Niet alle vingers spreken de
'W
i21 aangepast paspoort
Het paspoort is van
af maandag weer
een beetje moeilij
ker te vervalsen,
dankzij de opslag
van vingerafdruk
ken. Alle techniek
ten spijt blijft de
ambtenaar een
zwakke schakel.
«e
M
HF
Sc
vrijdag 18 september 2009
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
ilt u hier
even met
uw vinger
drukken?"
Deze vraag
door Niek Opten
zal vanaf maandag tientallen ke
ren per dag klinken in alle gemeen
tehuizen. Wie vanaf volgende
week een nieuw paspoort of iden
titeitskaart aanvraagt, moet ver
plicht vingerafdrukken laten opne
men. Die worden vastgelegd in de
chip op de pas. Met deze maatre
gel, in Europees verband afgespro
ken, moet identiteitsfraude weer
wat moeilijker worden gemaakt.
Anders dan de geplaagde OV-chip-
kaart zit het met de beveiliging
van de paspoortchip wel goed.
„Het is een heel veilige chip", zegt
Bart Jacobs, hoogleraar computer
beveiliging aan de Radboud Uni
versiteit in Nijmegen. Hij heeft in
opdracht van het ministerie van
Binnenlandse Zaken de pas geana
lyseerd en kraakte eerder de nieu
we openbaarvervoerkaart. De vin
gerafdrukken zelf daarentegen zijn
betrekkelijk eenvoudig te verval
sen, althans als je afgaat op ver
schillende websites. „Het is geen
kinderspel", nuanceert Jacobs,
„maar het kan wel."
Ook al is de vingerafdruk van ie
der mens uniek, de laatste jaren is
de exclusiviteit daarvan volgens
hem een stuk kleiner geworden
omdat steeds meer instanties er ge
bruik van maken. „Hier in Nijme
gen is zelfs een coffeeshop waar je
je moet identificeren met je vinger
afdruk. De kans dat iemand an
ders er mee vandoor gaat wordt zo
steeds groter. Maar de vraag is hoe
hoog je de drempel maakt. De vin
gerafdrukken zorgen er voor dat
het weer wat moelijker wordt om
zo'n pas na te maken." Het blijft
echter een kat-en-muisspel tussen
de makers en de vervalsers, be
aamt Jacobs. Mensen vinden altijd
weer nieuwe manieren om het sys
teem te omzeilen.
Hoe ingenieus paspoorten en an
dere documenten ook zijn, de
mens die er mee omgaat blijft de
zwakke schakel. Niet iedereen is in
staat om duidelijke vingerafdruk
ken te geven. „Als je geen vingers
hebt uiteraard, maar bijvoorbeeld
ook de vingers van oude mensen
kunnen een probleem zijn. De
handen van een bouwvakker die
dagen met stenen sjouwt zijn ook
minder geschikt", legt Jacobs uit.
Deze mensen komen toch in aan
merking voor een pas. Het is de
ambtenaar die de knoop moet
doorhakken: een paspoort zonder
vingerafdrukken voor de gewone
vijfjaar of eentje die maximaal
een jaar geldig is. Jacobs: „Daar zit
dus een grijs gebiedje."
Het 'nieuwe' paspoort houdt de ge
moederen al een tijdje bezig, met
name onder juristen. De vingeraf
drukken komen namelijk niet al
leen op de paspoortchip, maar
worden in tegenstelling tot andere
Europese landen ook opgeslagen
in een centrale databank. Over vijf
jaar, als alle paspoorten zijn ver
nieuwd, zitten daarin dus de vin
gerafdrukken van alle Nederlan
ders boven de 12 jaar. Onder be
paalde voorwaarden mag justitie
dit register gebruiken: om de iden-
'Het is de vraag of we zo'n
grote database wel goed
aankunnen'
titeit van verdachten of veroordeel
den te kunnen vaststellen. „Maar
zelfs ook in het belang van een
strafrechtelijk onderzoek waar
voorlopige hechtenis op staat. Die
centrale opslag is echt een brug te
ver", stelt Quirine Eijkman van
het Nederlands Juristen Comité
voor de Mensenrechten (NJCM).
„Het is in strijd met privacywetge
ving en internationale mensen
rechten. De paspoortwet wordt ge
bruikt voor een ander doel dan al
leen verificatie van de identiteit
van burgers en preventie van pas
poortfraude. Dat mag zo maar
niet. Bovendien is er een risico dat
het misgaat, want de techniek is
niet perfect. In 3 procent van alle
gevallen gaat er met de biometri-
sche gegevens (zoals gelaatsken-
merken en vingerafdrukken, red.)
iets mis. Ook is er een risico dat de
database wordt gehackt. Waar kun
je dan heen met je klachten?"
Eerder plaatste het Mensenrechten
comité van de Verenigde Naties
kritische kanttekeningen bij de
centrale databank. De burgerrech
tenorganisaties Vrijbit en Privacy
First hebben aangekondigd een
klacht in te dienen bij het Europe
se Hof voor de Rechten van de
Mens. NJCM overweegt zich hier
bij aan te sluiten. Eijkman: „Veilig
heid is een belangrijk thema in
ons land. De politieke druk is
groot, mensenrechten tellen nu
kennelijk minder."
Het risico van een hellend vlak
vindt Eijkman heel groot. Jacobs
sluit zich daarbij aan. „We wonen
toch niet in een politiestaat?",
schampert de Nijmeegse hoogle
raar. „Hopelijk maken ze een bom
metje in die centrale opslag, voor
het geval er weer vreemde laarzen
de grens over marcheren."
Juist zonder centrale database lig
gen kafka-achtige toestanden op
de loer, betoogt Jan Grijpink, bij
zonder hoogleraar computer- en
informatiewetenschappen en advi
seur van het ministerie van Justi
tie. De kans op ondeugdelijke scan
apparatuur op een vliegveldje in
'Verweggistan' is volgens hem
groot. „Als de scan niet overeen
komt met de vingerafdruk in je
paspoort, dan kun je verdacht wor
den van identiteitsfraude. Dan is
het fijn dat je afdrukken elders
ook zijn opgeslagen, zodat je je on
schuld kunt bewijzen."
Daarvoor is echter een centrale op
slag niet noodzakelijk. De afdruk
ken worden vanaf maandag decen
traal, bij de betreffende gemeente,
opgeslagen omdat de landelijke da
tabase nog moet worden ge
bouwd. Die laat nog zeker wel een
jaar op zich wachten. Grijpink
vindt de gang van zaken niet goed.
„We hebben alleen nog ervaring
met kleinschalige toepassing van
biometrietoepassingen. De vraag
is of we zo'n grote datebase wel
goed aankunnen. Dat had justitie
eerst beter moeten onderzoeken."
4
VA \A AA
ft!
K AM
!0f
fü
m
EUROPESE UNiE
KONINKRIJK DER NEDERLANDEN
Veiligheidskenmerken paspoort
PASPOORT
g%. mm
De Nederlandse reisdocumenten, het
paspoort en de Nederlandse identi
teitskaart, zijn conform de Europese
regels, voorzien van een chip.
De chip bevat de
volgende informatie:
biometrische kenmerken
gelaatscan en twee
vingerafdrukkenen persoonlijke
gegevens die nu al is opgenomen in de
machinaal leesbare code (naam,
documentnummer, nationaliteit,
geboortedatum, geslacht, datum einde
geldigheid en sofi-nummer).
Pasfoto van pashouder
geperforeerd in bescher
mende plastic laag.
Machinaal leesbare code
Of een reisdocument
een chip bevat, kunt u
zien aan dit symbool.
Handtekening
