141 opvoeding Overblijftelevisie OPVOEDEN maandag 20 juli 2009 door Annie de Vreugd Een doordeweekse schooldag op de basisschool. Eerst kringgesprek, dan rekenen, dan lezen. Tijdens het speelkwartier stoom afblazen na al dat stilzitten en opletten. Dan nog taalles en voordat de kinderen brood gaan eten, leest de juf of meester een verhaal voor. Na de vermoeiende ochtend is de middagpau ze een welverdiend uurtje voor zichzelf. De kinderen eten thuis of op school hun brood en spelen dan nog even. In de over- blijfruimte worden de boterhammen geïn specteerd. Pindakaas wordt geruild voor ha gelslag, er wordt geruziet over wie de tafels moet schoonmaken en wie de vloer veegt. Dan is het vrij spelen op het schoolplein, zonder instructies van juf of meester hoe het spel dient te verlopen. Het kind dat de lunch thuis gebruikt, ver telt aan vader of moeder tussen twee hap pen door dat de juf vanmorgen boos was op een kindje. Dat hij zo'n mooi plakwerk- je heeft gemaakt en dat de sommen van daag heel moeilijk waren. Zo gaat dat al ruim een eeuw en iedereen was tevreden. Maar ouders en onderwijsmensen hebben het al die jaren kennelijk niet goed begre pen. Ledigheid tijdens de middagpauze is des duivels oorkussen. NPS-jeugdprogram- ma 'Klokhuis' gaat er na de zomervakantie iets aan doen en introduceert 'Overblijf TV'. Met dit gerenommeerde programma zal het educatieve gehalte wel snor zitten. Tijdens de middagpauze kunnen kinderen voortaan samen met hun boterhammetje allerlei zinnige kennis consumeren. Geen gezellig gebabbel of irritant geruzie meer tijdens het overblijven, maar: waffel hou den en kijken. Kennis opzuigen. De lummeldag is bij de NPS nog niet door gedrongen. Waar het besef bij velen begint te dagen dat kinderen te veel stilzitten ach ter computer en tv, promoot de NPS het in ruilen van een uur hollen voor stilzitten. Onbegrijpelijk. Onverstandig ook. Kinde ren die thuis eten, kunnen het programma niet ontvangen. Geen nood, zij kunnen via onderwijstv.nl meekijken. Met de boter ham in de hand voor de computer. Het top punt van opvoedkundig onbenul. Wat er Pubers waren altijd al opstandig en tegendraads en hun geëxperimenteer met seks is van alle tijden. Maar is puberen anno 2009, met loverboys en cybercrime, niet gevaarlijk geworden? „Ik vind het niet zó raar dat meisjes overwegen een kwartet te hebben. Dat is wat ze om zich heen zien", zegt psycholoog Rita Kohnstamm. door Mandy Pijl foto Marieke van der Velden/HH nooit met een gebruikt condoom. Een kwartet is niet het toonbeeld van hoe wij willen dat jongeren seks hebben, het is wél wat ze om zich heen zien. Ze zien misschien niet specifiek kwartetten, maar wel dat mensen van de ene naar de an dere partner gaan. Dan kun je net zo goed een kwartet hebben." En de berichten over loverboys dan? „Loverboys zijn een nieuw ver schijnsel en het is erg genoeg dat kwetsbare meisjes er het slachtof fer van zijn. Maar loverboys vor men slechts een kleine groep van gewetenloze jongens. Gewetenloze jongens zijn er altijd al geweest. Al leen de manier waarop ze optre den, is anders geworden." e levensstijl van pu bers is de laatste tien jaar flink veranderd, zegt psycholoog Rita Kohnstamm. Reden waarom ze het laatste deel van haar driedelige boekenserie Kleine Ontwikkelingspsychologie, De puber jaren het eerst heeft herzien. On der meer internet en de moderne seksuele moraal zijn nieuwe the ma's in de serie, die onlangs op nieuw verscheen. Als ik denk aan pubers in 2009, denk ik aan breezerseks, loverboys, coma- zuipen. Zijn die associaties terecht? „Onze samenleving is behoorlijk geseksualiseerd, daar kun je pubers niet op aanspreken. Voor hen is het wel moeilijk in die oversekste samenleving vorm te geven aan seksuele gevoelens." Is de samenleving echt oversekst? „Ik las laatst een artikel over de missverkiezing van BNN, met daar bij een foto van de presentatoren. Twee jongens van 22? Te midden van een leger meisjes in bikini en erboven de kop: De Vleeskeuring. Die jongens vonden het wel zo geestig en eerlijk het programma op die manier te presenteren. Maar wat voor boodschap gaat daar van uit? Meisjes zijn al zo verschrikke lijk onzeker. Wat voor ideaalbeelden krijgen ze?" Welk effect heeft dat op die meiden? „Het helpt meisjes niet zich zeker te voelen. Hun lichaam verandert snel, ze raken hun vertrouwde lichaamsgevoel kwijt. Meisjes zijn daar trots op: ze krijgen borsten. Maar ze zijn ook onzeker. Dan zien ze die twee snotjongens met allemaal halfblote meisjes om zich heen. Daar kunnen zij met hun pu berlijf toch niet aan voldoen?" In uw boek schrijft u dat pubers van zichzelf behoorlijk conservatief zijn, conservatiever dan hun ouders. „Ze zijn in relaties heel streng over vreemdgaan, een norm is er wel de gelijk. Maar voordat ze trouwen en kinderen krijgen, willen ze vrij zijn. Dat kan ook. Pubers zijn ge slachtsrijp en voorbehoedsmidde len hebben seks vanzelfsprekend gemaakt, al zal dat voor oudere ge neraties wennen zijn. Het is heer lijk dat je niet bang hoeft te zijn dat je zwanger wordt." De pubers van nu kennen geen gene ratiekloof. „Dat heeft ook te maken met die seksuele vrijheid. Waarom waren ouders vroeger zo streng op hun dochters? Om te voorkomen dat ze zwanger raakten. Die bron van ouderlijk gezag is weggevallen." Waar hebben ouders nog wel iets over te zeggen? „De dingen die met de toekomst te maken hebben, normen, waarden. Pubers spiegelen zich nog aan hun ouders als die duidelijk zijn over bijvoorbeeld roken of drinken." Wat kunnen ouders doen om de sek suele moraal van hun pubers gunstig te beïnvloeden? „Maak het minder beladen door la coniek te reageren. Er zijn nu een maal meer seksueel getinte ver schijnselen. Daar kun je commen taar op geven, maar dat omgevings beeld kun je niet vermijden. Ik maak me om pubers niet zo'n zor gen. Ik denk dat jongeren die van huis uit niet die seksuele uitbundig heid kennen, er met relatieve af stand en nuchterheid naar kijken." In uw boek staat een brief van twee meisjes van 15 aan tijdschrift Girlz, waarin ze advies vragen over het heb ben van een kwartet: seks met z'n vie ren. Schrok u daar niet van? „Ik vind het niet gek dat ze op dat idee komen. Op tv en internet zien ze wel gekkere dingen. Weet je wat ik zo goed vond? Het antwoord van Girlz was vooral praktisch: vrij Webcamseks is ook zo'n vorm? „Meisjes die worden gevraagd voor de webcam uit de kleren te gaan, cyberpesten: ik vind het terecht dat er voor wordt gewaarschuwd. Maar profiel- en netwerksites kun nen ook een goede invloed op de ontwikkeling van pubers hebben. Online leggen jongeren contacten waar ze in het echte leven mis schien te verlegen voor zijn. De vaak positieve reacties die ze op hun profiel krijgen, stimuleren hun zelfvertrouwen." Het laatste decennium werd meer be kend over het puberbrein. Wat wis ten we tien jaar geleden nog niet? „In de puberteit is het brein een chaos door alle ontwikkelingen die het doormaakt. Eén van de meest fascinerende gevolgen vind ik dat pubers moeite hebben met plan nen. Dat hebben ze bij hun school werk juist nodig. Huiswerk plan nen, vooruit werken: ze kunnen het niet. Het brein heeft aan het hier en nu de handen vol. Eerst na denken en dan doen, pubers heb ben volwassenen nodig om hen daar bij te helpen." Reageren? gezondheid@wegener.nl op de boterham zit, maakt niet uit. Het kind zit met zijn aandacht ergens an ders en proeft het niet. Uiteraard is rust in de tent heerlijk voor overblijfmoeders, die doodmoe worden van al het gekibbel tijdens het^ten. En voor ouders die tijdens hun lunchpauze liever achter hun pc doorwerken, dan de opgetogen verhalen van hun kinde ren aan te horen. Vergeten wordt dat al het gekibbel en alle verhalen tussen de middag heel zinvol zijn en er gewoon bij horen. Krachten worden gemeten. Slui merende ruzies opgelost. Door over school te vertellen, zet het kind alles op een rijtje en kan vol goede moed verder. Opgehoopte energie na uren zitten, moet eruit Lummelen loont. School-tv is prachtig om te laten zien dat kennis ook via andere kanalen kan worden verkregen dan enkel vanuit een boek. Maar de meerwaarde van overblijf-tv is nihil en ondermijnt de opvoedkundige waarden die ouders hun kinderen meegeven: als we eten, gaat de televisie uit en zijn we met el illustratie Eliane Duvekot kaar en met ons eten bezig. Wordt ze op school geleerd dat je tijdens het eten tv hoort te kijken, dan krijgen we onverkwik kelijke discussies thuis. Kinderen die wel mogen kijken tijdens het eten, worden vol wassenen die het normaal vinden dat we hangend en knagend voor de buis zitten en niet meer gezellig kletsen tijdens het eten. Een oproep voor alle ouders, leerkrachten, overblijfmoeders, schooldirecteuren: laten we massaal 'Overblijf TV' boycotten door niet te kijken. Weg ermee. Uit die tv. Onder het eten willen we rust. Of gekibbel.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2009 | | pagina 44