spectrum
5
RUDEN RIEMENS FOTOGRAFIE
Terug naar Zeeland
hans-schrift
Zaterdag 19 september 2009
Er was natuurlijk een grijs verleden, waar
in in 1935 een meisje van drie op een
Zeeuwse dijk stond en tegen de wind
leunde, een herinnering die door de jaren
helder bleef: Zeeland, dijken, harde wind.
Dat het geen troebel kinderverzinsel was, bleek
uit de foto van dat kind op die dijk. Maar Zeeland
kwam, behalve de wetenschap dat mijn moeders
familie uit Brouwershaven stamt en de vergeelde
foto's van mijn moeder en grootmoeder in
Zeeuws kostuum, niet dichterbij dan in de jaren
dat ik mijn brood in het theater verdiende, door
een verblijf in Britannia in Vlissingen of in de
voormalige Schouwburg in Middelburg. En altijd
weer die grappen van de familie: 'Wij stammen
af van Jacob Cats!'
Daar kwam verandering in toen ik ging schrij
ven: eerst allerlei dingen voor het theater en ver
volgens de boeken. Wie schetst mijn opperste en
enigszins ontstelde verbazing, toen ik in februari
1982 door mijn uitgever werd gebeld met de me
dedeling, dat Hans Warren mij had besproken in
een van zijn recensies in de PZC. Hij had mij na
het lezen van mijn eerste verhalenbundel Liefde
en Haat in de vaderlandse literatuur geplaatst!
Warren gold als expert: zijn recensies hadden ge
zag en werden op zaterdag in de universiteitbibli
otheek in Amsterdam gretig gespeld door uitge
vers en redacteuren. Zijn lovende woorden over
die eerste bundel zijn vele malen achterop mijn
volgende boeken geplaatst, hij was de eerste die
onderkende dat ik kon schrijven, hetgeen lang
niet iedereen met hem eens was! Wat je ook van
mijn schrijven mag vinden, ik doe het nog
steeds. En die eerste kritiek van Hans Warren is
uiteindelijk ook de oorzaak geweest dat Andreas
Oosthoek mij als columnist voor de PZC aan
nam, waardoor de banden met het land waar
mijn moeders wortels liggen, stevig werden aan
gehaald. Oosthoek stimuleerde mij ook op zoek
te gaan naar die eventuele verwantschap met
Cats, reed mij ter inspiratie langs het buitenver
blijf van Jacob, wees mij het woonhuis waar de
dichter twintig jaar woonde en zond mij naar
het Zeeuws Archief met de opdracht mij maar
eens flink te verdiepen in de familiegeschiedenis.
Samen met de genealoog Jeroen Martijn Hangoor
maakte ik de zoektocht naar die verwantschap
met Cats, die achteraf niet bestond, maar wel leid
de tot de ontdekking van verwantschappen met
allerlei andere spectaculaire personen en het
schrijven van een boek. AI deze activiteiten zijn
te beschouwen als een kettingreactie, voortko
mend uit die eerste mooie kritiek van Hans War
ren. Ik heb Warren nooit ontmoet, ik hield mij
aan de ongeschreven regel: 'Gij zult uw recensent
niet persoonlijk kennen'. Maar door zijn lovende
woorden ben ik wel geweldig gestimuleerd mijn
prille schrijversschap te continueren. Ik had al
een roman en mooie gedichten van zijn hand ge
lezen, om nog maar te zwijgen van de geweldige
vertaling van de Griekse dichter Kavafis, die hij
samen met zijn partner Mario Molegraaf tot
stand bracht. En natuurlijk zijn Geheime Dagboe
ken, waarin hij zichzelf keihard tot op het bot fi
leert We mogen hier toch spreken van een uniek
document humain, waardoor Hans Warren een
plaats kreeg in de letterkunde van ons land. En ei
genlijk heeft hij mij teruggebracht naar Zeeland!
