De waarheid
in een zondags jasje
spectrum 8
Groeten uit de hemel
Zaterdag 5 september 2009
door Jan Vriend
foto Diederik van der Laan/GPD
Moet je kijken, die ene foto.
Theo Koomen op een po
dium. Een microfoon
voor zijn mond. Het lijkt
erop alsof hij een spannen
de wedstrijd verslaat. Al hoefde het niet
eens spannend te zijn om hem een enthou
siast commentaar te laten leveren. De din
gen mooier maken dan ze in werkelijkheid
waren, hoorde er voor hem nu eenmaal
bij. „De waarheid een zondagse jas aantrek
ken", noemde hij zijn aanpak. Het publiek
smulde ervan. Want als Theo Koomen op
de radio was, gebéurde er wat.
Zó wil zijn dochter hem het liefst onthou
den. „Als je goed naar d:e foto kijkt, zie je
dat hij het naar zijn zin heeft. Die blik zegt
alles. Zo van: laat mij maar lekker praten.
Of het verhaal dat ik vertel waar is, weet ik
niet, maar leuk is het zeker."
Netty Langedijk herkent er veel in van
zichzelf „Zet mij op een feestje neer en ik
praat ook honderduit. Zodra ik merk dat
ze aan mijn lippen hangen, kom ik lekker
op gang en gooi ik er een schepje boven
op. Dan ga ik net zo lang door tot ik de he
le boel aan het lachen heb. Wat ik vertel
hoeft niet te kloppen, als we maar lol heb
ben met elkaar."
Netty Langedijk (1965) is de dochter van
Theo Koomen en zijn schoonzus Jannie.
Met Jannie's oudere zus Riet had hij een
kinderloos huwelijk. Jannie was nog geen
20 toen Netty ter wereld kwam. Als onge
trouwde moeder had de jongste zus al een
groot probleem, als tiener die een relatie
met haar zwager-van-de-radio had aange
knoopt, had ze misschien nog wel een nóg
groter probleem.
Aanvankelijk deed tienermoeder Jannie
daarom afstand van haar dochter. De eer
ste anderhalfjaar groeide Netty op bij een
adoptiegezin. Nadat haar moeder terug
kwam op haar beslissing, haalde ze Netty
naar Wervershoof waar ze een paar jaar bij
haar moeder en haar oma woonde. Later
verhuisden moeder en dochter naar Am
sterdam, waar vader Theo volgens traditie
een paar avonden per week bij hen was.
„Dan aten we samen en zat hij vaak met
me op de bank om te vertellen. Met die
verhalen probeerde hij me richting te ge
ven in het leven. Ik moest het dus niet wa
gen op mijn kamer te blijven, als hij langs
kwam. Dan zei hij: 'ik bén er nu, laten we
het gezellig maken'.
„Met mijn moeder mocht ik ook vaak mee
naar de Tour de France. Ik weet nog dat
kwam bij dat ze in een artistiek milieu zat,
waar de sportwereld van Theo Koomen
geen indruk zou maken, dacht ze. „Men
sen die met kunst bezig zijn, vinden sport
vaak maar niks."
Nu is haar houding veranderd. Waar voor
heen de schaamte voor haar vaders zwakte
regeerde, overheerst nu de trots op wie hij
was en wat hij kon. „Ik zie alles nu meer
in het licht van de tijd. Nu ik wat ouder
ben, weet ik dat er bijna niemand zonder
vlekjes door het leven gaat. Het komt ook
omdat ik nu besef hoe veel ik op hem lijk."
Er is nóg iets dat het begrip voor hem bin
nen handbereik bracht: „Als ik me nu af
vraag voor wie ik zou kiezen als ik in zijn
schoenen stond, weet ik het óók niet."
Een paar dagen voor zijn dood zag
ze haar vader voor het laatst. „Hij
was bij ons in Amsterdam met
een nieuwe Mercedes. Die had hij
mee voor een proefrit. Samen hebben we
er een rondje in gereden. Ik weet nog dat
ik tegen hem zei, dat hij die auto moest ko
pen, omdat hij me zo veilig leek. Hij heeft
hem besteld op de dag waarop hij veronge
lukte."
Achteraf denkt ze ook wel eens dat zijn
overlijden voor hem een bevrijding moet
zijn geweest. Een uitweg uit een niet vol te
houden situatie. „De keuze die hij zelf
nooit durfde te maken, werd nu voor hem
gemaakt. Eindelijk rust."
Een kwart eeuw na de dood van Theo
Koomen komen de twee zussen die om
hem streden, nog altijd bij elkaar. Netty
noemt het 'wederzijds begrip'. Omdat ze
allebei ondervonden hoe ingewikkeld lief
de kan zijn. Riet had een nieuwe relatie en
Jannie trouwde met een Amerikaan. „Hij
heeft precies dezelfde eigenschappen als
mijn vader. Ook hij is een gezellige vertel
ler en een sfeermaker die veel heeft ge
reisd."
Soms gaat ze naar zijn graf, in Wervers
hoof. Daar hebben ze een nieuwe steen la
ten plaatsen. „Eentje met een foto. Want
hij vond het altijd leuk herkend te wor
den."
Dit is de laatste aflevering van de serie. In eer
dere afleveringen verschenen portretten van
kinderen van onder anderen Toon Hermans, -
Annie M.G. Schmidt, Herman Brood, André
Hazes, Willem Ruis en Gerrie Knetemann. De
reeks wordt gebundeld in een boek dat ko
mend najaar verschijnt.
reageren?
spectrum@wegener.nl
hij me daar aan iedereen voorstelde. Zo
liet hij me na een etappefinish trots de
hand van Joop den Uyl schudden. Door
die signalen merkte ik dat ik een gewenst
kind was."
Voor collega's van de radioheid was het bij
de Tour soms een vreemde gewaarwor
ding dat Theo Koomen bij het ene hotel
's morgens werd uitgezwaaid door zijn
dochter en zijn schoonzus, terwijl hij
's avonds bij het volgende hotel door zijn
vrouw werd opgewacht. Want hij maakte
nooit een keuze tussen de twee. „Hij kón
het niet", zegt Netty. „Hij wilde Riet niet
in de steek laten omdat hij bang was dat
ze zichzelf dan iets zou aandoen. En mijn
moeder en mijn tante wilden hem allebei
niet voor zichzelf opeisen."
Dat het radiofenomeen zichzelf met die
dubbele relatie naast een hectische loop
baan een ondraaglijke druk oplegde, wis
ten maar weinig mensen. „Later besefte ik
pas hoe moeilijk hij het moet hebben ge
had steeds heen en weer geslingerd te wor
den tussen twee zussen. Achteraf hoorde
ik de verhalen over zijn huilbuien,
's avonds laat in buitenlandse hotels. Na
zijn werk kwamen die emoties naar bui
ten. Door keihard te werken, verdrong hij
zijn gevoel." Succes als harnas in een eenza
me strijd met emoties.
Op zijn 50ste verjaardag nam Theo
Koomen een besluit. Bij een verjaardags-
lunch in een Amsterdams hotel vertelde
hij zijn dochter en haar moeder dat hij
met hen verder wilde. „Hij had een huis in
Zuid-Frankrijk gekocht waar hij met ons
wilde gaan wonen. Los van de druk, los
van de familie, los van alles. Hij zou er boe
ken en verhalen gaan schrijven en voor
zijn omroepwerk in Hilversum zou hij
heen en weer vliegen."
Het kwam er niet van. „Hij durfde de
knoop uiteindelijk niet door te hakken om
dat hij zijn vrouw niet wilde teleurstellen.
Ook mijn moeder zou er moeite mee heb
ben gehad. Want zij kon gewoon niet ge
lukkig worden met mijn vader omdat ze
wist dat haar zus daaronder zou lijden."
Nooit had Netty de behoefte openlijk over
haar vader te praten. Ze vond het moeilijk
zijn manier van leven te accepteren. Daar
