Voor altijd in de
schaduw van de maan
ii spectrum
Zaterdag 18 juli 2009
De bemanning van de Apollo in 1969: v.l.n.r: Neil Armstrong,
Michael Collins en Edwin Buzz' Aldrin.
Neil Armstrong wandelt langs een standbeeld van hemzelf
bij de Purdue University in West Lafayette.
zijn vooral mensen die erbij geweest zijn,
die het werk kopen. Het was zo'n bijzon
der moment, ook voor mij als jonge jon
gen. De meeste historische gebeurtenissen
die ons bijblijven in het leven zijn nega
tief: de dood van Kennedy, Martin Luther
King, de aanslagen van 11 september 2001.
Dit was juist heel positief. De hele wereld
keek in verwondering toe. Drie miljard
mensen zaten aan de buis gekluisterd."
De bemanning van Apollo 11 is de afgelo
pen veertig jaar nooit meer uit de schaduw
van de maan gekomen. Na terugkeer zaten
ze eerst drie weken in quarantaine. Daarna
werd het trio naar New York gevlogen
voor een ticker tape parade in open limousi
nes. Vier miljoen mensen stonden langs
de route door Manhattan, nog altijd een re
cord voor New York.
De huldiging in Chicago, later op de dag,
was nog groter en vervolgens werden de
astronauten ook nog door Los Angeles ge
paradeerd. Een euforische,president Ri
chard Nixon sprak van 'de belangrijkste
dag in de geschiedenis van de mensheid
sinds het ontstaan van de aarde'.
Iedereen binnen NASA stond versteld van
de uitbarsting van geluk en trots in Ameri
ka. Armstrong schoot vol toen hij een plak
kaat zag tijdens een van de huldigingen
met de tekst, 'Door jullie hebben we de
maan aangeraakt'.
Bij de begraafplaats van [ohn F. Kennedy,
de betreurde president die het startsein
had gegeven voor de race naar de maan,
werden bloemen en kaartjes neergelegd.
'Mr. President, the eagle has landed'.
Minder bekend was dat Kennedy gemeng
de gevoelens had over het project. „Kun
nen jullie geen race verzinnen met de Rus
sen die nog-iets nuttigs oplevert voof deze
aarde", zei hij ooit tegen medewerkers.
In 1969 was er voor dergelijke scepsis geen
ruimte. Na de huldigingen in de VS ging
de bemanning op een internationale tour
nee. De Giant Leap tour deed 23 landen
aan in 38 dagen. De Amerikaanse helden
werden ontvangen door onder anderen de
Joegoslavische leider Tito, de Spaanse presi
dent Franco, de Japanse keizer en door ko
ningin Juliana en prins Bernard.
De levende Amerikaanse legende Arm
strong was voortaan 'te waardevol' om
nog te vliegen. De man die bijna zijn hele
volwassen leven als testpiloot en astronaut
had gewerkt, kreeg een kantoorbaan toege-
Bij de 'ticker tape parade' werden de astro
nauten van de Apollo als helden bejubeld.
wezen. Later accepteerde hij een functie
als universiteitsprofessor. Armstrong leeft
teruggetrokken. Met zijn heldenstatus
heeft hij weinig op. Armstrong deelt nooit
meer handtekeningen uit. In 2005 kwam
hij in het nieuws na een knokpartij met
een kapper die zijn geknipte haar voor
3.000 dollar had verkocht
'Buzz' Aldrin belandde in een depressie en
raakte aan de drank. Alles wat hij onder
nam, leek nietig in vergelijking met de reis
naar de maan, klaagde de man die zo graag
als eerste op de maan had willen zijn. Het
leven in de schijnwerpers was een hel, vol
gens zijn zoon. „Hij moest steeds weer ver
tellen hoe het was, maar mijn vader is een
wetenschapper en een piloot. Hij had geen
woorden om zijn ervaring te beschrijven."
Collega's zeiden vap Aldrin dat hij 'nooit
helemaal is teruggekeerd van de maan'.
Alleen Michael Collins, de astronaut die
net niet naar de maan ging, is relatief onge
schonden uit de missie tevoorschijn geko
men. Hij is als enige niet gescheiden en
bouwde een succesvolle carrière op bin
nen de overheid. Toch verklaarde ook Col
lins dat hij na zijn maanreis vaak getroffen
werd door buien van melancholie.
De tragiek van de astronauten kleeft ook
aan de Apollo 11-missie als geheel. „De ho
ge verwachtingen zijn nooit helemaal uit
gekomen", zegt historicus Roger Launius,
die werkzaam is voor het National Air and
Space Museum in Washington, waar ze
ven tot acht miljoen bezoekers per jaar kij
ken naar de restanten van de Apollo-mis-
sie. „De reis naar de maan spreekt nog
steeds tot de verbeelding, maar alleen bij
de hardcore ruimtefanatici is de geestdrift
net zo groot als veertig jaar geleden. Er is
ook veel kritiek op de kosten en baten van
de ruimtevaart. Zo'n 5 tot 6 procent van
de Amerikanen gelooft zelfs niet dat de
maanlanding heeft plaatsgevonden."
De teleurstelling is deels te wijten aan de
onrealistisch hoge verwachtingen in 1969.
Wernher von Braun, de ex-nazi die de lei
ding had over het Amerikaanse raketpro
gramma, verklaarde bij de lancering: „Dit
is even belangrijk in onze evolutie als het
eerste organisme dat ooit vanuit het water
op de aarde kroop." „Geef me tien jaar en
tien miljard en ik zet een man op Mars",
voegde hij er vol bravoure aan toe.
Na Apollo 11 zouden nog twaalf astronau
ten over de maan lopen, maar in decem
ber 1972 vond vooralsnog de laatste missie
plaats. Meerdere presidenten hebben sinds
dien beloofd terug te keren naar de maan
of spraken de ambitie uit naar Mars te
gaan, maar de financiering blijft achterwe
ge. „De waarheid is dat het Apollo-project
alleen kon plaatsvinden in de context van
de competitie tussen Amerika en de Sov
jet-Unie", zegt Launius. „Die drijfveer is er
nu gewoon niet. De komende decennia zal
er geen nieuwe Armstrong opstaan."
reageren?
spectrum@wegener.nl
