'Bij overleg over nieuwe wegen of bedrijventerreinen merk ik dat we nu een serieuze
partner zijn. De hele wereld kijkt immers mee' Nanette van Goor van de Stelling van Amsterdam
Niet zonder slag of stoot
Vrijdag 26 juni 2009 [9
Een dezer dagen valt het besluit of de Wad
denzee werelderfgoed wordt. Het is haast
een wonder dat het zover is gekomen.
Achttien jaar duurde de voorbereiding. Geduren
de het proces besloot waddenland Denemarken
zich terug te trekken en gingen Duitsland en Ne
derland samen verder. Een van de belangrijkste
hobbels die moest worden genomen: draagvlak
creëren. Een eerdere voordracht werd al eens in
getrokken omdat het daaraan ontbrak.
Milieuclubs vreesden voor aantasting van het
unieke gebied door de toeristen die worden ver
wacht; eilandbewoners, bedrijven en bestuur
ders vreesden dat de omgeving op slot zou gaan.
Er was groot wantrouwen ten opzichte van de
overheid, zegt Jaap van Dijk, voorzitter van
Klankbordgroep Waddenzee-Werelderfgoed:
„Zouden er niet toch beperkingen komen, bij
voorbeeld voor de visserij of de gasboringen?"
Het kostte vele gesprekken om de partijen op
een lijn te krijgen. De uitkomst: de natuurdubs
zijn blij met de erkenning, de werkgevers en on
dernemers hopen op een goed vestigingsklimaat
en de recreatieve sector denkt toeristen uit het
'hogere segment' te trekken.
Harm Post, directeur van Groningen Seaports, er
kent 'knap wat moeite' te hebben gehad om het
belang van de voordracht duidelijk te maken bij
zijn achterban. Maar concludeert hij: „Als er al
een conflict ontstaat, komt dat door de bestaan
de regelgeving. Niet door de nieuwe status."
Want UNESCO legt geen nieuwe eisen op. De
huidige wetgeving blijft van toepassing.
foto Jan Huneman
>p Michelinster
De UNESCO, de organisatie voor onderwijs, weten
schap en cultuur van de Verenigde Naties, stelde in
1972 het Werelderfgoedverdrag op. Het doel: cul
tureel en natuurlijk erfgoed, dat van uitzonderlijke
en universele betekenis is voor de geschiedenis van
de aarde en haar bewoners, in kaart brengen en be
waren voor de toekomst. Nederland sloot zich in
1992 aan. Inmiddels hebben 186 landen het ver
drag geratificeerd.
Er staan op dit moment 878 monumenten, natuur
gebieden en/of cultuurlandschappen op de lijst, ver
deeld over 145 landen, bekende voorbeelden zijn
de Grand Canyon (Verenigde Staten), het Great Bar
rier Reef (Australië) en Machu Picchu (Peru)
Landen die al werelderfgoed op de lijst hebben
staan, mogen jaarlijks een nieuwe nominatie doen.
Om op de lijst te komen moet worden voldaan aan
bepaalde eisen. Zoals:
- Er moet een beheerplan zijn
- In wetten en regelgeving moet bescherming op
de lange termijn al geregeld zijn
- Het gebied moet toegankelijk zijn
- De bevolking moet ruimte hebben om te leven
- Elke zes jaar moet verslag worden uitgebracht
Mocht een werelderfgoed bedreigd worden dan
komt het op een speciale lijst. Dat gebeurde bij
voorbeeld met de Galapagos Eilanden (Ecuador)
vanwege de introductie van nieuwe planten- en
diersoorten, groeiend toerisme en immigratie. Een
erfgoed kan ook van de lijst gehaald worden.
De Waddenzee is in februari 2008 officieel voorge
dragen. Het gaat om de natuur, de bewoonde eilan
den vallen er niet onder.
Ida van Zijl van het Rietveld-Schröderhuis noemt
het 'vrij moeilijk om geld te krijgen', wat ze merkte
toen een onderhoudsbeurt nodig was. „We werden
van loket naar loket gestuurd. Er is gewoon een
apart loket nodig. Kom op, we hebben het hier wel
over werelderfgoederen." Van Zijl benadrukt dat ze
wel erg blij met de erkenning. „Het huis wordt zo
een deel van het collectief geheugen."
Het is koffiedik kijken hoe het de Waddenzee zal
vergaan als werelderfgoed. De plaatsing is nog niet
eens zeker. Broekmeulen heeft al wel een tip: zorg
dat je vanaf het begin de bezoekersstromen stuurt.
„Maak duidelijke keuzes. In Kinderdijk moesten alle
bezoekers over dat ene kleine dijkje. Dus hebben we
onze toevlucht genomen tot vervoer over water."
En: bezoekers willen een verhaal voorgeschoteld krij
gen, benadrukt Broekmeulen. „In ons geval: wat is
de functie van de molen? Dus komt er een nieuw
bezoekerscentrum. We zetten in op kwaliteit, niet
kwantiteit. Wij willen dat mensen zich niet meer af
vragen waar het meel is. Want dat maken watermo
lens echt niet."
het kan zeker wat opleve-
ogere segment' buiten-
eld. Maar niet elk erfgoed
toeristen. „Het gaat er
ed te informeren", zegt
schokland. „We krijgen
inners binnen, maar des-
antal van 35.000 al jaren
t erg." En het Rietveld
an per bezoek twaalf men-
ten ze niet te wachten op
d' dwingt ook respect af,
projectmanager Stelling
ovincie Noord-Holland,
namisch gebied. Bij
n of bedrijven ter
een serieuze
ld kijkt im-
en monu-
ize invloed
997
Naast alle trots over de status als werelderfgoed, is
er ook teleurstelling. Want directeur-generaal Anita
Wouters van het ministerie van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit mag dan melden dat een plaat
sing op de lijst ook betekent dat er 'sneller subsidies'
te krijgen zijn, de ervaring is anders. Broekmeulen
van Kinderdijk: „Werelderfgoederen zijn de eredivi
sie. Tot ons niveau is van alles geregeld, zijn er aller
lei potjes. Wij lijken overal buiten te vallen." Wat
weer niet betekent dat er niets gebeurt. De molens
kregen zo'n 3,5 miljoen euro voor achterstallig on
derhoud.
Burgemeester Brinkman vindt dat de overheid zich
moet realiseren dat de werelderfgoederen 'aandacht
en ondersteuning' nodig hebben. „We moeten
steeds met de pet in de hand naar
Den Haag. Het lukt wel, maar
meer structurele aandacht is no
dig. Ik zou willen zeggen: no
blesse oblige. De staat moet con-
sequenties trekken uit de plaat
sing op de Unesco-lijst."
7Rietveld
ïnmerkt door de veelkleu- Het grootste in gebruik zijnde stoomgemaal ter we- Droogmakerij uit de 17de eeuw. Omvat de hele ge- In 1924 gebouwd naar ontwerp van architect Ger
il. reld. Geopend in 1920. Staat in Lemmer. meente Beemster. Ligt zo'n 3,5 meter onder NAP. rit Rietveld. Van grote invloed op de architectuur.
