8l werkloosheid
Bij ontslag
verlies je niet
alleen je werk
Een ontslag kan
diep ingrijpen
op je persoonlijk
leven. Zo diep,
dat soms profes
sionele hulp no
dig is om weer
perspectief en
zelfvertrouwen
te krijgen.
UWV: 'Korte lijntjes naar de hulpverlening'
dinsdag 15 september 2009
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
door Joep Trommelen en
Martin Ruesink
Hij voelde zich
onthand, wist
niet meer wat
hij wel en niet
moest aanpak
ken en sollici
teerde zich suf Henk Smit voel
de dat er chaos in zijn leven en
dat van zijn gezin ontstond, toen
hij jaren geleden werkloos raak
te.
Als ontslagen directeur van een
leasebedrijf wist de Tubberge-
naar de draad op te pakken met
een oude passie, die van geeste
lijke hulpverlener. Tegenwoordig
helpt hij als erkend counselor
mensen die psychische of emo
tionele problemen hebben.
Een groeiende groep klanten
van Henk Smit zijn werkzoeken
den die emotioneel vastlopen.
„Je verliest met je werk ook een
deel van je eigenwaarde, status
en sociale netwerk. De gevolgen
daarvan moeten niet onderschat
worden."
Hoogleraar arbeidspsychologie
aan de Universiteit van Maas
tricht Fred Zijlstra maakt zelfs de
vergelijking met het verlies van
een dierbare. „Werk is héél be
langrijk voor mensen. Niet al
leen vanwege het inkomen dat
ze ermee verdienen; de psycholo
gische aspecten zijn zeker zo be
langrijk, zo niet nog belangrij
ker."
Hij somt op: wie een salaris ver
dient, toont aan zelfstandig te
zijn, dat geeft zelfwaarde, sociale
status ook. Wie werkt is ook
deel van de samenleving, een or
ganisatie of bedrijf. Leuk, uitda
gend werk is bovendien goed
voor je ontwikkeling„En dat
valt allemaal weg als je ineens
werkloos wordt", zegt Zijlstra.
In acht tot tien gesprekssessies
probeert Henk Smit werklozen
met psychische problemen
nieuw zelfvertrouwen en per
spectief te geven. „Dat lukt heel
goed," zegt Smit, die geen vaste
aanpak heeft. „Daarvoor zijn de
verschillen in problematiek te
groot. Elke situatie is uniek en
daar hoort maatwerk bij."
De berichten over een hausse
aan zelfmoorden onder
(ex-)werknemers van France Te
lecom lijken hoogleraar Zijlstra
'wat overdreven', maar hij zegt
wel 'dat als ze 100.000 werklo
zen bekijkt, daar ongetwijfeld
meer zelfmoorden voorkomen
dan bij 100.000 mensen mét
werk."
Hij signaleert wel een verande
ring. Nederland schuift op in de
richting van het 'Amerikaanse
model', waarbij het veel norma
ler is dat mensen van tijd tot tijd
van baan veranderen. „Tijdelijk
werkloos zijn is voor jongeren
minder ingrijpend dan voor wie
begon te werken in een tijd dat
je nog levenslang bij dezelfde
baas bleef'
Smit luistert in zijn sessies aan
dachtig naar de werkzoekende.
De herinnering aan het moment
van ontslag is daarbij van groot
je verliest met je
werk ook een deel
van je eigenwaarde'
belang. „Er blijft vaak veel woe
de en frustratie hangen, omdat
dit ontslaggesprek niet goed is
verwerkt."
Thuis is er meestal nog wel aan
dacht, als de ontslagen werkne
mer zijn verhaal kwijt wil.
„Maar wanneer familie, vrien
den en kennissen voor de vierde
of vijfde keer hetzelfde verhaal
horen, dan wordt het al anders.
Relaties en vriendschappen ko
men dan al snel onder druk te
staan."
Zijlstra stelt dat sommige werkge
vers het slechte nieuws 'op een
hufterige manier' brengen. Hij
kent zelfs gevallen waarin dat
per sms is gebeurd. „Maar dat. is
niet altijd kwade opzet. Zeker in
het midden- en kleinbedrijf zijn
er niet altijd opgeleide perso
neelsfunctionarissen om het
slechte nieuws te brengen. De
baas doet dat er dan een beetje
bij. Op zo'n moment zit hij zelf
vaak ook met de handen in het
haar."
De toenemende werkloosheid
leidt er volgens Smit niet toe, dat
er meer begrip en inlevingsver
mogen voor ontslagen werkne
mers ontstaat. „Die indruk heb
ik zeker niet. Het lijkt er een
beetje op, dat veel mensen die
verhalen over de crisis en alles
wat daarmee te maken heeft een
beetje beu zijn."
Zijlstra vergelijkt werkloos raken
met een rouwproces. „Zeker als
het ontslag onverwacht is. Daar
moet je doorheen, dat moet je
tijd gunnen. Maar op een gege
ven moment moet het besef ko
men dat je verder moet, dat je
vooruit moet kijken."
Hij wijst er op dat ook bij reorga
nisaties waarbij mensen tegen
hun zin ander werk moeten
gaan doen, er psychische proble
men dreigen. „Niet zozeer rouw
maar wel verzet en boosheid.
Dat kan leiden tot conflicten en
ziekteverzuim. Het ontbreekt bij
managers nogal eens aan people
skills, de juiste manier om met
mensen om te gaan en slecht
nieuws over te brengen."
Professionele hulp biedt ook het
Uitvoeringsinstituut Werkne
mersverzekeringen (UWV), legt
woordvoerder Frank Bartels uit.
Het zijn de werkcoaches van het
UWV die in gesprekken met
werklozen in de gaten houden of
sprake is van psychische proble
men. Bartels: „Dat hoort bij hun
dagelijkse werk. Zij schatten in
hoe serieus problemen zijn en
verwijzen desnoods door."
Sinds een jaar wordt er welis
waar meer doorverwezen, stelt
hij, maar dat is niet omdat het
UWV zelf onvoldoende tijd zou
hebben. „Dat heeft simpelweg te
maken met het grotere aantal
werklozen."
Ongeloof en inkomensverlies
zijn enkele van de problemen
waardoor mensen soms hulp no
dig hebben, weet Bartels. „Ont
slag verloopt niet altijd soepel.
Het kan als een volslagen verras
sing komen of er wordt slecht ge
communiceerd door de werkge
ver. Door inkomensverlies kun
nen daarnaast schulden ontstaan.
Onze coaches hebben korte lijn
tjes naar de hulpverlening, ook
naar schuldhulpverleners."
Op diverse plaatsen in Nederland
biedt het UWV ook korte groeps
trainingen aan om mensen ont
slag beter te laten verwerken.
Werkloze beroepsbevolking naar leeftijd
In de periode mei-juli 2009 waren gemiddeld 386 duizend personen werkloos. Dit
komt overeen met 4,9% van de beroepsbevolking. De leeftijdsgroep 25 tot 44 jaar
groeit het hardst.
Periode mei-juli (drie-maandsgemiddelen) van de afgelopen jaren (x 1.000)
15-24jaar 25-44jaar 45-64jaar
200
175 -
150 -
125 -
100 -
50
Totaal363
308
mei-juli 2006 mei-juli 2007 mei-juli 2008 mei-juli 2009
Slecht nieuws, hier bij Corus. Het verlies van een baan kan diep ingrijpen in
iemands welbevinden. foto ANP
infographic: CRW bron: CBS
