Daar giert alweer een DC9
spectrum 28
Groeten uit de hemel
Zaterdag 22 augustus 2009
In de serie 'Groeten uit de hemel' vertellen
kinderen van bekende landgenoten over de
band met hun overleden vader of moeder.
Vandaag: Marijn Haisema, zoon van cabaretier Frans Halsema.
door Jan Vriend foto Ton Kastermans/GPD
Wonderlijk is dat met het
werk van Frans Halse
ma. Toen hij nog leef
de, stond zijn status als
cabaretier altijd in de
schaduw van grotere namen uit die tijd.
Na zijn dood gingen zijn liedjes een eigen
leven leiden, op het pad van waardering.
Zo groeiden Vluchten kan niet meer en Zon
dagmiddag Buitenveldert uit tot klassiekers.
Zijn broze liefdesliedje Voor haar, in 1977
opgenomen als anoniem B-kantje, haalt de
laatste jaren steeds de hoogste regionen
van de Top 2000.
Frans Halsema, in 1984 op 44-jarige leef
tijd overleden, maakte de teksten samen
met woordkunstenaar Michel van der Plas.
„De zinnen en de vertolking zijn tijdloos",
zegt Marijn Halsema (42). „De kunst is dat
ze de clichés weglieten en toch precies be
noemen wat je als luisteraar voelt. Voor
haar loopt over van de liefde, zonder dat
ze daar het platgetreden 'ik hou van jou'
voor nodig hadden."
Omdat deze liedjes de tijd de baas bleven,
kreeg Frans Halsema met terugwerkende
kracht het stempel van melancholie opge
plakt. „Onterecht", vindt zijn zoon. „Want
mijn vader was juist een vrolijke man. Hij
liep over van ambities en was altijd met
zijn vak bezig, maar dat deed hij vooral
met een lach."
Marijn is het enige kind van Frans Halse
ma en voormalig danseres Anke Cordes.
Zijn vader ging bij haar weg toen Marijn
6 was. „Maar ze mochten van mij niet
scheiden, want ik had op school gehoord
dat je als kind een hele dag zou huilen als
je ouders kozen voor een echtscheiding.
Ze luisterden naar me. Tenminste, de eer
ste drie jaar scheidden ze niet." Toen hij 9
was en aan het idee gewend raakte, werd
hun breuk officieel.
„Als kind was ik ieder weekend bij hem en
zijn vriendin. Dan rotzooiden we wat in
de tuin en speelden we een beetje piano.
Ook reden we soms samen naar Schiphol
om vliegtuigen te bekijken. Dan praatten
we over de verschillende luchtvaartmaat
schappijen en de soorten toestellen. En wa
ren we altijd weer verbaasd dat zo'n zwaar
ding zo maar kon opstijgen."
„Ik was 16 toen hij overleed. Die avond zat
ik naast zijn bed. Hij wist nog maar een
paar maanden dat hij keelkanker had. Die
laatste weken ging zijn gezondheid opeens
heel hard achteruit. Toen bleek dat er niets
meer te redden viel."
„Dat hij ziek was, was alleen in een kleine
kring bekend. Voor de buitenwereld
kwam zijn overlijden extra hard aan, want
luchtvaart ben gaan werken, zou hij prach
tig vinden."
De leren jas van zijn vader hangt nog altijd
bij hem thuis in de kast. Zijn gouden pla
ten, die vroeger bij vader Frans op de wc
hingen, bewaart hij in een doos. Met zijn
horloge. Zijn piano heeft een ereplek in de
kamer. „Toen ik hem kreeg, was hij licht
bruin. We hebben hem zwart laten spui
ten. Eigenlijk speel ik er niet veel op, maar
na zestien jaar vond ik het tijd om hem
weer eens te laten stemmen. Komt er een
voor mij wildvreemde pianostemmer
langs. Die man speelt een paar noten en
zegt: 'dit is de piano van Frans Halsema,
dit is een piano met een verleden!' Hij pak
te er een oud boekje bij en had meteen de
gegevens bij de hand. Bleek dat hij hem ja
ren geleden aan mijn vader had verkocht.
Dan denk ik: is zoiets nou toeval of niet?"
Als hij lacht, lijkt hij onmiskenbaar op zijn
vader. „In karakter zijn we ook wel een
beetje hetzelfde. Allebei ambitieus en alle
bei gehecht aan de vrolijke kant van het le
ven. En allebei houden we vast aan princi
pes."
Een voorbeeld: bij het verschijnen van een
cd met herontdekte liedjes van zijn vader
kreeg hij de uitnodiging om die als
zoon-van te promoten op televisie. Maar
hij weigerde op te draven in de shows van
de vette kijkcijfers. „Dat zou mijn vader
plat amusement hebben gevonden. Dus ga
ik daar niet zitten om over zijn liedjes te
praten."
Met het huidige cabaret heeft hij niet veel.
„Het is allemaal zo commercieel gewor
den. De nieuwe generatie is er nog niet in
geslaagd zulke mooie liefdesliedjes te ma
ken als mijn vader. Soms denk ik: hij is op
tijd gegaan. Want in het cabaret van van
daag had hij niet willen meedraaien."
Marijn kon een huis kopen omdat zijn va
der hem een potje naliet. „Mijn huis is
voor de helft van Frans." ieder jaar krijgt
hij royalty's van verkochte cd's en van lied
jes die op.de radio worden gedraaid. Voor
dat geld heeft hij een aparte rekening.
„Tegenover mijn vader voel ik me ver
plicht er alleen verantwoorde dingen mee
te doen. Niet zomaar een etentje of een
uitje. Ik bewaar het bijvoorbeeld voor be
langrijk onderhoud aan ons huis. Zodat ik
kan zeggen: kijk, dat heb ik aan mijn vader
te danken. En ik gebruik het geld om de re
kening van de begraafplaats te bekostigen.
Op die manier laat ik hem zijn eigen graf
rechten betalen. Ik weet zeker dat hij daar
om zou moeten glimlachen."
reageren?
spectrum@wegener.nl
het publiek had het niet zien aankomen.
Dat maakte de verslagenheid in het land
zo groot. We kregen stapels brieven en
kaarten. Plakboeken vol. De dag nadat we
zijn overlijden bekendmaakten, waren zijn
liedjes de hele dag op de radio. Eerst was
het schrikken om opeens de stem van je
gestorven vader terug te horen. Nu zie ik
die eerste dag als een versneld gewennings
proces. Als ik hem nu op de radio hoor,
vind ik het een eer. Mooi voor Frans, dat
zijn werk nog steeds wordt gewaardeerd."
Frans Halsema werkte vanaf zijn 16e. Ma
rijn ook. Na het overlijden van zijn vader
zocht hij meteen een andere invulling
voor zijn weekends: vliegtuigen schoonma
ken op Schiphol. „Dat leverde leuk geld
op. Genoeg om uit te gaan en een brom
mer te kopen."
Toen hij op zijn 18e in dienst moest, werd
hij geselecteerd als marinier. Net als zijn va
der, jaren eerder. Vader Frans redde het,
zoon Marijn werd na drie weken van de
training weggestuurd.
„De oefeningen waren erop gericht men
sen te doden. Ik weet nog dat we met een
bajonet in een pop moesten prikken. Toen
haakte ik af Dat lag te dicht bij de dood
van Frans."
Hij kon meteen weer terugkomen op
Schiphol. Wat begon als een weekendbaan
groeide uit tot een volledige betrekking.
Van de werkvloer klom hij op tot het ma
nagement. Hij woont samen met een
vriendin in Soest: samen voeden ze haar
dochter op.
Het contact met de vriendin van zijn va
der is verbroken en collega's van zijn vader
heeft hij na zijn dood nooit meer ontmoet.
Zijn moeder is nu 67 jaar. Ze zien elkaar re
gelmatig. Op 13 september, de geboortedag
van zijn vader, eten ze altijd samen tongfi-
let. Net zoals ze dat vroeger met zijn vader
deden, op zijn verjaardag. Omdat het zijn
lievelingsmaaltje was.
Ook op andere momenten kan zijn vader
zo maar even dichtbij zijn. „Als ik het lied
je Zondagmiddag Buitenveldert hoor, denk
ik onwillekeurig aan de tijd dat we daar
woonden. Ik ben daar geboren. In die tekst
laat hij iedere keer een DC9 voorbijgieren.
In gedachten zie ik ons dan weer samen
langs de weg naar de vliegtuigen kijken.
Dat ik in die dynamische wereld van de
