8| borstvoeding
Moedermelk kan
cruciaal zijn in ont
wikkelingsland en,
zeker ten tijde van
rampen. Maar wes
terse gebruiken en
opvattingen heb
ben soms een ave
rechts effect.
Wereldwijde
Week van de
Borstvoeding
zaterdag 1 augustus 2009
l
Moedermelk
redt levens
door Niek Opten
foto Ton Koene/ANP
M
elk uit de borst
of uit een fles.
De 'moeder-
melkmaffia' en
het 'flessenge-
nootschap', zo
als beide partijen elkaar weinig
vleiend noemen, zijn er onderling
nog lang niet uit.
Dat 'moedermelk moet' in ontwik
kelingslanden, daarover zijn de
meeste westerlingen het echter
wel eens. Er is nog een wereld te
winnen in de strijd tegen zuigelin
gensterfte, aldus de Wereldgezond
heidsorganisatie (WHO) die ko
mende week heeft uitgeroepen tot
Wereld Borstvoeding Week. Moe
dermelk biedt alle noodzakelijke
stoffen, is gratis en kan, recht
streeks uit de borst, nooit vervuild
zijn. De invloed van'milieuvervui-
ling op de melk zou verwaarloos
baar zijn.
Zuigelingen zijn eeuwenlang groot
geworden met moedermelk. Na de
Tweede Wereldoorlog begon de
massaproductie van flessenmelk,
versterkt door de vrouwenemanci
patie in de westerse wereld. In re
clames werd deze kunstmatige voe
ding neergezet als symbool van
vooruitgang. De fles verschaft de
vrouw vrijheid: geen uitputtende
voedingssessies aan de borst, geen
gedoe met afkolven op het werk.
Posters met gezonde baby's geven
te verstaan dat flesvoeding mo
dern en veel beter zou zijn dan
borstvoeding. Kunstmatige voe
ding is een statussymbool gewor
den. „Hoe inniger een land ban
den heeft met het Westen, hoe
meer vrouwen op flessenvoeding
zijn overgestapt", zegt woordvoer
ster Lydia de Raad van de interna
tionale borstvoedingsorganisatie
La Leche League.
In ontwikkelingslanden heeft het
geven van de fles soms echter
rampzalige gevolgen. Ouders kun
nen de gebruiksaanwijzing op blik
ken melkpoeder niet lezen omdat
ze analfabeet zijn of omdat de eti
ketten in een andere taal gedrukt
Borstvoeding in de minder ontwikkelde landen
Het percentage zuigelingen in de minder ontwikkelde landen dat uitsluitend
borstvoeding krijgt gedurende de eerste zes maanden.
Centraal Azië, Rusland
Midden-Oosten,
Noord-Afrika
Zuidelijk Afrika
19%
28%
30%
43%
45%
zijn. Om geld te besparen, wordt
het poeder vaak onverantwoord
veel verdund. Gebrek aan schoon
water en sterilisatiemogelijkheden
zorgen ervoor dat flessen en spe
nen een bron van ziektekiemen
kunnen worden. Diarree,
maag-darminfecties, uitdroging,
ondervoeding en uiteindelijk de
dood van baby's zijn het gevolg.
De WHO schat dat jaarlijks 1,2 mil-
'Fabrikanten blijven
zoeken naar de
mazen van de wet'
joen baby's onnodig sterven om
dat ze kunstmatige voeding krij
gen in plaats van moedermelk. De
WHO stelt dat zuigelingen de eer
ste twee jaar borstvoeding moeten
krijgen, waarvan de eerste zes
maanden zonder bijvoeding.
„Het belang van borstvoeding is in
ontwikkelingslanden niet altijd
aanwezig", zegt Unicef-woordvoer-
Sinds 1992 organiseert de Wereld
gezondheidsorganisatie elk jaar
de Wereld Borstvoeding Week,
ter promotie van moedermelk.
Dit jaar wordt deze actieweek
van 1 tot en met 7 augustus ge
houden met als thema borstvoe
ding in wereldwijde kritieke om
standigheden.
In Nederland en andere Europe
se landen valt Wereld Borstvoe
ding Week op 28 september tot
en met 4 oktober, in verband
met de zomervakantie. Dan
wordt aandacht gevraagd voor
'de roze wolk die soms een don
ker randje heeft': niet voor elke
moeder is het geven van de borst
een makkelijke opgave.
Melkvoeding in Nederland
ster Eveline Meltzer. Het kinder
fonds van de Verenigde Naties on
derschrijft de doelstellingen van
de WHO. Het is ook makkelijk
oordelen vanuit het luxe Westen.
Hier kunnen jonge moeders een
beroep doen op lactatiedeskundi-
gen of vrijwilligers voor advies.
„In veel ontwikkelingslanden wor
den vrouwen niet begeleid", zegt
Meltzer. „Als borstvoeding niet di
rect lukt dan is de stap naar fles
senmelk of andere voeding snel ge
maakt."
In Afrika gaat meer dan 95 pro
cent van de zuigelingen direct aan
de borst na de geboorte. Probleem
zijn de bijvoedingen, veelal water
of andere vloeistoffen, omdat die
het gevaar op ziektes of ondervoe
ding vergroten. In West-Afrika
krijgt nog maar 20 procent van de
baby's na zes maanden louter moe
dermelk.
Om de campagnes voor melkpro
ducten te beteugelen heeft de
WHO een reclamecode opgesteld.
Zo mogen fabrikanten niet zeggen
dat hun poeder beter is dan moe
dermelk en zijn op de verpakking
afbeeldingen van zuigelingen ta
boe. In veel landen is deze code
vastgelegd in wetgeving. Zo mo
gen winkels in Nederland ook niet
stunten met zuigelingenvoeding.
„Fabrikanten blijven zoeken naar,
de mazen van de wet", zegt De
Raad van La Lache League. Zo
staat op een blik melkpoeder uit
Vietnam geen gelukzalige moeder
met vrolijk kind maar een stevige
moedereend met een gezond kui
kentje: een andere plaatje, maar
de boodschap is hetzelfde.
Extra kwetsbaar zijn zuigelingen
in crisissituaties. Het dodencijfer
na natuurrampen en oorlogen ligt
12 tot 53 procent hoger dan onder
normale omstandigheden, aldus
de WHO. Die pleit daarom voor
meer aandacht voor borstvoeding:
voor veilige plekken waar moeders
de rust en ruimte krijgen om te
voeden en waar ze begeleiding krij
gen van hulpverleners. De Raad
van La Leche League: „In veel
hulppakketten zit moedermelk,
maar juist in dat soort omstandig
heden is de moederborst cruciaal."
Type melkvoeding in Nederland naar leeftijd van het kind. Na de eerste levens
maand daalt het percentage kinderen dat uitsluitend borstvoeding krijgt snel.
Borstvoeding
Gemengde voeding*
j Flesvoeding
0% 10% 20% 30%
Combinatie van borst- en flesvoeding
40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
infographic CRWbron' Unicef
infographic: CRW bron TNO
