De consument wil
dat kippen en
varkens een beter
leven leiden. Met de
nadruk op wat de
dieren zelf willen.
Wetenschappers
onderzoeken nu wat
dat dan precies is.
door Peter de Jaeger
tekeningen CPD
Burgers bemoeien zich steeds meer met het die
renwelzijn in de landbouw. Door weerstand
vanuit de consumenten zijn er studies geko
men naar het voorkómen van castreren bij jon
ge biggen en het vermijden van doden van
eendagskuikens. Hotels schrappen foie gras (ganzenlever)
van het menu vanwege protesten tegen de manier waar
op de ganzen worden vetgemest.
Maar wat wil het dier eigenlijk zelf? Dierwetenschappers
proberen de komende jaren te achterhalen wat de werke
lijke behoeftes zijn van vleesvarkens en legkippen. In het
programma 'Waardering van dierenwelzijn' wordt de die-
renvreugde langs de meetlat gehouden. De financiering is
in handen van het Nederlandse ministerie van Landbouw
en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk
Onderzoek. In dit programma gaan ethologen (gedragsbio-
loog), economen, marktdeskundigen en biologen van de
universiteiten van Wageningen, Amsterdam, Groningen
en Utrecht samen aan de slag.
„De opvatting van burgers en wetenschappers over die
renwelzijn verschilt nogal", zegt Karei de Greef, onderzoe
ker bij de Animal Sciences Group van Wageningen UR in
Lelystad. „Zo is het maar de vraag of een varken werkelijk
behoefte heeft aan een modderbad. In de natuur rolt hij
zich daarin om af te koelen en om een beschermende
korst te maken tegen ongedierte. Maar in de stal wordt
het klimaat goed geregeld en is er geen ongedierte."
Er zijn inmiddels al wat voorzetten gedaan voor betere
huisvesting. Te beginnen met de Comfort Class voor var
kens, een systeem bedacht door wetenschappers samen
met varkenshouders. In deze stal vallen de gescheiden
functies op. Er zijn aparte ruimtes voor eten, bewegen,
rust en mest. De varkens worden gehouden in groepen
van 12 dieren per 26 vierkante meter. Hiermee hebben de
varkens driemaal zoveel plek als in bestaande stallen.
Hun natuurlijke ontdekkingsdrang bevredigen ze door te
wroeten in een speciaal apparaat, er is stro op de vloer om
te liggen en te spelen. Verveling wordt tegengegaan door
speelgoed aan te bieden, zoals een emmer, een ketting of
een bowlingbal. Eten doen ze het liefst gezellig samen
met soortgenoten in een cirkelvormige voerbak. Een ver
stopte lekkernij is een verrassing. Bij extreme hitte kun
nen ze de kop onder een sproeier of een föhn houden.
De nood is echter het hoogst bij leghennen in batterij
systemen, die vanaf 2012 worden verboden. Een alterna
tief hiervoor is bedacht aan Wageningen Universiteit in
het project met de treffende naam 'Houden van hennen'.
Hierbij is een systeem ontworpen, waarbij zowel de con
sument als de kip zich happy bij voelt. Er zijn twee ont
werpen bedacht van maatschappelijk verantwoorde leg
hensystemen. Eén met en één zonder uitloop naar buiten.
In het Rondeel (zonder uitloop) is alles onder één dak ge
bracht en is er geen contact met andere vogels mogelijk.
In de centrale middenmimte staan de techniek, de voerop-
slag en de geraapte eieren. Daaromheen is een ring met
afgesloten hokken (voor 3.000 hennen). Er zijn tien van
deze eenheden. Rondom de woonhokken is een overdek
te scharrel- en foerageerruimte en is ook plek voor stofba-
den.
De Plantage (met uitloop) is een langgerekte, ovale een
heid, met aan de buitenkant de hokken en middenin een
open binnenplaats. De kippen kunnen ook buiten deze
eenheid (eveneens voor 30.000 hennen) op ontdekkings
tocht in de omringende maïsvelden, waar ze onkruid kun
nen wieden en insecten kunnen happen. Aan de ene kant
zijn overdekte rustruimtes, waar de hennen naast elkaar
op stok kunnen slapen. Aan de overkant is de eileg-ruim-
te met veel nesten en daaronder is de voer- en drink
plaats. De binnenplaats dient om te scharrelen en te foera-
geren. Er is volop groen en snoeiafval beschikbaar, waar
de kip zich mee bezig kan houden.
„De ontwerpen zijn beslist geen blauwdruk voor alle var
kens- en pluimveehouders", benadrukt De Greef „Het
moet wel betaalbaar blijven voor de boer. De individuele
veehouder kan de krenten uit de pap nemen en op zijn ei
gen bedrijf inpassen zoals hij wil. Bijvoorbeeld het aan
brengen van lichtplaten in de stal. Dat kost niet veel,
maar maakt het al een stuk prettiger. Voor zowel de boer
als het dier en daarmee ook voor de consument".
reageren?
spectrum@wegener.nl
Tekening boven: In het Ron
deel is een ring met afgeslo
ten hokken. Rondom de hok
ken is een overdekte schar
rel- en foerageerruimte.
Tekening onder: In de Planta
ge kunnen de kippen op ont
dekkingstocht gaan in de om
ringende maïsvelden.
