Lcht van de oorlog
'Ik kon niet snappen dat mensen zulke duivels kunnen zijn.'
Fotografe Mariëlie van Uitert
Vrijdag 3 juli 2009 9
Tijdens het zoeken naar bermbommen onderweg naar Khyber
en Worsley worden de bewoners gerustgesteld door water uit
te delen.
Ondervraging van een vrouw
door een Afghaanse militair
tijdens een huiszoeking. Zij
zegt niets te verbergen maar
er wordt 20 kilo papaver op
haar erf gevonden.
gen dat ze een hekel hebben aan de Amerikanen en Isaf,
terwijl dat waarschijnlijk wél zo is. Je krijg een eenzijdig
verhaal, dat weet je. Aan de ander kant: wat je ziet, is een
deel van de werkelijkheid. Die kogelgaten in de muren
zijn echt, net als de bomkraters in de weg. Ik heb daar ge
woon mijn werk kunnen doen."
Bang is Van Uitert niet. „Ook al reed ik daar in een open
Mercedes Benz alles te fotograferen en moesten we af en
toen stoppen omdat er weieens een bermbom kon liggen.
Maar ik heb het gevoel dat ik beschermd word. Als mijn
tijd komt, dan komt -ie. En de soldaten zorgden hartstik
ke goed voor me. Midden in de nacht werden er nog pan
nenkoekjes voor me gebakken."
Drie keer ging ze mee op voetpatrouille door de bergen,
waar het soms 45 graden was. En een keer toog ze mee
naar een waterkrachtcentrale. Toen ze na die opdracht
van Defensie weer in Nederland kwam, werd ze gebeld
door hulporganisatie HealthNet/TPO. Of ze weer naar Af-
ghanistan wilde, naar een aantal projecten van de organi
satie.
„Ze belden me op de dag dat bekend werd dat er drie Fran-
se hulpverleners waren vermoord. Tsja, dan gaat er wel
wat door je heen, maar ik heb toch ja gezegd."
„Ik volg mijn gevoel altijd en deze keer voelde het niet he
lemaal veilig maar ook niet zo dat het ditmaal mijn dood
zou worden. Je kunt zo'n besluit ook niet met te veel emo
ties nemen, ik wil gewoon mijn werk doen. Gelukkig
steunt mijn vriendin me. Als je dat niet hebt, ben je in dit
werk heel eenzaam."
In scherfvest en burka - een fotograaf in twee werelden. Zestig foto's
van Mariëlie van Uitert, Legermuseum, Korte Geer 1, Delft. Tot en
met 8 november.
Afghaanse handelaren passeren
de tweede beveiligde ring van
Kamp Holland (Tarin Kowt).
Op de in het kamp gehouden
bazaar verkopen zij hun waren
aan de Isaf-militairen.
irlogsgebieden om er achter te komen wat
n opende in het Legermuseum in Delft haar
iverslag van twee bezoeken aan Afghanistan:
Jruzgan en een aan projecten van
deed besluiten al haar kaarten op de fotografie te zetten.
Daarvoor studeerde ze aan de hogeschool voor toerisme,
was ze schrijvend journaliste, werkte ze bij Arboned en
was ze zelfs duikinstructrice. Fotograferen 'deed ze erbij'.
„Maar toen ik die foto van Kim Phuc zag, 4,5 jaar geleden, -
werd het serieus. Toen ging ik lezen over de Vietnamoor-
log en was ik verkocht. Ik vrat alle boeken, ook over de Ro
de Khmer in Cambodja. Ik kon niet snappen dat mensen
zulke duivels kunnen zijn. Dat wil ik kunnen vatten, ook
al weet ik dat me dat niet gaat lukken. Ik wil er dicht op
zitten om het te kunnen voelen."
Dat mensen die eerst vreedzaam samenleven, elkaar de
rug toekeren en vermoorden vindt ze 'onvoorstelbaar'.
„Maar ik krijg in oorlogsgebieden geen antwoorden, al
leen maar meer vragen."
„Aan de andere kant: als ze mijn familie zouden uitmoor
den, werd ik misschien ook wel terrorist. Iedereen heeft
dat in zich, denk ik. Een enge maar ook eerlijke gedachte."
Defensie nodigde Van Uitert zelf uit om 'embedded' mee
te gaan met Nederlandse Isaf-troepen. „Ik had een keer
een mailtje gestuurd dat ik dat zou willen. Ze hebben op
mijn website gekeken, me gescreend en toen mocht ik op
gesprek komen. Ik mocht daar doen wat ik wilde. Van de
duizenden foto's die ik maakte, zijn er slechts drie verwij
derd vanwege veiligheidsredenen. Bijvoorbeeld een foto
van zo'n scanapparaat waarmee ze door iemands kleren
kunnen kijken bij een controle. Het leger wil niet dat ie
dereen weet wat zo'n apparaat precies laat zien. Dat snap
ik. Ik voelde me niet voor de voeten gelopen."
Ze beseft de beperkingen van het 'embedded' zijn, het
meelopen aan de hand van het leger. „Natuurlijk brengen
militairen je naar de plekken die zij willen. De Afghanen
die je tegenkomt, gaan ook niet tegen onze soldaten zeg
moet via een keizersnede
ter wereld gebracht
worden. De armen van de
vrouw zijn vastgebonden
en zij wordt handmatig van
zuurstof voorzien.
Het vijf minuten oude,
ingebakerde
babymeisje wacht op
haar moeder die nog
uit de narcose moet
ontwaken.
