van
De tijd
Sluizen bedienen
lijkt op een computerspelletje
J
Neeltje Jans was ooit een vastgelopen schip
2
Xr
maandag 27 juli 2009
De Grevelingensluis bij Bruinisse.
blemen tussen de verschillende
schippers.
„Beroepsschippers varen toch voor
hun brood", zegt Ben Sinke, advi
seur binnenvaart en recreatievaart
bij RWS. Ze raken al snel geïrri
teerd als kleine schepen voor
oponthoud zorgen. Recreatieschip
pers worden op hun beurt soms
zenuwachtig als er opeens een
enorm vrachtschip langszij komt
liggen. In samenwerking met ande
re overheidsinstellingen probeert
RWS de 'vlot- en veiligheid' op
het water te verbeteren.
Door informatie te verstrekken
aan recreanten en de beroepsvaart
hoopt RWS een groot deel van de
Ik heb dan wel net een sluis ge
schut, maar het resultaat is een lan
ge file op de N59. Bovendien ligt
er een lange rij schepen ongedul
dig te wachten.
Sinds april worden vier sluizen
door Rijkswaterstaat op afstand be
stuurd. Door de sluizen op afstand
aan te sturen, kunnen deze 24 uur
bediend worden door minder per
soneel.
Vanuit twee nautische centrales be
dient Rijkswaterstaat een aantal
waterwerken. In de nabije toe
komst worden alle sluizen en brug
gen onder de Westerschelde be
diend vanuit Terneuzen; alles bo
ven de Westerschelde vanuit het
Topshuis op Neeltje Jans.
Momenteel doet het Topshuis nog
leeg aan. Door de vakantiedrukte
zijn er geen rondleidingen. Een
sluiswachter kan, als het rustig is,
twee sluizen tegelijk bedienen. In
de controlekamer is het daarom
momenteel nog relatief rustig. Als
ik binnenloop zitten er drie sluis
wachters. Binnen een paar jaar zul
len er twintig sluizen vanuit deze
kamer worden bediend.
door Thomas Kleinveld
De Zeeuwse wateren zijn
de drukste van Neder
land. Rijkswaterstaat
(RWS) wil door mid
del van een aantal projecten de
doorstroming op het water verder
verbeteren. Schippers zetten ech
ter vraagtekens bij de effectiviteit
van deze aanpak.
Jaarlijks varen er ongeveer 15.000
beroepssdhippers over de Zeeuwse
wateren. Daarnaast zijn er onge
veer 42.000 recreatieschippers, van
wie de helft de provincie bezoekt
in de periode juni tot augustus. De
drukte leidt onherroepelijk tot p'ro-
PZC Felix Binicevvicz bron Rijkswaterstaat
door Thomas Kleinveld
Andre Eversdijk van Rijks
waterstaat vindt het geen
goed idee dat ik al een ech
te sluis bedien. Een simulatie lijkt
hem een beter idee. Het program
ma dat hij opstart wordt gebruikt
om sluiswachters in spe op te lei
den. Andre start het programma,
stelt de windsnelheid en verkeers
drukte in en opeens ligt de Greve
lingensluis voor me.
Op twee grote platte beeldscher
men verschijnen een aantal came
rabeelden waar de hele omgeving
op te zien is. Een aantal schepen
ligt al voor de sluis te wachten.
Ook op de N59 is het een drukte
van belang. Er dendert zelfs een
virtuele Connexxion-bus voorbij.
Het besturingsscherm zelf ziet er
bedrieglijk simpel uit. Een aantal
blokjes en rondjes vormt een plat
tegrond van de sluis. Door op deze
vormen te klikken kan ik de brug
gen, sluisdeuren en verkeerslich
ten bedienen.
Het blijkt al snel dat het program
ma niet zo simpel is als het lijkt. Ik
wil meteen aan de slag en dubbel
klik snel om de brug omhoog te
halen. Er gebeurt niks. Om te voor
komen dat sluiswachters te snel en
onzorgvuldig handelen is er name
lijk een beveiliging ingebouwd.
Rustig klik ik nog een keer. Met
een verschijnt er een aantal extra
beelden op het scherm waardoor
ik een dose-up krijg. Met behulp
van de 'fast-forward' knop is de
sluis binnen een paar minuten ge
schut.
Het programma lijkt toch enigs
zins op een spelletje dat ik thuis
achter mijn computer zou kunnen
spelen. Maar zo simpel is het niet.
Het duurt dan ook ongeveer een
jaar voordat iemand gekwalifi
ceerd is om echt de sluizen te be
dienen.
Vaarwegen in zuidwest Nederland
Sluizen
verkeerspost
Noordzee
k sluis Stellendam
G revel ii
Roompotsluis
ngensluis
Vo Ike rak-
sluizen^^
Krammersluizen
Zeelandbrug
CÓ
•vo.
Veere
Middelburg
Stationsbrug
Schroebrug -O
brug Souburg
Sloebrug
Keersluisbrug
Vlissingen^™^
Zandkreeksluis 1
Meer
Goese sas^L
Schelde-
Rijnverbinding
I
Kanaal door Walcheren Postbrug v
O Vlake-
Sloehaven bruggen
yHansweer^—'Hansweert
Bergen
op Zoom
-T—- o
kanaal door Petersluis
Zuid-Beveland
Kreekrak-
sluizen
Kanaal van
Terneuzen
brug Sluiskil
brug Sas van Gent
natuurgebied. Het was zelfs geen
eiland. Oorspronkelijk was Neeltje
jans een zandplaat, midden in de
Oosterschelde. Toen eind jaren zes
tig werd begonnen aan de bouw
van de Oosterscheldekering werd
een aantal kunstmatige eilanden
aangelegd. Naast Neeltje Jans zijn
zo de Roggenplaat en het Noorder-
land ontstaan.
De naam van het eiland is verkre
gen door een boot, de Neeltje
lans, die ooit op de zandplaat was
vastgelopen.
Neeltje Jans ligt ongeveer halver
wege de Oosterscheldekering, die
in de jaren zeventig van de twintig
ste eeuw werd gebouwd. Deze wa
terkering bevat grote schuiven die
bij storm en springtij kunnen wor
den gesloten. Deze ingewikkelde
aanpak werd gekozen om het mi
lieu in de Oosterschelde zout te
kunnen laten.
door Thomas Kleinveld
E en geschiedschrijving van
de provincie Zeeland kan
hooit compleet zijn zon
der de Deltawerken te noe
men.
De Watersnoodramp in de nacht
van 31 januari op 1 februari 1953
kostte het leven aan 1835 mensen.
Het project dat werd begonnen na
de Ramp maakte Zeeland wereld
beroemd en was bepalend voor de
toekomst van de provincie.
Vandaag de dag kunt u de geschie
denis van de Deltawerken bekij
ken bij Neeltje lans. Dit werkei-
land werd na de voltooiing van de
Deltawerken door Natuurmonu
menten en het Zeeuws Landschap
opgekocht en omgevormd tot een
natuurgebied dat onderdeel is van
het Nationaal Park Oosterschelde.
Voor die tijd was Neeltje lans geen
Vraagt u zich wel eens af waarom
zoveel schepen een vrouwelijke
naam dragen? Hoewel bijgelovige
zeelieden beweren dat vrouwen
aan boord ongeluk brengen was
het gebruikelijk voor schippers om
lange tijd van huis en haard weg te
zijn. Door een schip naar hun
vrouw te vernoemen hadden ze
toch het gevoel dat die bij hen
was.
Dit is de laatste ajlevering in de ru
briek Zeeuws verleden. Volgende
week verschijnt hier een nieuwe serie
met een nieuw onderwerp. Als u
meer wilt weten over de geschiedenis
van Zeeland dan raden wij 'het Zee
land boek' van Peter Sijnke aan. Het
is te verkrijgen bij boekhandel en
VW voor 14,9s euro.
foto Dirk-Jan Gjeltema
