'Een zesje is
gauw een
tien waard
IO
Ze hebben moeite met een nieuw be
staan, vergeten tussen het feesten door te
blokken of komen er achter dat hun stu
diekeuze een grote vergissing is. Duizen
den studenten stranden al in het eerste
jaar op de universiteit of hogeschool.
vrijdag 21 augustus 2009
Slagveld eerstejaars
door Martin Ruesink
illustratie Mark Reijntjes
F
reek wilde Internationa
le Betrekkingen stude
ren en dat kon alleen in
Groningen. Een aardig
stuk reizen vanuit Bra
bant, maar dat moest
dan maar. Twee maanden later be
sloot de nu 20-jarige student al
weer te stoppen. „De studie vond
ik te grootschalig en ik kon ook
niet goed aarden in Groningen.
Door privéomstandigheden wilde
ik graag vaker naar huis, maar dat
was dus lastig."
Zoals Freek zijn er velen. Het nieu
we studiejaar moet nog beginnen
maar nu al staat vast dat een sub
stantieel deel van de 'groentjes'
die opgewekt introductieweken be
leven, zal afhaken in het eerste
jaar. De cijfers verschillen sterk per
opleiding, maar Carla van Wely
schat dat 18 tot 20 procent van de
academische studenten in Nijme
gen al tijdens of aan het eind van
het eerste jaar van de opleiding
stopt of overstapt. Als hoofd van
de afdeling studentenbegeleiding
van de Radboud Universiteit is
Van Wely nauw betrokken bij een
landelijk project om de licht toege
nomen studieuitval in het hoger
onderwijs in te dammen.
De Nijmeegse universiteit neemt
samen met drie collega-instellin
gen en zeven hogescholen deel
aan dit project waarin de nadruk
ligt op een kennismaking met aan
komende studenten die niet aan
voorlichtingsactiviteiten hebben
deelgenomen. Van Wely: „We wil
len geen strengere selectie aan de
poort, maar persoonlijk contact
met de jongere die zich inschrijft.
Wat is zijn motivatie, de werkhou
ding, de verwachtingen van de op
leiding?" Studentenbegeleiders
van de Radboud Universiteit beste
den net als andere opleidingen al
jaren aandacht aan jongeren die tij
dens hun opleiding een steuntje
nodig hebben. Omschakelproble-
men, heimwee, depressies, stress
en ouders die ernstig ziek worden.
Het zijn serieuze bedreigingen
voor een succesvol studieverloop.
„Je hebt te maken met jonge men
sen in een belangrijke fase van
hun leven, waarin vaak-voor het
eerst van alles verandert. Ze zijn
misschien voor het eerst uit huis,
moeten met weinig geld zien om
te gaan en ook veel zelfstandiger
studeren", zegt Van Wely.
Daarnaast is er een categorie stu
denten met specifieke problemen,
zoals een lichamelijke of geeste
lijke beperking. „We hebben bij
voorbeeld extra begeleiding voor
studenten met dyslexie of een
vorm van autisme. Zo is er een
'maatjes-project' van ouderejaars
die als klankbord voor deze stu
denten fungeren."
Het nieuwe project richt zich op
de studiekeuzegesprekken. Te veel
eindexamenleerlingen uit het
voortgezet onderwijs schrijven
zich in voor een opleiding die al
snel blijkt tegen te vallen. „De een
vindt het te zwaar, te theoretisch
of te weinig aansluiten op het be
roep dat men later wil doen; de an
der vindt het moeilijk om zelfstan
dig te studeren of wil gerichter
aan projecten werken. De verwach
tingen komen kortom niet uit,
vaak door een gebrek aan informa
tie en voorbereiding."
De Radboud Universiteit heeft de
ze zomer bij wijze van proef inten
sieve kennismakingsgesprekken ge
houden met ongeveer 280 aanko
mende studenten die aan een risi
coprofiel voldeden.
„Het gaat onder meer om scholie
ren van wie de decaan op de mid
delbare school twijfelde of die de
juiste keus hebben gemaakt en stu
denten die na hun hbo-propedeu-
se de overstap maken naar de uni
versiteit. In deze drie groepen is
de kans op vroeguitval het
grootst."
De proef richt zich op vijf studies:
psychologie, pedagogische weten
schappen en onderwijskunde,
rechten, filosofie en bedrijfskunde.
Van Wely: „Bij geneeskunde, met
inloting, is uitval geen item."
De respons op de uitnodigings
brief en een mail plus vragenlijst
was groot. „Verreweg de meeste be
naderde studenten hebben posi
tief gereageerd en wilden graag
een kennismakingsgesprek. Na af
loop had vrijwel iedereen het ge
voel dat hij of zij nu beter voorbe
reid is op de gekozen studie. We
blijven deze groepen natuurlijk
volgen en zo nodig begeleiden."
Het hoger onderwijs verandert
mee met de student die in kortere
tijd en met minder studie
financiering zijn papiertje moet
zien te halen. „Het idee dat je stu
dietijd er vooral is om te feesten, is
echt verleden tijd", zegt Van Wely.
„Wie binnen twee jaar zijn propae-
deuse niet haalt, kan niet verder.
Ook organisatorisch wordt het
minder vrijblijvend. Het aantal
contacturen per week stijgt en er
komen steeds meer studies waarin
een aanwezigheidsplicht geldt."
Met student Freek is het goed
afgelopen. Hij is politicologie gaan
studeren in Nijmegen. „Ik kon nog
instromen, daarom ben ik zo snel
gestopt in Groningen. Het is een
goede beslissing geweest."
Rechtenstudentes Jolien Milten
burg (24) en Lonneke Nouwen
(23) begrijpen dat ook hun Rad
boud Universiteit een intensiever
contact met (aankomende) eerste
jaars wil.
„Van onze lichting eerstejaars is
nog maar een kleine groep overge
bleven. Rechten is een studie waar
veel mensen aan beginnen die het
wel leuk lijkt, maar er niet bewust
voor kiezen", zegt Nouwen. „Wij
hebben nooit iets als een aanwezig
heidsplicht gehad. Dan word je
vanzelf wat makkelijker. Een zesje
is dan ook gauw een tien waard."
De beide bestuursleden van het da
mesdispuut Carmen hebben zich
destijds wel goed geörienteerd bij
hun studiekeuze. „Ik heb nog de
meeloopdagen bezocht, waarin je
meeging met een ouderejaars",
herinnert Miltenburg zich.
De twee vriendinnen zijn zesde-
jaars, hebben beiden werk in hun
vakgebied en altijd bewust veel ac
tiviteiten buiten de studie onder
nomen. „Daar werd op gehamerd
in de opleiding", zegt Miltenburg,
„Goed voor je netwerk en je cv".
Miltenburg en Nouwen zagen de
studiecultuur snel veranderen.
„Veel studenten blijven thuis wo
nen en willen zich niet inzetten
voor een vereniging", zegt Mil
tenburg. De aanwezigheids
plicht versterkt ook de schoolse
sfeer op de universiteit. Nou
wen: „Ik snap het wel. Ondanks
het studiehuis leer je in het
voortgezet onderwijs niet hoe
je zelfstandig studeert. Ik heb
me dat hier eigen moeten ma
ken."
