ii spectrum
Zaterdag 8 augustus 2009
moeten doen. In de gesloten groep van Ri-
cardo, Mike, Mark en Rafaël gaat het alarm
af als zij hun slaapkamer betreden of verla
ten. Alleen de leiding, die dag en nacht aan
wezig is, kan dat alarm afzetten. In de gang
liggen op een tafel strafwerkblaadjes met
daarop in hanenpoten geschreven: 'Ik
noem lijding altijd u'.
Op de halfbesloten groep, een paar blok
ken verder op het terrein, kunnen kinde
ren hun vrijheden 'verdienen' door zich
goed van hun taken te kwijten. Hier kie
zen kinderen om het half uur een activi
teit, die ze dan ook minimaal een half uur
moeten volhouden. Zo speelt een jongen
met een diabolo en twee jongens met een
skateboard binnen het openstaande hek.
Anderen fietsen over het terrein. Het
alarm van hun slaapkamer gaat er alleen
's nachts op.
Esmeralda, bijna 12, woont hier al vier jaar.
Ze weet dat ze binnenkort naar een open
groep gaat. Ze draagt een hemdje, strakke
broek en hoge laarzen. „Eerst heb ik mijn
rechtbank, dan ben ik jarig en dan ga ik
verhuizen", ratelt ze enthousiast. Haar
slaapkamer ligt bezaaid met kleren en an
sichtkaarten, een foto van haar moeder
met haar nieuwe vriend hangt aan het
prikbord. Ze mist haar, maar haar vader
wil ze nooit meer zien.
De ouders van deze kinderen worden ook
behandeld, zegt Barba
ra Foppema, als
GZ-psycholoog
verbonden
aan Hori-
Zorginstelling Horizon behandelt als enige in Nederland kinderen onder de 12 jaar achter ge
sloten deuren. Er wordt geprobeerd te voorkomen dat zij verder afglijden.
zon. Kinderen blijven, wat ze ook meege
maakt hebben, vaak loyaal aan hun
ouders. Bijna allemaal hopen ze ooit weer
terug naar huis te kunnen. Maar dan moet
de situatie daar ook veranderd zijn. Voor
zover er vermoedens van seksueel mis
bruik zijn, confronteren de behandelaars
ouders daar mee. „Soms ontkennen ze, an
dere keren zijn ze blij dat ze nu eindelijk
weten waarom hun kind zo onhandelbaar
was."
Foppema merkt veel onkunde bij ouders
over hoe om te gaan met hyperactieve
stoornissen als ADHD of autisme. „In een
rustige, gestructureerde omgeving zijn de
ze kinderen best te handhaven. Maar
ouders zijn vaak volstrekt niet in staat dat
te bieden. Kinderen worden volkomen
grenzeloos opgevoed en soms weer vrese
lijk verwend om de tekorten te compense
ren. Wij leren ouders grenzen aangeven,
maar ook dat ze met hun kind een spelle
tje kunnen doen. Ze hebben geen idee dat
zoiets ook kan." Foppema zucht: „Ouders
zijn zelf vaak ook beschadigd."
De namen van de kinderen zijn veranderd om
privacyredenen.
stige gedragsstoornissen en soms een com
binatie daarvan. De meesten hebben een
zogeheten hechtingsstoornis. Ze hebben
behoefte aan nabijheid, maar kunnen dat
niet hanteren. „Ze geven zich aan wild
vreemden bloot of creëren bij iedereen die
in de buurt komt afstand", zegt Du Prie.
Velen slikken medicijnen tegen ADHD of
om hun agressie te beteugelen. Zo jong als
ze zijn, hebben ze vaak al een keur aan in
stellingen en pleeggezinnen achter de rug.
Mark bijvoorbeeld, die met zijn grote brui
ne ogen en zijn open blik lachend zegt: „Ik
heb al in zeven instellingen en een pleegge
zin gezeten en ik ben nog maar 9." Vanaf
zijn 3e of 4e. Hij kijkt vragend naar groeps
leidster Mariska. Hij weet het niet precies
meer. Wel dat het pleeggezin kippen had,
die hij mocht voeren.
Mariska legt later uit dat Mark in een jeugd
gevangenis zat omdat hij nergens anders
te handhaven was. „Hij was voor niemand
bang. Prikte grote jongens van 17 met een
stok in de buik." Hij heeft een laag IQ^ een
autistische stoornis en een geschiedenis
van seksueel misbruik. „Als hij eenmaal
boos wordt, moeten we hem met twee
man vastgrijpen."
Medewerkers van Horizon hebben de be
voegdheid kinderen in speciale omstandig
heden in een 'holding' te nemen. Ook de
kleine, onschuldig ogende Rafaël, die zo
zoet op de bank zijn prentenboek leest,
maakte zich met zijn 7 jaar al op meerdere
scholen en instellingen onmogelijk. Was
nergens te handhaven omdat hij zich over
al vergreep aan meisjes. Tot bloedens toe.
„Dit gedrag duidt er meestal op dat kinde
ren zelf ook zijn misbruikt", zegt Mariska.
Mike, die eerder de woede van Ricardo op
wekte, was een echt straatjoch, dat het ook
op andere groepen verbruide door zijn stie
keme gedrag. Hij heeft ADHD en is door
familieleden van zijn gescheiden ouders
misbruikt. Zijn ouders hebben niet gebro
ken met die familie.
Kinderen in gesloten groepen moeten op
nieuw leren gezag te accepteren. Ook
krijgen ze structuur aangeleerd. Het
dagelijkse ritme is daarom stipt
en voorspelbaar. Op vaste tij
den wordt gegeten en ge
speeld. Alle kinderen
hebben taken en roos
ters, waarop pre
cies staat wat ze
reageren?
spectrum@wegener.nl
