8| bezuinigen
Corus slaat het kerstpakket een jaartje over, Philips wil even geen
grootse productpresentatiedagen en tal van bedrijven schrappen de
borrel en het congresbezoek. Besparen op franje, heeft dat zin?
woensdag 12 augustus 2009
Baas bespaart
op extraatjes
door Monique Prins en Martin Ruesink
De Nederlandse onderne
mer lijkt een calvinist.
Gaat het even wat slechter
met de economie, dan
speurt zijn blik instinctief
langs overbodige uitgaven
op de balans. Even geen franje.
Multinationals Philips en Corus maakten
deze week bekend dat ze dit jaar even be
paalde extraatjes overslaan. Het elektronica
concern houdt geen Simplicity Event, een
grootscheepse manifestatie waarop pro
ductontwikkelingen worden getoond. Er is
ook een streep gezet door Simplicity Day,
een dag waarop medewerkers hun norma
le werk laten liggen om nieuwe ideeën te
bedenken.
Corus houdt het geld voor kerstpakketten
van 9.000 werknemers en 11.000 gepensio
neerden in eigen zak. Dat gebeurde ook tij
dens eerdere crises bij het staalconcern.
Voorbeelden van typisch Nederlandse zui
nigheid? „Het calvinisme in de Nederland
se ondernemer zit 'm vooral in de overtui
ging dat je winsten nuttig moet gebruiken.
Die stop je bij voorkeur terug in het bedrijf
en die geef je niet uit aan luxe of eigen ge
rief', zegt Fred van Raaij, hoogleraar eco
nomische psychologie aan de Universiteit
van Tilburg.
Sommige bedrijven maken ondanks de cri
sis, of juist dankzij, nog winst. Zo rekent
producent van huishoudelijke producten
Princess op een plus van 7 procent ten op
zichte van vorig jaar. „Door de crisis gaan
mensen minder uit eten. Ze maken het
daarom thuis gezelliger met fondue, grill
en bakplaat. Ook stellen ze kapperbezoek
uit en kopen liever een föhn of krultang
voor thuis", zegt Carry Zwart van Princess.
„We draaien goed, en daar mag het perso
neel van meeprofiteren via kerstpakketten,
feestjes en borrels."
Bankier Van Lanschot maakte gisteren een
miljoenenverlies bekend over het eerste
halfjaar. Toch denkt de bank er niet aan
om te schrappen in de extraatjes voor het
personeel. „Het zit niet in de genen van
Van Lanschot om decadent te doen. Dus
tripjes met z'n allen naar het buitenland,
dat deden we al niet", zegt woordvoerder
Etiënne te Brake.
De jaarlijkse personeelsavond, waar Neder
landse artiesten zoals Ilse Delange optre
den, gaat gewoon door. Echte manieren
om kosten te besparen zijn bijvoorbeeld de
recente personeelsreductie, legt Te Brake
uit. „Maar extraatjes als een feest of een
uitje zijn te zinvol om te schrappen. Hier
vergroot je de verbondenheid, hier wordt
het personeel weer trots op het bedrijf
Daarop bezuinigen zou onverstandig zijn."
Ook de resultaten van de Nederlandse
Spoorwegen (NS) vielen tegen. Alle onder
delen moeten dit jaar de bedrijfslasten met
5 procent terugbrengen. Hoe ze dat doen,
mogen ze zelf uitmaken.
„Elke afdeling heeft een budget voor leuke
dingen. Het ligt voor de hand dat daar ook
op wordt beknibbeld", zegt Miranda Mens
'Als personeel moet afzien van
kerstpakket of gratificatie, moet
ook de top geen extraatje krijgen'
van de NS.
De directe verlichting die het schrappen
van franje oplevert voor de financiële
nood van een bedrijf is over het algemeen
klein tot verwaarloosbaar klein.
„Het is een paradox", zegt hoogleraar Van
Raaij, „aan de ene kant staat het effect van
zo'n bezuiniging in geen enkele verhou
ding tot de totale uitgaven van een onder
neming. Aan de andere kant móet je van
wege het psychologische effect misschien
wel bezuinigen op franje. Het gaat name
lijk om de boodschap die van zo'n maatre
gel uitgaat, zowel intern als extern."
Intern levert het schrappen van een be
drijfsuitje of kerstpakket volgens Van Raaij
wellicht meer demotivatie op dan het je
aan besparing oplevert. „Maar een directie
kan met zo'n maatregel ook aan het eigen
personeel en de buitenwacht willen uitdra
gen dat het slechter gaat en dat er geen ho
ge looneisen moeten worden gesteld."
De scheiding tussen franje en zinvolle in
vesteringen is overigens niet altijd even
makkelijk te trekken.
„Ook als het wat minder gaat moet je je
personeel blijven scholen", zegt Van Raaij,
„maar de vraag is of je nog steeds vier man
naar dat congres moet sturen, of misschien
één persoon of helemaal niemand."
De vakbeweging heeft geen principiële be
zwaren tegen het schrappen van franje in
moeilijke tijden, zeker niet als daardoor ar
beidsplaatsen kunnen worden gered.
„Maar als je van je personeel vraagt om
een keer af te zien van een pakket of gratifi
catie, dan moet ook de top van het bedrijf
geen extraatje krijgen, zoals een bonus. Ge
beurt dat laatste toch, dan is dat voor de
rest van het personeel moeilijk te verkrop
pen", zegt Valerie van de Flier van vak
bond FNV Bondgenoten.
Medewerkers van ING kunnen door de cri
sis dit jaar niet terecht op de gebruikelijke
toertochten voor motoren en old timers.
Ook de zeilregatta, het bowlingtoernooi en
de denksportdag zijn geschrapt. „Dat kost
ons gewoon te veel geld en mankracht. Dat
stellen we een jaartje uit", zegt woordvoer
ster Debbie Brand. „We vinden het wel be
langrijk dat onze medewerkers en ex-mede
werkers met korting reizen en hotels kun
nen blijven boeken. Dat is een keuze die
we hebben gemaakt." Over de kerstpaket-
ten zal ING zich nog buigen.
Verzekeraar Aegon heeft ook een aantal zo
geheten 'nice to haves' afgelast. Als schaats
sponsor is besloten wél present te zijn op
de komende wintereditie van de Olympi
sche Spelen, maar relaties die gaan zitten
wachten op de uitnodiging die vier jaar ge
leden nog gebruikelijk was, kunnen wel
eens flink bedrogen uitkomen.
De ploeg die Sven Kramer en Irene Wüst
mag gaan aanmoedigen zal waarschijnlijk
aanzienlijk kleiner uitvallen.
