cultuur 131
Meesterverteller Murakami
Twintig hröte plakken sukelaode
cursussen
Veranderend Nederland in foto's
Roman De kus van Isabelle
Filmcolleges Fascinatie voor film
Scenario Workshop
zaterdag 18 juli 2009
De Japanse schrijver Haruki
Murakami heeft een groeien
de schare bewonderaars. In
zijn nieuwste verhalenbun
del toont hij zich weer een
meesterlijk verteller.
door Sonja de Jong
illustratie Martien Bos
W
ie probeert het
werk van de Ja
panse schrijver
Haruki Muraka
mi (1949) sa
men te vatten, komt al gauw met
woorden als surrealistisch, melan
choliek, mysterieus, verrassend, on
gewoon. Sinds in 1990 de Neder
landse vertaling van zijn boek De
jacht op het verloren schaap ver
scheen, in de jaren daarna gevolgd
door vertalingen van een groot
deel van zijn oeuvre, heeft hij in
ons land een schare vaste bewonde
raars gekregen die nog steeds
groeit bij elk nieuw boek dat uit
komt.
Ook de deze maand verschenen
verhalenbundel Blinde wilgslapen
de vrouw zal ongetwijfeld nieuwe
fans opleveren. En terecht. Want
in deze bundel met verhalen uit de
periode 1983 - 2005 die nog niet
eerder in het Nederlands vertaald
waren, komen alle aspecten van
Murakami's talent naar voren.
De 24 verhalen variëren van alle
daags tot surrealistisch, maar in de
handen van Murakami wordt het
absurde iets volkomen vanzelfspre
kends en het gewone absurd. Een
bezoekje aan de dierentuin,'een
jongeman die zijn neefje vergezelt
naar de dokter, een lome vakantie
aan het strand, heel geyvoon alle
maal. Maar ergens in die doodge
wone gebeurtenissen kantelt het
verhaal waardoor de werkelijkheid
een beetje, haast ongrijpbaar, uit
het lood komt te staan en fascine
rend anders wordt. In een aantal
verhalen zijn aanzetten tot latere
boeken te herkennen, zoals in
'Mensetende katten' (1991). Daarin
beschrijft hij hoe de vriendin van
de hoofdpersoon opeens verdwijnt
op een Grieks eiland. Hierin is dui
delijk een fragment uit de roman
Spoetnikliefde (1999) te herkennen.
Of het verhaal 'Vuurvliegje' (1984),
dat later uitgroeide tot Norwegian
Wood (1987).
Waar de meeste schrijvers in een
bundel wel een of meer wat zwak
kere teksten opnemen, bewijst Mu
rakami in elk van de verhalen in
Blinde wilg, slapende vrouw zijn
meesterschap. In al hun verschei
denheid zijn ze alle een pareltje.
Zoals 'Folklore van onze tijd - het
voorstadium van het geavanceerd
kapitalisme' waarin hij de jonge
ren uit de jaren zestig onnavolg
baar typeert. '...Het kwam toen
niet voor dat je bij alles een onlees
bare driedelige handleiding in je
handen kreeg geduwd... Wij kon
den de dingen oppakken en mee
nemen... Maar is dat bijzondere uit
eindelijk niet alleen maar aan ons
voorbijgetrokken?...'
Heel anders is dan weer het absur
de 'Armetanteverhaal', waarin de
hoofdpersoon maandenlang met
een arme tante op zijn rug door
het leven strompelt.
Eigenlijk doet elke recensie tekort
aan de veelheid van deze spranke
lende verhalen. Gewoon zelf lezen,
isiiet enige wat erop zit.
Haruki Murakami - Blinde wilg,
slapende vrouw. (Vert. Elbrich Fen-
nema) Uitgeverij Atlas, 19,90 eu-
DEN HAAG - Vier Marokkaanse
vrouwen in een lege straat in Am
sterdam. Een zwanenpaar met
kroost in een sloot in Zierikzee.
Een cyperse poes uit Haarlem, een
boslaantje op de Veluwe. Allemaal
foto's die, althans volgens de ma
kers, een beeld geven van het Ne
derland anno 2009.
Duizenden van die amateurfoto's
vormen de basis voor het project
'Nieuwe Groeten uit', dat wil laten
zien hoe de Nederlandse samenle
ving verandert. „Het land van kaas
dragers, molens en tulpen is een
land van Dutch design, jeugdcultu
ren en Vinexwijken geworden", is
het uitgangspunt van de onderne
ming. In samenwerking met het
Nationaal Historisch Museum, en
met geld van de Bank Giro Loterij,
zijn Foam Fotografiemuseum het
ANP Historisch Archief op zoek ge
gaan naar dat 'nieuwe Nederland'.
Op de website www.nieuwegroe-
tenuit.nl kan iedereen een foto in
Hoe vanzelfsprekend is een
normaal leven als opeens iets
ongelooflijks gebeurt. Isabelle D.
nam in 1995 te veel slaapmiddelen
in. Toen ze wakker werd, bleek
haar hond een deel van haar ge
zicht te hebben weggehapt. Ze
durfde zich niet meer te vertonen
tot artsen haar een nieuw gezicht
gaven. De Franse schrijfster Noëlle
Chatelet baseerde haar roman De
kus van Isabelle op de eerste ge
zichtstransplantatie ter wereld.
Chatelet vertelt over de medische
kant, maar vooral over de persoon
lijke ervaringen van Isabelle. Hoe
te leven met het gezicht van een
ander?
O Noëlle Chatelet - De kus van
Isabelle (Vert. Jaap Sietse
Zuierveld) De Geus, 19,90 eu
ro, 283 pagina's.
sturen, liefst uit .eigen stad of regio,
die representatief is. Dat kan nog
tot 21 juli. Door de foto's ontstaat
een compleet nieuw nieuw totaal
beeld van het land.
In augustus zijn al die foto's te zien
in een opblaasbaar paviljoen dat
langs twaalf steden in Nederland
toert. Van vier winnende foto's
per provincie worden ansichtkaar
ten gemaakt die tijdens de zomer-
tour verkrijgbaar zijn. De tour is
op 25 augustus in Middelburg.
za. 12 zo. 13 september Universitair docent Hans van
Driel legt tijdens drie colleges, geïllustreerd door vier films
uit waarom wij zo gefascineerd zijn door bewegend beeld
en film. Deelname: AO,- 35,- voor Vrienden van het Festival)
Info en inschrijven: www.filmbythesea.nl
za. 12 - zo. 19 september De kans om door te breken
met je eigen verhaal: dé expert op het gebied van de
Nederlandse dramaturgie, Chiem van Houweninge,
werkt in een kleine groep acht dagen lang samen met de
deelnemers aan de realisering van hun eigen filmscript.
Info en inschrijven: www.filmbythesea.nl
www.filmbythesea.nl
door Frans van der Heijde
Volgende weke vriedag is 't de leste school
dag vö de huus van de basisschole. Da's
stikke laete dit jaer, mè di doe je niks an,
wan dat regele ze van oherand. De leste school
dag betekent vö vee huus afscheid neme van ul-
dere meêster of juf en uutkieke nè de nieuwen,
die nae de zeum er vakantie ulder 't eên en 't an
der moe biebrienge. En bie dat afscheid neme
oort ook een bitje een andienken. Ulder kriehe
d'r leste rapport en de meêster of juf oordt be-
docht mee een klein cadeautje.
Noe ei de "ahosie" z'n eihen onderwiele ook a
ontfermd over deze dag. Dat merkte'ik toen 'k
pas gelee bie onze nooit genoeg te priezen bak
ker in Meliskerreke mensen wat ebbe ze di vee
lekkere dingen en aoles zö ruum bemete..!) even
op m'n beurte moest wachte en dideu waeter-
tandend mee m'n ohen eêl wat van dat lekkere
spul an 't opeten was! En toen viel m'n ohe op
een dik stik sukelaode in de vurm van een wand
tegeltje mee as opschrift "Bedankt meester" en
"Bedankt juf". Dat was nog es wat anders dan
een stikje zeêpe of ies vö onder de douche. Al
hoewel... Je moe t'r toch nie an dienke dat aol
die Meliskerkse leerkrachten volgende weke
meer dan twintig hröte plakken sukelaode krie
he. Het is misschien een troost vö de juffen, mè
di laehe vee minder "Meester bedankt"- plakken
dan "Juf bedankt"
Uut mien kindertied kan 'k me naemelijk nau
welijks ies herinnere van afscheidscadeaus. Noe
ebb'ik ook mè twi meêsters haod in zes jaer lao-
here schole. Die van d'eeste drie jaeren zou 'k
nog wè zö'n stik wille geve, wan ie ei mien de
liefde vö 't vertellen biegebrocht. Een lieve, zach
te man was 't, die eêl z'n leven d'eeste drie klas
sen onder z'n hoede ao. Je leerde vee bie z'n. Ik
was nog hin zevene toen a'k a plaetsnaemen
deu eêl Nederland kende en van de Batavieren
ieuw ik vee meer dan van die rot indringers, de
Romeinen! Ik dee aoltied goed m'n best a was 't
lere schrieve mee m'n rechterand een zwaere
opgave vö dat "linkse" ventje.
Rapporten krehq me nooit. Me hienge
geruusloös over, eest nog in april! En zelfs ao je
bleef zitte schoofje een rij op. Je kreeg alleên an
dere werkjes. Pas in de "vierden" merrekte je dat
er achtergebleve waere..! Die moeste nog wachte
tot ze bie de bovenmeêster kwaeme. Die man
was t'r eên van 't type "joenge bomen kao je
nog buhe.." Je werrekte j'n eihen rot en compli
menten kreeg je nie. Het kon naebie aoltied be
ter. Ook ier hin rapporten. Toch butterde me
wat af, voral die hröte staertdêlingen staen nog
in m'n geheugen gegrift. Behalve moppere weet
ik eigenlijk hin kwaliteit van die man op te noe
men, mè dat is misschien nie eerlijk. Ie ei ons
wè klaergestoomd vö t middelbaer onderwies.
Di krehe me vee complimenten vö onze "stevige
ondergrond". Misschien komt 'n dus ook wè in
anmerking vö een stik sukelaode mee
"Toch mè bedankt, meêster"
Op de HBS kreeg je ineêns een êleboel personen
per dag, zelfs mee juffen d'r bie. Di wiere ze
leraren genoemd en as ik noe trugkdienke an
aol die lui hloof ik da me over 't algemeên te wei
nig wardering aode vö ulder werrek. Degenen,
die hin orde konde ouwe, staen me nog het bes
te bie. Wat kon een klasse toch iemand het
bloed vanonder z'n (d'r) naegels aele. Eigenlijk
zou 'k van de weke een êleboel "Bedankt mees
ters" ("juffen") moete aele bie onze bakker, mè
'k vrêze, da'k er nie vee mi kwiet kan....!
