Jacht op namaaksigaretten
i9 spectrum
Zaterdag 1 augustus 2009
De FIOD-ECD, de
recherche van de
Belastingdienst, heeft
vorige week 38 miljoen
namaaksigaretten
onderschept in Breda.
De grootste vangst ooit in
Nederland. In de strijd
tegen de smokkel heeft
zich een bijzondere
partner gemeld: de
sigarettenfabrikant. Voor
Philip Morris
International vecht Ron
op de Beke mee tegen de
internationale maffia, om
naam en kwaliteit van het
merk te beschermen.
tekst en foto Berry van der Heijden
Ook vorige week ging er
weer een lading onder
schepte sigaretten naar de
productievestiging van Phi
lip Morris International in
Bergen op Zoom. Daar werd onderzocht
of de twee miljoen pakjes Marlboro tussen
de vondst in Breda inderdaad namaak wa
ren. En ja hoor. Zoals in meer dan 90 pro
cent van de gevallen.
Tot dusver zijn in Nederland dit jaar al
144 miljoen sigaretten onderschept, tegen
205 miljoen in heel 2008. Daarmee lijkt de
smokkel toe te nemen, bevestigt Ron op
de Beke. Hij geeft leiding aan het bureau
merkbescherming van Philip Morris Inter
national in Noord- en Midden-Europa.
„Van die 144 miljoen sigaretten zijn er
too miljoen voor de Britse markt bestemd.
De rest is voor Nederland, België en Duits
land", weet hij.
In diverse landen werken deskundigen,
speurders en tipgevers om illegale produc
tie, transport en handel terug te dringen.
Philip Morris International is samen met
lapanTobacco Inc. (Camel) en British Ame
rican Tobacco (Caballero) marktleider in
Nederland en deze merken worden dus
het meest nagemaakt. „Nederland is vooral
een doorvoerland."
Vanuit zijn kantoor in Antwerpen heeft
Op de Beke contacten met opsporingsdien
sten in de hele wereld. „We hebben te ma
ken met een beperkt aantal landen waar
veel geproduceerd wordt. Veruit nummer
één is China, waar 60 tot 80 procent van
daan komt. Vaak worden sigaretten met
de hand verpakt in kleine fabriekjes onder
onmenselijke omstandigheden. In soortge
lijke fabriekjes worden ook Rolexen en
Nike-spullen nagemaakt", vertelt hij ter
wijl zijn hand over de wereldkaart aan de
muur glijdt. Hij wijst steden en gebieden
aan, waar bedrijfjes zijn opgerold en zo
goed als zeker nog gerund worden. In Chi
nese havensteden als Guangzhou, Xiamen
en Shanghai worden containers vol na
maaksigaretten verscheept, verstopt op
enorme containerschepen.
Productiegebied nummer twee zijn de Ver
enigde Arabische Emiraten. „Daar staan
kant-en-klare bedrijven te wachten tot ie
mand zich er vestigt. De politiek ter plekke
wil zich daar niet mee bemoeien, dus gaat
het onverminderd door."
Een derde regio waar veel illegaal wordt
geproduceerd, is Oost-Europa. In landen
als Polen, Tsjechië en Oekraïne schieten de
fabriekjes als paddenstoelen uit de grond.
Net als in China worden mensen hier
soms vastgehouden in de speciale bedrijf
jes tot ze de geëiste productie hebben ge
haald. Vaak zijn ze verplicht twaalf tot der
tien uur per dag te werken.
Op een andere wand in de kamer van Op
de Beke is met viltstift zijn werkgebied in
getekend. Met de stift trekt hij vanuit Grie
kenland een streep naar Nederland. „De
in- en doorvoer in Europa met containers
gebeurt vooral via de havens in Hamburg,
Rotterdam, Antwerpen, Le Havre en Va
lencia. Relatief nieuw is dat schepen uit
China in de Griekse havens ontschepen.
Gemiste accijnzen
Van daaruit gaan de containers via zee,
trein of truck verder Europa in. Vooral
Groot-Brittannië en Scandinavië zijn inte
ressant vanwege de hoge prijzen voor siga
retten."
Op de Beke richt zich voornamelijk op de
smokkel via containers. Daarom werkt hij
samen met alle mogelijke opsporingsdien
sten en wetshandhavers van CIA en Cana
dese politie, tot de Nederlandse FIOD en
de Belgische en Duitse douane.
De .jacht op de containers met smokkel
waar is niet eenvoudig. De tegenstander is
slim en beschikt over grote sommen geld
om de juiste mensen op de juiste plaats
een oogje dicht te laten knijpen. Steeds va
ker wordt de vaarroute verlengd via een
aantal havens in Afrika. De vrachtbrieven
worden aangepast, zodat nauwelijks nog
te volgen is waar de verdachte containers
Aan illegale-sigarettenhandel worden kapitalen verdiend. In een container van 12 meter gaan
10 miljoen sigaretten. Dat zijn 52.600 pakjes, die in Nederland in de winkel 4,60 euro per stuk
kosten: een opbrengst van 2,4 miljoen euro. In de categorie 'van de vrachtwagen gevallen' (zeg
2,50 per pakje) altijd nog een dikke 1,3 miljoen euro. Daarvan blijft vaak 0,5 tot 1 miljoen euro
over.
Het totale verlies voor de gezamenlijke Europese schatkisten vanwege gemiste accijnzen wordt
geschat op 0,5 miljard euro per jaar.
Prijs van een pakje Marlboro (20 stuks) in euro's
7,50
8,05
4,20 4'40
fX fX
X* x* X»
4/ c/
blijven. Op de Beke: „In China speuren
50.000 man naar sigarettensmokkel, met
name via zeecontainers. Wij hebben er
ook een aantal mensen zitten. Maar het
liefst onderscheppen we de container in
Nederland op de plaats van bestemming.
Zo hopen we dichter bij de 'bovenbazen'
te komen."
In de havens gebruikt de douane speurhon
den, worden containers gewogen en ge
scand. Maar in Antwerpen bijvoorbeeld be
treft dat slechts 1 procent van de 800 mil
joen containers, net als in Rotterdam.
Van de Chinese douane heeft hij een film
pje gekregen, waarin te zien is hoe een fa
briekje wordt opgerold. „De omstandighe
den en hygiëne zijn zo beroerd, dat je be
grijpt dat uit een onderzoek van de FIOD-
ECD naar voren is gekomen dat de sigaret
ten wel vijf tot zes keer zo veel cadmium,
lood en arsenicum bevatten. Op het nicoti
ne- of teergehalte wordt ook niet gecontro
leerd."
Het belang van Philip Morris International
om geld en menskracht te investeren in de
bestrijding van sigarettensmokkel, ligt vol
gens de manager voor de hand. „Als men
sen dit bocht roken en denken dat het ons
fabrikaat is, dan stappen ze over naar een
ander merk. Bols wodka is in Polen op die
manier kopje onder gegaan. Die merkscha-
de moeten we voorkomen. We voeren zelf
ook rechtszaken, als dat nodig is."
De tegenstanders zijn van topformaat.
„Dan heb je het over Chinese, Italiaanse
en Russische maffia. De echt grote jongens
dus, die ook in mensenhandel, drugs- en
wapenhandel zitten. Het Amerikaanse Bu
reau of Alcohol, Tobacco, Firearms and Ex
plosives linkt ook Al Qaida inmiddels aan
sigarettensmokkel. Reden genoeg om geen
namen van tipgevers te willen kennen.
Dat is tricky business."
Op de Beke stoort zich enorm aan de toe
nemende productie in EU-landen. Er zijn
legio fabriekjes in Polen. In een recente
Poolse versie van het tijdschrift Newsweek
is dat uitgezocht, tot en met transportnet
werken en inrichting van fabriekjes. „Dat
gebeurt dus gewoon in Europa."
reageren?
spectrum®wegener.nl
