io I Nederlandse astronauten
Kaas gegeten
van ruimtevaart
De tweede ruimtevlucht van André Kuipers is een belangrijke
impuls voor de Nederlandse wetenschap en ruimtevaartindustrie.
En die doen het al zo goed.
Cape Canaveral
in Noordwijk
donderdag 6 augustus 2009
door Niek Opten en Martin Ruesink
Nederland heeft volgens
minister Maria van der
Hoeven (Economische
Zaken) een 'vooraan
staande positie' op het
gebied van ruimtevaart.
„Voor zo'n klein land presteren we bo
vengemiddeld", beaamt Johannes van
Es van het kennisinstituut Nederlands
Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium.
De bijzondere positie is volgens Van Es
te danken aan de goede universitaire op
leidingen. De faculteit Lucht- en Ruimte
vaarttechniek aan de TU Delft kan zich
meten met de beste ter wereld, zo be
paalde eerder een internationale visita
tiecommissie. Maar ook de technische
universiteiten in Enschede en Eindho
ven spelen volgens Van Es een belangrij
ke rol. Daarnaast roemt hij de instelling
van de wetenschappers. „Het grote geld
kun je hier in deze sector niet verdie
nen. Mensen werken hier omdat ze gek
zijn van ruimtevaarttechniek."
In de Nederlandse ruimtevaartindustrie
werken ongeveer duizend mensen, sa
men goed voor een omzet van zo'n 130
miljoen euro per jaar. Behalve een hand
vol pure lucht- en ruimtevaartbedrijven
zoals Dutch Space, zijn er tal van instru
mentenmakers, softwarebedrijven en machinefabrieken
die deels voor de ruimtevaart werken. Ook zijn er Neder
landse concerns, zoals Koninklijke TenCate, die via buiten
landse dochterbedrijven actief zijn in de branche.
Dat de overheid jaarlijks zo'n 70 miljoen euro investeert,
is ook belangrijk, stelt Rinze Benedictus van de TU Delft.
„De overheid zet in op 'Nederland kennisland' en daar
past steun voor ruimtevaarttechniek goed bij."
Bedrijven varen er wel bij. „Die leveren tal van onderde
len, vooral op het gebied van zonnepanelen en optische
meetinstrumenten", zegt Ed Bongers, hoofd innovatie en
technologie van Dutch Space. Dutch Space is met 210 per
soneelsleden en een omzet van ongeveer 50 miljoen euro
per jaar het grootste ruimtevaartbedrijf van het land. Er
worden onder meer zonnepanelen, motorframes, para-
Lanceerplatforms zullen er
niet komen, maar Noord-
wijk doet er verder alles
aan om het Cape Canaveral
van Noordwest-Europa te
worden. Op het 15 hectares
grote Space Businesspark
moeten in 2016 30 tot 50 be
drijven staan die direct of
indirect met ruimtevaart
technologie te maken heb
ben. Vijf hectares zijn be
stemd voor uitbreiding
van het Europese kennis-
en testcentrum ESA/Estec.
Nog maar een klein deel is
opgeleverd, terwijl de ge
meente er in 2006 nog van
uit ging dat het terrein al
in 2010 grotendeels zou
zijn gevuld. „Dat was nogal
ambitieus", zegt Leendert
de Lange, wethouder voor
economische zaken.
chutesystemen en delen van (Ariane-)ra-
ketten gemaakt. Het bedrijf werkt nauw
samen met onder meer TNO en univer
siteiten aan opdrachten van de Europese
ruimtevaartorganisatie ESA.
Bongers noemt ruimtevaart een 'beetje
rare' branche. „Je hebt aan de ene kant
met ongelooflijk lastige en extreme ei
sen te maken en aan de andere kant is
er nauwelijks sprake van serieproductie.
Wij werken bij Dutch Space komende ja
ren mee aan de productie van dertig Eu
ropese Galileo-satellieten, dat is voor
ons al een heel groot aantal. Verreweg
het meeste werk in de ruimtevaart is
stukwerk, waarbij veel bestaande tech
nieken en producten constant evolue
ren. Dat moet ook wel, want de ruimte
is een zeer vijandige omgeving met al
z'n kosmische straling en temperatuur
schommelingen."
Nederland blinkt volgens Bongers voor
al uit op het gebied van zonnepanelen,
wetenschappelijke instrumenten en opti
sche meetapparatuur waarmee vanuit
de ruimte de atmosfeer van de aarde
wordt gevolgd (zoals de staat van de
ozonlaag en het CO,-gehalte in de
lucht).
Opmerkelijke projecten aan de TU Delft
zijn onder meer de bouw van micro-sa
tellieten, ter grootte van een melkpak,
en de ontwikkeling van materialen die extreme hitte kun
nen doorstaan, om de buitenkant van ruimteobjecten
mee te bekleden.
Last van de economische recessie heeft de branche nog
niet. Dat komt mede door de lange doorlooptijd van pro
jecten.
„Wanneer overheden in goede tijden meer geld uittrek
ken voor ruimtevaart, is de uitvoering daarvan nog wel
eens in een periode dat het iets minder gaat met de econo
mie", zegt Bongers.
Kenners zijn ervan overtuigd dat de tweede ruimtevlucht
van André Kuipers een belangrijke impuls voor de Neder
landse ruimtevaartindustrie en wetenschap betekent. „De
vorige keer nam hij veel Nederlandse experimenten mee
omhoog", zegt Van Es.
