istorische brug of in bos
li
t
Directie wil
eigen koers
varen
1
1
1
'Het moet nu eens over de inhoud gaan, de plek is van secundair belang'.
Frits van Oostrom, bedenker van de canon van de Nederlandse geschiedenis en cultuur
Dinsdag 16 juni 2009 9
de 'canontoren', die naast het Openluchtmu
seum moet komen.
En dan, het is december 2008, komen Schilp en
Byvanck met schokkend nieuws, dat het Open
luchtmuseum tot zijn verbijstering uit de media
moet vernemen. Ze kiezen voor vijf thema's in
plaats van voor de canon en willen niet langer
naast het Openluchtmuseum maar naar een
nieuw gebouw vlakbij de John Frostbrug, hartje
Arnhem. Hun voornaamste argument: Houben
zou vergeten zijn een ondergrondse parkeergara
ge in te tekenen, een project dat nog eens 30 tot
40 miljoen euro extra zou gaan kosten. Ook zou
de nieuwe locatie (de brug speelde in 1944 een
hoofdrol in de Slag om Arnhem) beter passen
bij de voorgestelde thema's 'oorlog en vrede' en
'land en water'.
Houben is woedend; niet alleen dat bedrag voor
de garage zou veel te hoog zijn, er kan ook een
andere, goedkope parkeerplaats in de lommerrij
ke omgeving van het Openluchtmuseum wor
den aangelegd. Haar werkgever, architectenburo
Mecanoo, liet vorige week in een poging de zaak
te redden nog weten dat een parkeergarage
slechts 7 tot 10 miljoen gaat kosten.
Al het gekibbel over het NHM zorgde ervoor dat
er weer kapers op de kust verschenen die hopen
er met het been vandoor te kunnen gaan dat de
twee vechtende honden laten liggen. Misschien
laat Plasterk Arnhem wel vallen, redeneerden
zij, en kiest 'ie een andere locatie.
Zo passeren paleis Soestdijk en het gerenoveer
de Paleis op de Dam de revue als mogelijke mu
seumlocatie en ook Den Haag, eerder de grote
verliezer in de eerste slag om het NHM, ruikt
weer kansen. Dan keert de politiek weer terug
op het toneel. Schilp en Byvanck houden zich
immers niet aan de afspraken; er was toch geko
zen voor het plan bij het Openluchtmuseum?
Het CDA wil daar per se aan vasthouden en
zorgt sinds afgelopen weekend plots voor een
meerderheid in de Tweede Kamer (met SP, D66
en PW) die de NHM-directie terugfluit.
Plasterk kwam daardoor in een lastig parket. Hij
kon immers wel leven met een museum bij de
John Frostbrug. Goed bereikbaar, snel te bou
wen en met volop parkeerplaatsen, vond hij. En
dat vindt hij nog steeds, zo liet hij gisteravond
weten. Als zoenoffer vindt hij wel dat er nauw
met het Openluchtmuseum moet worden sa
mengewerkt.
27 januari:
Plasterk benoemt Atzo
Nicolaï (WD) tot voorzitter
van de Raad van Toezicht.
Juni 2008:
Nicolaï laat een geheim
onderzoek naar de voor-
en nadelen van de plek bij
het Openluchtmuseum
uitvoeren. Het rapport
wordt pas een jaar later
bekend.
17 december:
De directie van het
NHM onderzoekt
zes alternatieve
locaties voor het
museum.
Mei:
De oud-burgemeesters
Drijber en Scholten roepen
de Tweede Kamer op om
vast te houden aan de plek
bij het Openluchtmuseum.
8 juni:
Kamerleden
roepen het NOM
en het NHM op
tot samenwerking.
15 juni:
CDA wil het NHM
inde buurt van
het NOM.
Plasterk kiest voor
John Frostbrug.
I08
mrt
mei
jul
sept
nov
21
1 oktober:
Erik Schilp (Zuiderzeemuseum)
en Valentijn Byvanck (Zeeuws Museum)
worden aangesteld als directeuren.
11 december:
Schilp en Byvanck presenteren
hun eerste visie: een museum
waarin de canon van de Nederlandse
geschiedenis niet centraal staat.
Het woord openluchtmuseum komt
in de visie niet voor.
25 maart: 27 mei:
Directie maakt Kritiek in de Tweede
bekend dat Kamer zwelt aan.
het NHM bij de Tussen Openluchtmu-
John Frostbrug seum en NHM ontstaat
komt. een steeds groter conflict.
Het duo Erik Schilp
en Valentijn By
vanck, samen de di
rectie van het Natio
naal Historisch Mu
seum, is in kringen van historici
niet onomstreden. Zo kraakt het
Historisch Nieuwsblad (HN) hun
eerdere werk in Middelburg en
Enkhuizen.
Byvanck zou zich in een beoorde
ling v3n zijn Zeeuws Museum
schuldig maken aan 'verwaarlo
zing van de geschiedenis' ten gun
ste van vooral kunst, mode en de
sign. Over Schilps Zuiderzeemu
seum schreef het HN: 'Postmoder
ne onzin waar we niets wijzer van
worden'.
Schilp en Byvanck hebben in ieder
geval een andere visie dan de be
denkers van het NHM, die immers
de canon centraal willen stellen.
„Postmoderne hutspot", mopper-
de Jan Marijnissen over de plan
nen van het duo. „Ze begrijpen er
niets van."
Op de website van het NHM verde
digt het duo zich. Ze wijzen er op t
'dat het concept van het NHM nog
in ontwikkeling is'. „Het museum
wordt in samenwerking met vele
historici en experts vormgegege-
ven. Hiervoor is enige rust en een
zekere mate van autonomie no
dig."
Ze willen best samenwerken met
het Openluchtmuseum, schrijven
ze, maar daarvoor hoefje nog niet
letterlijk buren te zijn. Ze denken
ook niet dat twee musea op één
plaats meer bezoekers zullen trek
ken.
Schilp en Byvanck stellen het
Openluchtmuseum voor samen te
werken door 'alle commerciële ac
tiviteiten in een gezamenlijke hol
ding onder te brengen'. Ook kun
nen ze de programmering op el
kaar afstemmen en ondersteunen
de diensten delen. Het doel, zo be
sluit de NHM-directie, is 'een
bloeiende toekomst voor zowel
het Openluchtmuseum als het
NHM'.
Frits van Oostrom, neerlandicus
en bedenker van de canon van de
Nederlandse geschiedenis en cul
tuur, toonde zich gisteren in een
interview met De Volkskrant be
zorgd over het Nationaal Histo
risch Museum, dat volgens hem
door al het geruzie 'dreigt te implo-
deren'. „Het moet nu eens over de
inhoud gaan, de plek is van secun
dair belang", zegt hij.
Hij neemt het op voor de andere
koers die Schilp en Byvanck wen
sen te varen. De 'koppelverkoop
met het Openluchtmuseum' heeft
hem nooit zo kunnen bekoren.
Het oude plan was volgens hem
'een heel njooi plan'. Maar dat
mag door 'voortschrijdend in
zicht' best op de helling.
En die canon dan? Van Oostrom:
„Laat die teugels toch vieren, heb
ik bepleit. De canon is een goede
inspiratiebron, maar geen museaal
concept."
Het ontwerp van Francine Houben voor een Nationaal Historisch Museum bij het Openluchtmuseum in Arnhem. Artist Impression Mecanoo Architecten