li»
II
'In Kamp Amersfoort werd gemoord, gemarteld en uitgehongerd.
Pure sadisten waren daar aan de macht'
"cfll
te Sinister ran Soorare
Annemiek Littlejohn, Stichting Hart voor Kamp Amersfoort
donderdag 3 september 2009
I lèëï
ZaJserx,
_:-ï- iSitóv.
i -- m
Een sieraad dat door de gemeente Holten naar het ministerie is ge
stuurd omdat de familie van de betrokken gevangene niet bekend was.
foto's Caspar Kroes
gamme. Vlak na de oorlog verza
melde de UNRRA, de United Na
tions Relief and Rehabilitation Ad
ministration die was opgezet om
hulp te verlenen aan de landen die
bevrijd waren, zoveel mogelijk do
cumenten.
Vrachtwagens vol ordners met ad
ministratie en persoonlijke bezit
tingen werden uit de concentratie
kampen gehaald. Veel daarvan is
terug te vinden bij het Internatio
nal Tracing Service in het Duitse
Bad Arolsen. Daar liggen gegevens
van meer dan zeventien miljoen
nazi-slachtoffers opgeslagen.
Littlejohn bezoekt het archief regel
matig. Ze is er nog steeds van on
der de indruk: „Er zijn daar meer
dan vijftig miljoen documenten.
Lades vol kaartjes met persoonlij
ke gegevens in grote kasten. Daar
heb je pas echt een benul van de
oorlog. Toen ik daar voor het eerst
was, legde ik bij toeval mijn hand
op een kast met de sticker waarop
stond: Kamp Amersfoort. Toen
zag ik dat er vier kasten staan met
namen van bijna 28.000 Nederlan
ders die vanuit Kamp Amersfoort
naar Duitsland werden gedepor
teerd."
Ze kwam door de Stichting Okto
ber 44 in Putten in aanraking met
het archief in Bad Arolsen. „De
mensen van de stichting, waarmee
ik samenwerk, hebben in 2007
nog persoonlijke bezittingen terug
kunnen geven aan de nabestaan
den van razzia-slachtoffers. Ze kre
gen die nalatenschappen mee uit
Bad Arolsen, dat is heel bijzonder.
Veel van die bezittingen waren 's
avonds al bij de nabestaanden,
want de mensen van de stichting
kenden hen. Het was zo ontroe
rend dat de familieleden na zoveel
jaar nog iets terugkregen van hun
dierbaren."
Liet is wat lastiger de 164 persoon
lijke zaken die nu in Amersfoort
liggen, aan de nabestaanden terug
te geven. Sommige gemeenten
zijn daarbij niet erg behulpzaam.
Littlejohn: „Ze beroepen zich op
de Wet Bescherming Persoonsge
gevens. Ik zeg dan: prima, maar
laat de families weten dat ik per
soonlijke bezittingen voor hen
heb en dat ze contact met me op
'Ex-gevangenen hebben zoveel meegemaakt dat
ze gemakkelijker met tegenslag kunnen omgaan'
kunnen nemen. Maar dan moet ik
eerst weer allerlei formulieren in
vullen, het is de bureaucratie ten
top."
Daarom probeert Littlejohn het
via internet. In de loop van sep
tember komt er onder de naam
Oorlogsnalatenschappen een web-
log met foto's van de persoonlijke
bezittingen en de namen. Za
hoopt zij in contact te komen met
de nabestaanden van 78 gevange
nen van wie de nalatenschappen
in de kluis liggen. „Ik wil dan een
dag organiseren waarop ze bij el
kaar kunnen komen. Het kan erg
emotioneel zijn, het is dan goed
dat ze er met elkaar over kunnen
praten."
Die emoties treft ze ook aan
bij de ex-gevangenen die
de oorlog hebben over
leefd. „Het is een heel bij
zondere
groep. Over
het alge
meen zijn het positieve mensen.
Die hebben zoveel meegemaakt
dat ze nu gemakkelijker met tegen
slag kunnen omgaan. In Kamp
Amersfoort werd gemoord, gemar
teld en uitgehongerd. Pure sadis
ten waren daar aan de macht.
Maar de ex-gevangenen die het
hebben meegemaakt zeggen alle
maal dat hun verhaal niet belang
rijk is. De joden zijn niet terugge
komen. Dat is veel erger, vinden
ze. Ze zeggen dat ook uit zelfbe
scherming. Voor die mensen vind
ik het ook belangrijk dat nabe
staanden de persoonlijke bezittin
gen krijgen. Die spullen moeten te
rug, hoe dan ook."
Twee periodes
De SS nam in augustus 1941 het
voormalige barakkenkamp voor Ne
derlandse militairen in gebruik als
gevangenkamp. Het kamp werd
eind 1942, begin 1943 ontruimd.
De gevangenen werden naar het
nieuwe kamp in Vught gebracht.
Tot 8 maart 1943 zaten er 8522
mensen vast in Kamp Amersfoort.
De toename van het aantal opge
pakte Nederlanders maakte hero
pening noodzakelijk.
Op 17 mei 1943 werd 'Amers
foort' weer heropend.
In deze tweede periode verbleven
ongeveer 26.700 gevangenen -
voor kortere of langere tijd - in het
kamp. Op 19 april 1945 werd het
overgedragen aan het Rode Kruis.
Op 20 april verliet de Duitse lei
ding het kamp. Op 7 mei kwamen
de Britse militairen.
'Amersfoort' werd berucht door de
gruwelijke behandeling van gevan
gen door onder anderen Joseph
Kotalla.
kampamersfoort.nl, via deze site
is in de loop van de maand het
blog Oorlogsnalatenschappen te
bekijken.
