zaaien
Ideale bosrand trekt vlinders
Ommetje rond Sint Laurens
Excursie voor doorstappers
Tips voor zaadoogst
Ondine van der Vleuten
dinsdag 6 oktober 2009
De strakke bosranden in het waterwingebied Clinge, Sint Jan-
steen en Heikant verdwijnen. Er komen natuurlijkere bos
randen, om een beter leefgebied te creëren voor planten en die
ren. Die zijn vaak afhankelijk van bosranden. De ideale bosrand
voor plant en dier loopt van laag naar -hoog: aan de buitenkant
kruiden, dan struiken en daarna begint de bomenrij. Een ideale
bosrand is ook niet recht, maar heeft een aantal inhammen. Dat
zorgt voor luwtes voor insecten. In het beste geval ligt zo'n bos
rand op het zuiden. Dan warmt het sneller op en daar gedijen
bijvoorbeeld vlinders erg goed bij.
In de bosranden van het waterwingebied worden komende win
ter inheemse struiken aangeplant die een functie hebben als
waardplant of drachtplant voor vlinders. Het is een project van
het Zeeuws Landschap, dat hiervoor subsidie kreeg van de Vlin
derstichting.
Het ommetje rond Sint Laurens is af. Vrijdag wordt de korte
wandelroute officieel geopend door de Middelburgse wet
houder Hannie Kool-Blokland. De wandeling is uitgedacht door
de dorpsvereniging, samen met Stichting Landschapsbeheer Zee
land, op verzoek van de gemeente Middelburg. Die zag dat het
natuurgebied voor weidevogels ten westen van het dorp (de Sint
Laurens Weihoek) veel wandelaars trok. Maar in en om het dorp
waren geen echte wandelpaden; het gebied was alleen via verhar
de wegen te bezoeken, waardoor de echte 'natuurbeleving' ont
brak.
De dorpsvereniging is aan de slag gegaan om een ommetje te ma
ken. De wandelroute creëert nieuwe verbindingen, onder meer
over het oude kerkepad, door weilanden en over akkers. Hier
voor zijn 'boerenland-contracten' afgesloten met de eigenaren/
gebruikers. De boerenlandpaden zijn exclusief voor wandelaars.
Verder loopt de route ook over enkele binnenwegen. De verhar
de Zandvoortseweg en de Pronkenburgseweg zijn autoluw ge
maakt en dus geschikt voor wandelaars.
Het ommetje maakt deel uit van het wandelnetwerk Walcheren,
dat komende jaren wordt gerealiseerd. Het vormt de verbinding
tussen het wandelpad langs de Veersewatergang en het pad langs
de Domburgsewatergang, dat begin 2010 wordt geopend. Vrijwil
ligers gaan zorgen voor controle en beheer van de route.
Landschapsbeheer Nederland wil dit jaar landelijk dertig omme
tjes realiseren (en financieren). Drie hiervan liggen in Zeeland,
waaronder deze route in Sint Laurens.
Geen geslenter, geen gedraal: wie er eens lekker de pas in wil
zetten, kan zaterdag 17 oktober met Natuurmonumenten
mee. Er is dan een speciale 'doorstapexcursie' naar de Zeepedui-
nen bij Burgh-Haamstede. Een gids neemt de deelnemers mee
het gebied in, van de paden af, om de natuur te bekijken. De ex
cursie voert langs bunkers uit de Tweede Wereldoorlog, poelen
in het duingebied en de pony's die in het gebied rondlopen. Er
wordt ook een flink stuk door de Zeepeduinen gewandeld, langs
plaatsen waar doorgaans weinig mensen komen. De tocht duurt
zo'n tweeënhalf uur.
Doorstappers kunnen zich voor deze excursie aanmelden bij
VW Haamstede, tel. 0900-2020233. Start om to uur bij het hek
bij de ingang van Slot Haamstede. Kosten: 4 euro voor leden Na
tuurmonumenten, 7 euro voor niet-leden. Kinderen t/m 12 jaar:
2 euro.
door Ondine van der Vleuten
Dieneke Klompe is een
bijzondere boerin.
Haar groenten zijn
stuk voor stuk spe
ciaal, en al haar bloe
men zijn eetbaar. Daar komt nog
bij dat ze biologisch teelt. Hoe
kom je aan zaad voor zo'n bijzon
der assortiment?
„Kopen kan, maar dat is duur",
zegt Dieneke Klompe. Dus is ze
'aan de andere kant' gaan staan:
zelf zaadleverancier geworden. Op
haar Consumptieve Kwekerij in
Zonnemaire worden nu zaden van
onder meer Brave Hendrik, korian
der, kardoen, de verfplant Baptisia
australis, snijbiet en artisjokken
geoogst. Een deel houdt ze, een
deel gaat naar de zadenhandel.
Vreeken's Zaden verkoopt bijvoor
beeld haar 'Snijbiet Zonnemaire'.
Langs de zwartgeteerde schuur
staan metselkuipen vol pas
geoogst zaad, in de nu lege kas
hangen korianderbossën onderste
boven te wachten op verwerking.
Vanmiddag zag de boerin er nog
een egeltje zo groot als een thee
kopje scharrelen, op zoek naar oor
wurmen, pissebedden en ander
lekkers. Ook voor de kleine, grijze
poes die rondhuppelt, is een be
langrijke taak weggelegd. Vogels
en muizen zijn dol op het zaad dat
hier in het rond ligt. De poes, op
zijn beurt, is dol op vogels en mui
zen.
Voor de hobbytuinier, die nu
misschien een uitgebloeide
en verrommelde tuin in
kijkt, is het oogsten van eigen zaad
typisch een klusje dat in de donke
re herfstdagen nog wat tuinplezier
kan brengen.
Hiernaast wat tips. Bijvoorbeeld:
schud de zaaddozen niet uit op
een plek waar weggewaaide zaden
niet mogen wortelen, zoals een be
tegeld stuk tuin.
Zaad is rijp als het rammelt, als het
dor en droog is.
Oogst als er nog een beetje vocht
in de lucht zit/in de vroege mor
gen of het begin van de avond, an
ders valt zaad er zó uit, zeker als
het fijn is.
Knip de bloemstengels af, bind ze
samen in bosjes en schud de bos
ondersteboven uit in bijvoorbeeld
een emmer. Kies voor het uitschud
den een windstille en droge plek.
Bewaar het zaad droog, niet te
warm, bij een gelijkmatige tempera
tuur.
Schrijf op het zakje wat het voor
zaad is: kleur, geur, oogstdatum.
Hybride soorten (op het zadenzak-
je stond een F met een nummer er
achter) leveren niet dezelfde plan
ten op.
Koop eens in de drie, vier jaar toch
weer zaad, meestal is de plant na
een aantal jaren gedegenereerd.
De volle, kruidige geur van
paprika's hangt zwaar in
de lucht. „Is dat zo? Ik
ruik het niet meer", zegt Corina
Olieman, die samen met André
Droppert paprika's teelt in Ooster-
- land. Vorig jaar stond er nog maar
3,7 hectare kassen, dit jaar is het
oppervlakte aan kassen tot 6,4
hectare uitgebreid.
Aan een lopende band staan me
dewerkers met vlugge vingers te
sorteren. Paprika's vertonen tij
dens hun groei een aantal piekmo
menten. Een plant blijft het hele
groeiseizoen staan, van half de
cember tot half november. In
maart kwamen de eerste vruchten
van de plant, in mei werden grote
hoeveelheden geoogst en eind sep
tember was er weer een piek, met
meer dan een kilo per vierkante
meter. Hier in Nederland komen
paprika's alleen uit kassen. Op de
koude grond zouden ze het wel
doen, maar het groeiseizoen zou
zo kort zijn en de opbrengst zo
laag, dat het commercieel niet inte
ressant is.
Bij Droppert groeien ze dus in
warme kassen (ruim 20 graden),
op steenwol. Een druppelaar
voert vocht en voedingsstoffen
aan. Plaaginsecten worden bestre
den met natuurlijke vijanden, zo
als de roofmijt. Toch is de teelt ar
beidsintensief. Eén ploeg doet de
hele week niets anders dan papri
ka's 'snijden' (oogsten met een
speciaal mesje) terwijl een andere
ploeg zich bezig houdt met top
pen en draaien. „Anders krijg je
een wilde bos met allemaal kleine
paprikaatjes", legt Corina uit.
Dropperts blokpaprika's zijn van
het ras Spider; die kun je groen
snijden, of rood laten rijpen. Na
de bloei vindt de vruchtzetting
plaats, vier weken later heb je een
groene paprika en weer twee we
ken later is-ie rood. Of geel, bij
een ander ras. Wel eens zo'n 'stop-
licht'-verpakking gekocht, met
rood-groen-geel erin? Grote kans
dat de rode van Droppert was.
Paprika's bevatten drie keer zoveel
vitamine C als een sinaasappel.
Gegrilde paprika's
Verwarm de ovengrill vijf minuten.
Was de paprika, haal de zaadlijsten
eruit en leg de stukken met het velle
tje naar boven op een bakblik. Roos
ter ze circa 3 minuten tot het velletje
zwart begint te worden. Serveer zon
der velletje, mét geitenkaas op toast.
Corina Olieman kweekt samen met André Droppert paprika's.
foto Mechteld Jansen