De souffleurs van het
spectrum 32
Zaterdag 22 augustus 2009
Al turvend valt het op: in het
regeerakkoord komt maar
liefst achttien keer het
woord 'gezin' voor, zelfstan
dig of in een samenstelling
als 'gezinsvriendelijk'. Een record, vergele
ken met voorgaande kabinetsakkoorden.
De coalitie van CDA, PvdA en Christen-
Unie benoemde zelfs een aparte minister
voor het gezin: André Rouvoet van de
Christenunie. De paragraaf in het regeer
akkoord over Jeugd en Gezin begint met
de frase: 'Het gezin heeft grote waarde'.
De invoering van het kindgebonden bud
get, de oprichting van speciale centra voor
jeugd en gezin, gratis schoolboeken. Bal
kenende IV maakt werk van het gezin.
Wie voedt die Haagse warmte?
Simpel, de tijd was er rijp voor, zegt direc
teur Joan Ferrier van kenniscentrum
E-Quality dat onderzoek doet naar onder
meer emancipatie- en gezinsbeleid. „Een
logisch gevolg van jarenlange discussies en
rapporten over gezin en emancipatie, over
de combinatie van gezin en werk", stelt
Ferrier. „Politici zijn zich er daardoor van
bewust geworden dat een gezinsvriende
lijk beleid nodig is. Er is een grote diversi
teit aan gezinsvormen, het zijn niet alleen
vader, moeder en kinderen. Het gaat erom
hoe we de toekomst van Nederland rege
len. Er moeten meer mensen aan het
werk."
Bij het CDA ontwaakte in 1994 bij het aan
treden van het eerste Paarse kabinet de ge
zinslobby in.de Tweede Kamer, stelt Carla
van Baaien, directeur van het Centrum
voor Parlementaire Geschiedenis van de
Nijmeegse Radboud Universiteit. Zonder
confessionele partij in de regering was op
komen voor het traditionele gezin minder
vanzelfsprekend geworden. Dat veront
rustte de CDA-achterban, aldus Van
Baaien. Toenmalig CDA-fractieleider
Enneüs Heerma werd weggehoond door
Paars toen hij als oppositieleider een minis
ter voor gezinszaken voorstelde. „Maar hij
gaf daarmee wel een signaal aan het meer
traditionele deel van het electoraat. Poli
tiek gezien was dat geen verkeerde stap.
Het CDA had een manier gevonden om
zich weer te onderscheiden: opkomen
voor het gezin."
Nog altijd past dit standpunt de partij als
een warme jas, stelt Van Baaien. „Bij dit
onderwerp vallen electoraal gewin en idea
lisme perfect samen met een diepgewortel
de overtuiging van een partij die daarmee
als bonus veel kiezers trekt."
Het CDA heeft volgens haar juist daarom
geen druk van maatschappelijke organisa
ties nodig om voor de belangen van het ge
zin op te komen. De partij is, net als Chris
tenunie en SGP, zélf de gezinslobby.
„Voor christelijke partijen is opkomen
voor het gezin niet meer dan vanzelfspre
kend. Het is een bijbelse opdracht."
Volgens Ferrier van E-Quality zag de
PvdA een paar jaar geleden in dat een ge
zinsvriendelijk beleid belangrijk is voor
emancipatie van man en vrouw. „Wouter
Bos werd daar heel enthousiast over. Bij
de kabinetsformatie tussen CDA, PvdA en
Christenunie zijn deze issues vervolgens
nadrukkelijk naar voren gekomen."
E-Quality verstaat onder 'gezinsvriendelijk
beleid' het combineren van werken én zor
gen voor kinderen. Onder die definitie
valt geen thuiszittende moeder met thee
pot. Maar het kabinet heeft moeite dat
Het gezin staat hoog in het vaandel bij het kabinet Balkenende IV.
beeld geheel los te laten. „Dan komt die
christelijke kant naar boven", vindt Fer
rier, overigens een zus van CDA-Tweede
Kamerlid Kathleen Ferrier.
„Het kabinet hinkt op twee gedachten.
Het streven is meer mensen aan het werk
te krijgen. Tegelijkertijd houdt het kabinet
de heffingskorting voor de afhankelijke
partner (ook wel 'aanrechtsubsidie' ge
noemd, red.) nog vijftien jaar in stand.
Dan prikkel je mensen niet om te gaan
werken." Toch bespeurt zij geen sterke
lobby van christelijke gezinsclubs voor
wie 'moeder thuis' de ideale leefsituatie is.
„Sterker, ik hoor een diversiteit aan
geluiden binnen Den Haag. Je hoort
juist meer de emancipatorische kant."
Peter Schalk, voorzitter van zowel de vak
bond Reformatorische Maatschappelijke
Unie als het Platform Waarden en Nor
men, zou graag willen dat 'zijn' organisa
ties meer in te brengen hadden in het
Haagse beleid. In het Platform zijn ruim
veertig christelijke organisaties verenigd,
variërend van reformatorische scholen tot
de Bond tegen het Vloeken en de SGP.
„Dit kabinet geeft goede aandacht aan het
gezin, het beleid is in ieder geval beter dan
dat van vorige kabinetten. Maar het kan
nog beter."
Zo heeft Schalk liever een hogere kinder
bijslag dan de huidige subsidie voor kinder
opvang. „Ouders kunnen dan zelf kiezen
waar ze hun geld aan besteden. Ik ben de
Christenunie dankbaar voor de moed die
zij heeft om in het kabinet te gaan zitten.
Maar op sommige punten lukt niet wat
wij zouden willen."
Of dat komt door de afgedwongen samen
werking tussen twee christelijke partijen
met de wereldlijke PvdA, weet Schalk niet.
„Ik wil oppassen het te plaatsen in een ge
vecht tussen seculieren en christelijken."
Het moment om invloed op het beleid uit
te oefenen, is tijdens de kabinetsformatie.
„Helaas, wij zaten daar niet op de eerste
rij. We hebben niet zulke korte lijntjes
als de FNV." Die vakbond is een van de
kinderkabinet
Geen recent kabinet was zo gezinsvriendelijk
als Balkenende IV. Wie voedt die Haagse
warmte voor het gezin?
door Laurens
